Sınıfsal ayrımcılık ve ırkçılığı ayaklarının altında ezen bir hikâye

alimuratg@yahoo.com

CAN DOSTUM (Intouchables)

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2011, Fransa yapımı

Türü ve Süresi: (“Arkadaşlık” odaklı) Duygusal drama, 112 Dakika

Gösterim Formatı: 35 mm standart sinema filmi

Perdedeki Resim Oranı: 1.85:1 / Genişperde-Widescreen

Türkiye'de Gösterime Sunulan Kopya Sayısı: 45

Seslendirme Dili: Fransızca (Ülkemizde Türkçe altyazılı olarak gösterilmektedir)

Yönetmenler: Olivier Nakache ve Eric Toledano

Senaristler: Olivier Nakache ve Eric Toledano

Görüntü Yönetmeni: Mathieu Vadepied

Özgün Müzik Bestecisi: Ludovico Einaudi

Kurgucu: Dorian Rigal-Ansous

Set Dekoratörü: Olivia Bloch-Lainé

Kostüm Tasarımcısı: Isabelle Pannetier

Oyuncular: François Cluzet (Philippe), Omar Sy (Driss), Anne Le Ny (Yvonne), Audrey Fleurot (Magalie), Clotilde Mollet (Marcelle), Alba Bellugi (Elisa), Cyril Mendy (Adama), Christian Ameri (Albert), Grégoire Oestermann (Antoine)

İthalatçı Şirket: Calinos Film

Dağıtıcı Şirket: M3 Film

İçerik Uyarıları: Filmde doğrudan cinsellik ve çıplaklık teşhiri bulunmuyor. Ancak, bazı bölümlerinde (cinsel içerikli) argo diyaloglar; yanı sıra içki, sigara ve uyuşturucu madde kullanımı yer aldığından dolayı, 13 yaşından daha küçük izleyiciler için uygun bir yapım değildir.

Ailece izlenebilir mi? / ŞARTLI EVET / 13+ (Ailenin küçük üyelerinin en az 13 yaşında ve daha büyük olması şartıyla)

Yeni Şafak-Sinema Puanı: * * * 1/2

Resmî İnternet Sitesi ve Fragmanı: www.intouchables.nl

::::::::::::::::::::::::::::

FİLMİN KONUSU: Geçirdiği bir kaza sonucunda boynundan aşağısı felç olan varlıklı Fransız aristokratı Philippe, cezaevinden yeni çıkmış siyahî göçmen Driss'i kişisel bakıcısı olarak işe alır. Çevresindeki herkes genç, eğitimsiz ve meteliksiz Driss'in bu iş için asla uygun olmayacağını düşünürken, Philippe ise onun dürüstlüğüne inanarak genç adama bir şans vermek istemiştir.

Normal koşullarda dünya dursa yan yana gelemeyecek olan bu iki insan, aralarında yaşanan bir sürü kişilik çatışmasından sonra zaman içinde benzersiz bir dostluğun temellerini atacaklardır.

::::::::::::::::::::::::::::

Ülkesi Fransa'da gösterime girdiği 2 Kasım 2011 tarihinden itibaren görülmemiş düzeyde bir ilgiyle karşılanıp yalnızca 10 hafta içinde bütün zamanların en çok izlenen yerli filmine dönüşen, sonrasında yerel ölçekteki bir başarıyla da yetinmeyip ardı ardına satıldığı yabancı ülkelerde bütün zamanların en çok izlenen Fransız filmi unvanını elde eden “Can Dostum”un parlak ticarî zaferini yalnızca filmin sahip olduğu teknik ve estetik kaliteye ya da iki başrol oyuncusunun insanın içine işleyen o müthiş performanslarına bağlamak ciddi bir haksızlık olur kanımca…

Bu filmin kendisiyle aynı dönemde gösterime giren onca gösterişli Hollywood yapımını yerle yeksân ederek şimdiye kadar 20 milyonu aşkın bir izleyiciyle buluşabilmesinin sırrını biraz da Avrupa'daki politik konjonktürde aramak gerekiyor. Hele de Fransa özelinde elde edilen yüksek gişe rakamlarının hikmetini, geride kalan hafta içinde yoğun mutluluk duyguları eşliğinde kendisine vedâ ettiğimiz Nicolas Sarkozy adlı “devlet adamı”nın (!) ülkesinde hüküm sürdüğü son 5 yılın sosyolojisinden söküp çıkartmak bence daha mantıklı olacaktır.

