Son yıllarda yurt dışındaki eğitim alternatifleri arasında yerini alan Bosna Hersek, kültürü, sıcaklığı, Saraybosna ve Mostar gibi buram buram Osmanlı kokan şehirleriyle Türk öğrencileri davet ediyor. Halkın çoğunluğunun Müslüman olduğu Bosna'da eğitim kültür düzeyinin yüksekliği dikkat çekiyor. İkinci dünya savaşından sonra şarkiyat çalışmalarına hız veren Bosna üniversitelerinde Türk, Fars, Arap dilleri ve edebiyatları ile ilgili kürsülerde, hem Osmanlıca hem Türkçe kurslar veriliyor. Saraybosna Şarkiyat Enstitüsü ise yazma eserler konusunda önemli bir koleksiyona sahip. Bosna Hersek, üniversite eğitimi için gerekli prosedürleri yerine getirme konusunda oldukça kolaylık gösteriyor. Bunun sonucu olarak da günümüzde yüzlerce Türk öğrenci eğitim için Saraybosna'nın yolunu tutuyor.
Saraybosna'daki Uluslararası Sarajevo Üniversitesi ise Avrupa Üniversiteler Birliği üyeliği ve geçen yılın sonunda aldığı YÖK denkliği ile Türk öğrencilerin rağbet ettiği en önemli üniversite. 28 Eylül'de 3. akademik yılına başlayacak olan üniversiteye kayıtlar 22 Eylül tarihine kadar devam ediyor. İngilizce eğitim yapılan İUS'ta, Boşnakça, çeşitli Doğu ve Batı dilleri de öğretiliyor. YÖK denkliği için ÖSS'den 185 puan almış olmanız gerekiyor. Ancak IUS'ta açılan yoğun İngilizce programına kayıt yaptıran öğrenciler, belirli bir İngilizce düzeyine geldiklerinde SAT kurslarına katılabiliyor. ÖSS'deki 185 puanına denk gelen SAT 1000 puan barajını aşan öğrenciler, IUS öğrencisi olmaya hak kazanırken, mezun olduklarında da YÖK'e diploma denkliği başvurusu yapabiliyor.
Sanat ve Sosyal Bilimler, İktisadi ve İdari Bilimler ile Mühendislik ve Doğa Bilimleri şeklinde üç ayrı fakültesi bulunan İUS'ta 14 lisans, 5 de lisansüstü program için öğrenci kabul ediliyor. Ayrıca 2 yıllık ön lisans mezunları da dikey geçiş için başvurabiliyor. İUS'ta ABD, İngiltere, Almanya, Avusturya, Fransa, Türkiye ve Bosna - Hersek gibi çeşitli dünya ülkelerinden seçkin profesörler görev yapıyor. Uluslararası Sarajevo Üniversitesi'nde ilk iki yıl ortak derslerin alınması ve bölüm tercihi zorunluluğu bulunmaması, öğrencilerin kendilerini tanıyarak, gerçekten sevdikleri bir meslekle ilgili bölümü okumalarına imkan sağlıyor. İUS'ta öğretim dilinin İngilizce olması sebebiyle, öğrencilerden İngilizce yeterliliğini gösteren uluslararası bir sınav sonucu isteniyor. Yabancı dili yeterli olmayan öğrenciler bir yıl ya da bir dönem hazırlık okuduktan sonra 1. sınıfa devam ediyor. Üniversitenin çift anadal uygulaması sayesinde öğrenciler, Endüstri Mühendisi ve Bilgisayar Mühendisi gibi iki ayrı diplomanın sahibi olabiliyor.
