Anketin dili

 
Sonuç alamayacağı bir çabaya giren boyunun ölçüsünü alıp oturuyor. Sürekli umut pompalayan sözlerini yerine getiremeyince itibardan düşüyor.

Koalisyonun büyük ortağı DSP ve başbakan Bülent Ecevit için alarm zilleri çalmaya başladı. Hükümetin hızlı başladığı icraatlarla ilgili kuşkuların kamuoyunda yaygınlaştığının işaretleri daha ciddi biçimde alınıyor. Süleyman Demirel'in cumhurbaşkanlığı süresini uzatmaya verdiği destek de, formulün halktan gördüğü tepkiyle birlikte, hükümetin aleyhine dönmeye yüz tuttu...

Ciddi kamuoyu yoklamalarıyla tanınan Ankara Sosyal Araştırmalar Merkezi (ANAR), üç aydır, siyasetin gündemini tespit çalışmaları yapıyor. Her ay değişen bir kaç soruyla birlikte, güncelliğini yitirmeyen sorulara da cevap arıyor ANAR; bu arada, hükümetin ve koalisyon ortaklarının preformans değerlendirmesini çıkaracak sorular da yöneltiyor halka. Sonuçları dün açıklanan son çalışma, hükümet ve özellikle DSP ile Ecevit açısından vahim...

İlk nokta şu: "Süleyman Demirel bir süre daha görevde kalmalı" diyenlerin sayısı hiçbir zaman çok olmamıştı; ancak ocak ayından buyana bu görüş sahiplerinin kesin hatlarla tavır değiştirdikleri anlaşılıyor. ANAR'ın tespitine göre, bu yılın ilk ayında yüzde 38.7 olan bu görüşün destekçileri, şubatta biraz gerilemiş ve yüzde 33.3 olmuştu. Mart sonunda ancak yüzde 24.5'lik bir desteğe sahip bu görüş... Halkın dörtte üçünden fazlası, "Demirel'in görev süresi uzatılmamalı" kanaatinde... Kimi (4.8) kendisini zaten beğenmediği, kimi (8.1) başarısız bulduğu için istemiyor görev süresinin uzatılmasını; esas itiraz ise yaşlılığına (59.5); bazısı (6.5) gençlerin göreve gelmesini, bazısı da (16.7) yeni simaların önünün açılmasını önemsediği için Demirel'e "Hayır" demekte...

ANAR araştırması, hükümetin ekonomik tedbirlerinin eskisi kadar geniş bir tasvibe mazhar olmadığını dışa vuruyor. Kendi seçmenleri bile, bugün (3.8) geçen aydan (5.3) daha az başarılı buluyorlar koalisyonu... Öcalan'ın yakalanması ve koalisyonda uyum sağlaması gibi 'başarı sebepleri', giderek yerini karamsarlığa bırakıyor... Ekonomide başarısız (12.6) diyenler, enflasyonu önleyememesini gerekçe gösterenler (8.3) ve pasif bulanlar (5.7) yanında "Her konuda başarısız" diyenler (10.3) kendi partisinde bile var...

Bu hoşnutsuzluğun siyasetin diline çevrilmemesi düşünülemezdi; nitekim "Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?" tablosu anketin başladığı ocak ayından buyana ilk kez değişti. İlk iki ankette, DSP ve MHP'yi FP takip ediyordu; bu defa sıralama farklı gerçekleşti: MHP (12.3), FP (12.2) ve DSP (9.5)... Martta yüzde 9.5'ta kalan DSP'ye oy verebileceklerin oranı ocak (13.4) ve şubat aylarında (15.1) yüksekti... Ocakta (11.2) ve şubatta (10.4) oyları düşük olan FP, mart ayında (12.2) Abdullah Gül'ün çıkışıyla başlayan hareketlenmeden yararlanmış görünüyor...

Bu tablodan büyük sonuçlar çıkarmanın âlemi elbette yok; ancak üç aylık gelişmeler hükümetin ve partilerin durumlarının halk nezdinde nasıl değerlendirildiğine yine de ışık tutuyor. Sonuç alamayacağı bir çabaya giren boyunun ölçüsünü alıp oturuyor. Sürekli umut pompalayan sözlerini yerine getiremeyince itibardan düşüyor. Popüler olmayan tavırları savunanları bekleyen âkıbet de hoş değil. Anketler vatandaşın nabzının nasıl attığını gösteriyor...

Üç aylık periyod dikkatle incelendiğinde, DYP'de düşüş (7.0, 8.1 ve 6.6), ANAP'ta (8.4, 7.5 ve 9.5) ve BBP'de (2.8, 2.0 ve 3.1) yükselme eğilimi görülüyor... Bunda partilerin cumhurbaşkanlığı seçimine ve Demirel'in adaylığına verdikleri tepkilerin rol oynadığı açık. Gelecek ay elde edilecek sonuçlar, bugünü değerlendirirken cumhurbaşkanlığı seçiminin olağanüstü belirleyici olduğuna daha fazla ışık tutabilir...

ANAR anketi, mart ayı göstergeleriyle, hükümetin en kritik döneme girdiğini açığa vuruyor. Demirel'in görev süresi uzatılmadı diye koalisyon bozulmaz; ancak daha önceki başka örneklerden biliyoruz, hükümetin kamuoyu desteği dibe vurunca yeni alternatif arayışları başlaması kaçınılmaz oluyor... Son anketten öyle anlaşılıyor ki, DSP, ortaklarına 'yük' haline dönüşmeye başlamış...

Ülke siyaseti, cumhurbaşkanlığı seçiminin doğal zeminine oturmasıyla birlikte önemli gelişmelere gebe.