Eline bir cetvel alıp, yerküreyi (11 Eylül kaosunu bizzat yaşamış ABD yönetimi ve halkından bile daha agresif bir şekilde) “Az Gelişmiş Kültür Fukarası Doğu” ve “Çok Gelişmiş Kültür Zengini Batı” gibi pek çok açıdan temelsiz bir tasnifle Edirne-Selimiye Camii'nin hemen yanıbaşından çektiği kalın bir çizgiyle tam ortadan ikiye bölen Sarkozy, dili, dini ve ırkıyla kendisinden farklı her ulusa karşı alabildiğine küstah bir politikacı olarak, Avrupa kıtasında kendisi gibi ekonomik durgunluğun pençesine düşmüş bir dizi kankasıyla omuz omuza vererek şovenizm illetini esaslı bir şekilde azdırmayı başardı. Yaşlı kıtanın insanları da şimdilerde gerek onları yeniden insan olmaya davet eden böylesi duygu yüklü filmlere yönelerek, gerekse eşinin moda ve eğlence endüstrisindeki atraksiyonları kendisinin yöneticilikteki performansından çok daha popüler hâle gelmiş bu sevimsiz adamı ilk görev süresinin sonunda sandıkta başlarından def ederek, Sarkozy döneminde iyice kirlenmiş olan ruhlarını temizlemenin derdindeler…

İki yönetmenli “Can Dostum”, çekildiği toplumsal koşullar göz önüne alındığında açıkça bir karşı çıkış filmi; mağlup Cumhurbaşkanı'nın görev süresi boyunca sürekli kışkırtıp durduğu sinsi ırkçılığa karşı liberal çizgideki iki yönetmen, Olivier Nakache ve Eric Toledano'nun sinema yoluyla yazdıkları hümanist bir manifesto…

Bir tarafta, Fransa'nın “creme de la creme” tabakasını simgeleyen dört dörtlük beyaz, Katolik, yedi göbekten Parisli bir Parisli, diğer tarafta ise aynı toplumun “cüruf”u sayılması için her türlü olumsuz etikete fazlasıyla sahip “kara kafalı” bir eski mahkûm… Son yıllarda, özellikle de Bin Ladin'in şaibelerle dolu terör eylemlerinden bu yana adım adım yükselen bir “sivil faşizm” / ”ötekileştirme” dalgası içinde, bundan daha anlamlı iki konu mankeni olabilir mi?

İşte, kendileri de aynı toplumun birer mensubu olan bu iki dost yönetmen, hem insanî hem de sinemasal açıdan hayranlık uyandırıcı bir işbirliğiyle yazıp yönettikleri bu yapıtlarında “kazın ayağının öyle olmadığını”, şu dünyada siyah, beyaz, sarı ya da Müslüman, Hıristiyan, Yahudi, istisnasız herkesin heybesinde diğerlerine öğretebilecek kıymetli bir şeylerin bulunabileceğini, marifetin “öteki” denileni dışlamakta değil o gizli kıymeti sabırla arayıp bulmakta olduğunu anlatıyorlar bizlere… Nitekim, bu hayırlı çabaları, şimdiye kadar -İtalya'dan gelen- “En İyi Avrupa Filmi” de dahil toplam 5 önemli ödül ve bir o kadar ödül adaylığıyla karşılığını bulmuş durumda…

“Can Dostum”, başından sonuna kadar su gibi akıp giden, önceleri izleyicisini bolca neşelendiren, fakat finaline doğru ise yavaş yavaş hüzün denizlerine doğru yelken açan, gayet zengin alt-metinlerle bezenmiş senaryosunun yanı sıra François Cluzet ve Omar Sy'ın çarpıcı oyunculuklarıyla da yıllar yılı sevgiyle hatırlanacak, insana yakışır bir sinema örneği…

Mutlaka görmeye çalışın.

* * *

YENİ ŞAFAK SİNEMA SAYFASI / YILDIZ PUANLAMA TABLOSU

* * * *

(4 Yıldız) Sinemanın sanat kimliğini pekiştiren gerçek bir başyapıt… Kaçırmanız gerçekten de yazık olur.

* * * 1/2

(3,5 Yıldız) Oldukça başarılı bir film. Şartlarınızı zorlamak pahasına mutlaka görmelisiniz.

* * *

(3 Yıldız) Çoğu bölümüyle sanatsal bir derinlik ve lezzet yakalayabilen, kayıtsız kalınmayacak bir film. Ömrünüzden bir kaç saati vermeye değer…

* * 1/2

(2,5 Yıldız) Bazı bölümlerinde iyi bir filmin kalite standartlarına erişmeyi başarabiliyor; fakat bir bütün olarak bakıldığında ise sorunlu ve tam olmamış.

* *

(2 Yıldız) Hiç bir sanatsal değeri ve akılda kalıcılığı yok. Yalnızca zaman öldürmek için tüketilebilir. Ki zamanınıza önem verdiğimiz için bunu da pek önermiyoruz.

* 1/2

(1,5 Yıldız) Kötü bir film ve neden çekildiğini anlamak zor… Görmemeniz yararınıza olacaktır.

*

(1 Yıldız) Sinema sanatı adına utanç verici bir gösteri… Arkanıza bakmadan kaçın, sevdiklerinizi de uzak tutun!