ÖSS'de 270 puana tam, 255'e yüzde 50 burs IUS yılında 2006 girişli öğrencilerden İngilizce Hazırlık için 4 bin, yabancı dil bilen ancak yeterli olmayanlardan 8 haftalık yaz okulu için 500 Euro alınıyor. Lisans öğrenim ücreti ise 5 bin 500 Euro. Öğrencilerin kayıt yaptırdıkları yıl tespit edilen ücretler, eğitim süresince değişmiyor. ÖSS'de ham puanı 270'in üzerinde olan adaylara tam, 255 üzerinde puan alanlara ise kısmi burs imkânları sağlanıyor. Öğrenciler, üniversite yurtlarında yıllık 900 Euro karşılığında barınabiliyor. Ayrıca, sağlık sigortası ve oturma izni için gereken 200 euro kayıt sırasında alınıyor. Yalnızca hazırlık yılı için gereken kitaplara ise 200 Euro ödeniyor. İUS, gelecek eğitim öğretim yılında modernh bir kampüste eğitim verecek. (Türkiye İrtibat Bürosu: Tel: 0 (212) 533 37 71)
Yurt dışında üniversite okumayı düşünen öğrencilerin zorunlu olarak aşması gereken ilk engel yabancı dil. Gideceğiniz ülkede ve üniversitede okutulan eğitim dilini çözmüşseniz, hemen eğitime başlayabilirsiniz. Ancak dil seviyeniz yeterli değilse, bir yılınızı dil öğrenmeye ayırmanız gerekiyor. İngilizce eğitim yapılan ABD, İngiltere, Avustralya, Yeni Zelanda gibi ülkelerde eğitim görebilmek için TOEFL gibi sınavlarda geçerli not olan 550'ye sahip olmanız gerekiyor. Almanca, Fransızca, İtalyanca eğitim yapılan ülkeler ve üniversiteler ise yine TOEFL benzeri sınavlar istiyor.
Yabancı dili yeterli olmayan öğrencilerin önünde bir kaç seçenek var. Bunlardan ilki Türkiye'de özel kurslara ya da konsolosluklar tarafından açılan dil kurslarına bir yıl boyunca ya da 4-5 kurluk bir seviyeyi bitirinceye kadar devam etmek. Ardından da en az üç ay, gidecekleri ülkede bir kursa kayıt yaptırarak konuşma pratiklerini ve ve öğrendiklerini geliştirmek. İkinci seçenek ise dili tümüyle gidilecek olan ülkede öğrenmek. Avrupa ülkelerindeki üniversitelere bağlı enstitüler ve yabancı dil fakülteleri bünyesindeki dil kursları, özel kurslara oranla yarı yarıya ucuz. Yabancı dilin gidilecek ülkede öğrenlmesinin avantajı o ülkenin yaşam şartlarına, insanlarına, üniversite ortamına uyum sağlama şansı vermesidir. Yine üniversiteye kayıt sürecini yerinden takip etme fırsatı olacağı için üniversite ve bölüm tercihi de daha isabetli yapılabilir. En az dil kursuna ödeyeceğiniz miktar kadar yaşam masrafını da gözden çıkarmalısınz. Bazı ülkeler, vize şartı olarak az da olsa yabancı dil bilgisi isteyebiliyor.
Dil eğitimlerine katılabilmek için masraflarınızı nasıl karşılayacağınızı gösteren mali bilgiyi sağlamanız genellikle yeterli oluyor. ABD, Kanada ve İngiltere'de bir akademik yılı yani 9 ayı kapsayan dil kursları kısa dönemli kurslara göre daha hesaplı. Özel kursların haftada 30 saat ders üzerinden 36 hafta için fiyatları ise ortalama 6 bin ABD doları civarında. Kurs fiyatları, sınıflardaki öğrenci sayısı, haftada görülen ders saati, üniversite kursu gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak düşebiliyor. Malta, dil öğrenmek için daha uygun. 36 haftalık kurslar, 1500 eurodan 4 bin euroya kadar değişiyor. Fransızca, Almanca gibi Avrupa dilleri için özel kurslar bir yıl için ortalama 5 bin eurodan başlıyor. Ancak üniversitelerin yabancı dil enstitülerinde bu fiyat 1500 euroya kadar düşebiliyor.
Uluslararası Sarajevo Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğrencisi Sümeyye Tuncel, Bosna'da geçirdiği iki yılını anlattı. Tuzla İmam Hatip Lisesi mezunu mezunu Tuncel, "Üniversite okumayı mutlaka istiyordum. Bu yüzden hep arayış içindeydim. Cumartesi günü okulla ilgili bilgi almaya gittim. Pazartesi pasaportunla birlikte gel dediler. Şimdi Bosna'dayım ve pişman değilim" dedi. Bosna'nın ülke olarak oldukça hoş bir havası olduğunu ifade eden Tuncel "Sevmemek mümkün değil. Her hangi bir yalnızlık ya da yabancılık çekmedim. Bosna'da Türklerin bıraktığı olumlu intiba nedeniyle ilk gittiğim zamanlarda anlam veremediğim sevgi gösterileriyle karşılaşıyordum." diye konuştu. Sarajevo Üniversitesi'nde özellikle arkadaş ortamına ısındığını dile getiren Tuncel, ailesiinden de destek gördüğünü özellikle Bosna-Hersek'e karşı sempatik bakıldığını dile getirdi. Tuncel, Bosnalıların başörütüsüne yabancı olmadıklarını da belirtti.
Saraybosna'da Psikoloji okumaya hazırlanan Ayşe Bektaşoğlu ise İstanbul'da Güngören Anadolu İmam Hatip Lisesi'nden mezun olmuş. Bosna'ya gidiş sürecinde annesinden önemli destek gördüğünü anlatan Bektaşoğlu, "Babam tek başıma göndermeyi istemedi. Ancak engel de olmadı.ve "İstiyorsan git" dedi. İlk dönemden sonra onun da desteğini kazandım. Çünkü Bosna'nın bizim için İstanbul'dan bir farkı yok" dedi. Yurt dışında özellikle ailelerden uzakta olmanın önemli bir dezavantaj olduğuna dikkat çeken Bektaşoğlu, şunları söyledi: "Bir belirsizliğe gidiyorsunuz. neyle karşılaşacağınızı bilmiyorsunuz. Yurt dışına gitmeyi düşünen öğrencilere tavsiyem ne çok rahat olsunlar ne de stres yapsınlar. Gurbette öğrenciler birbirlerinin ailesi, annesi babası oluyor." Öğrencilerin yaşam masraflarına ilişkin bilgi de veren Bektaşoğlu, yurt ve okul ücreti dışında aylık 200 Euro'nun yaşam için yettiğini dile getirirken, akademik gereklilikler arttıkça masrafların da arttığını söyledi.
Ukrayna'da bir yıl eğitim almanın maliyeti, her şey dahil olmak üzere Türkiye'de alacak olduğunuz dersane eğitiminin masrafına eşit. Ancak tek dezavantajı denklik problemi Avrupa Üniversiteler Birliği üyesi olan ve diplomaları Avrupa'da kabul gören Ukrayna üniversitelerinin bilimsel başarıları da Türkiye'deki üniversitelerden daha iyi. Ancak YÖK, yalnızca Kiev Politeknik Üniversitesi'nin 6 bölümüne denklik veriyor.Öğrencilerin üniversite tercihleri sırasında bu bölümlerden birini seçmiş olması gerekiyor. Denklik olmalı diyen öğrenciler ek kontenjanlar sırasında bu bu üniversitenin ilgili bölümlerini seçebilir. Eğer başka bir alternatifiniz yoksa, "YÖK denkliği olan bir lise mezunu" olarak kalmaktansa, Ukrayna'yı düşünebilirsiniz. Ukrayna'da eğitim almanın avantaj ya da dezavantaj olarak kabul edilebilecek yanı, Rusça ve Ukraynaca dillerini çok iyi öğrenmek zorunda kalınması.
Ukrayna'da konaklama ve sosyal giderler, Türkiye ve diğer avrupa ülkelerinin çok altında. "Yıllık" yurt konaklaması ortalama 200-500 dolar civarında. Ukrayna'da üniversite eğitim almanın yıllık maliyeti ise 1200 dolar - 2500 dolar arası. Ukrayna'da yaşam masrafları dahil bir yıllık üniversite eğitimi ortalama 1400 - 3000 dolar arasında değişiyor. Ukrayna'da her hangi bir üniversitede hazırlık eğitimini başarı ile tamamlayıp, sertifika alan adaylar, diledikleri üniversiteye kayıt başvurusunda bulunabiliyor. Öğrenciler, hazırlık eğitiminde Rusça ve Ukraynaca'nın yanı sıra, seçtikleri sosyal bilimler, mühendislik, ekonomi, ya da tıp alanlarından birinin ortak derslerini de görüyor. Üniversitelere kabul için istenen en önemli belge lise not dökümü. Hazırlık yılındaki başarı üniversitelere kabul için yeterli oluyor. Hazırlık yılında dil olarak İngilizce de alınabiliyor ancak bu tavsiye edilmiyor. Ukrayna Kırım'daki Kırım Devlet Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi de Kırım Türklerinin kurduğu bir üniversite olması nedeniyle tercih edilebilir. Üniversite Türk öğrencilerin tüm sorunları ile yakından ilgileniyor. (Kiev için : ELT Danışmanlık
Tel :0.212. 243 2535 Kırım İçin Adalı Eğitim: 0 (216) 3302451)
Bir çok öğrenci, yurt dışı düşünürken vize aşamasında takılıyor. Haliyle hazırlıklar da boşa gidiyor. Aslında vizeyi sorunsuz geçmek için kendinizi gideceğiniz ülke yetkililerinin yerine koymanız ve tam anlamıyla dürüst olmanız yeterli. Gelişmiş ülkeler için sizin eğitim alıp almamanız çok önemli değil. Yeter ki, gideceğiniz ülkede sorun oluşturmayacak, oraya döviz kazandıracak kadar paranız olsun. Bu yüzden öncelikle eğitiminizi karşılayacak mali kaynağınızı belgelemeniz gerekiyor. Bankada göstereceğiniz para, size veya masraflarınızı karşılayacak kişiye ait olabilir. Önemli olan göstereceğiniz hesabın, uzun zamandır işlemesi ve giriş-çıkışı olan hesaplar olmasıdır. Örneğin, vize başvurunuza birkaç hafta kala bankaya birden bire para yatırmış olmanız, bu paranın size ait olmadığı izlenimi yaratabilir. İkinci nokta ise gittiğiniz ülkede derdinizi anlatabilecek kadar dil bilgisine sahip olmak. Avrupa ülkeleri bu şartı istiyor. Vize için askerlik belgesine ve sabıka kaydına genellikle ihtiyaç duyulmuyor ancak İngiltere ve Avustralya talep ediyor.
İngiltere, Avustralya ve bazı Avrupa ülkelerinde öğrencilerin yasal çalışma izni var. Öğrenciler haftada belirli bir saati geçmeyecek şekilde part time işlerde çalışarak yaşam giderlerini ve sosyal harcamalarını karşılayabiliyor. Amerika ve Kanada'da ise öğrenciler için kampüs dışında çalışma izni yok. Ancak bu hiç bir şekilde çalışamayacağınız anlamına da gelmiyor.
Yurt dışı danışmanlık firmaları genellikle ücretsiz hizmet veriyor. Firmalar iki şekilde çalışıyor. Ya temsilciliğini yaptıkları özel üniversitelere öğrenci göndererek komisyon alıyor, ya da öğrencilerin vize işlemlerini kolaylaştırma, konaklama yeri ayarlama, üniversiteye kabul, evrakların tamamlanması ve havalimanında karşılama gibi hizmetlere karşılık önceden belirledikleri bir danışma ücreti talep ediyor. Danışmanlık firmaları, merak ettiğiniz soruları ise hiç bir ücret talep etmeden cevaplandırıyor.
Yurt dışı eğitim düşünüldüğünde en fazla dikkat edilecek konuların başında kayıt ve başvuru tarihleri geliyor. Bu nedenle bir ülkeye ve üniversiteye karar verdikten hemen sonra okulun eğitim öğretim yılı takvimini, varsa seviye tespit sınav tarihlerini, dil sınavlarının tarihlerini ve resmi evrakların okula ulaştırılması gereken tarihleri öğrenmeniz gerekiyor. Avrupa'da üniversitelerin dil okulları genellikle Eylül- Ekim ve Ocak-Şubat aylarında yeni kayıt yapıyor. Akademik takvim de ağırlıklı olarak Ekim'de başlıyor.Öğrencilerin, yurt dışındaki eğitimlerine başlamak istedikleri tarihten 2 ay önce okul ve konsolosluk ile ilgili işlemlere başlamaları tavsiye ediliyor. Bu süreç ülkelerin vize prosedürlerine göre değişkenlik gösterebiliyor.
Erkek öğrenciler, yurt dışında iken MEB'in özel öğrenci statüsüne girdikleri takdirde askerliklerini tecil ettirebilir. Bu statüyü kazanmak için, Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğretim Genel Müdürlüğüne başvurmak gerekiyor. Başvurular her yıl 1 Haziran'da başlıyor, Nisan ayı sonuna kadar devam ediyor. Özel öğrenci statüsünün bir başka yararı ise yurt dışına çıkarken ödenilen 50 dolar harçtan muaf olunması. Bilgi için "http://yogm.meb.gov.tr
Denklikle ilgili son yıllarda gözden kaçan bir başka önemli nokta da Avrupa Üniversiteler Birliği. YÖK, her ne kadar, yurt dışında bir çok kaliteli üniversiteyi tanımasa da 800'e yakın üniversitenin üye olduğu Avrupa Üniversiteler Birliği'ne üye üniversite sayımız 10'u geçmiyor. Avrupa yüksek öğretim alanına dahil olan 45 ülkenin üye olduğu Avrupa Üniversiteler Birliği EUA'nın tanıdığı bir diplomanız varsa, İngiltere de dahil olmak üzere AB üyesi ülkelerin tamamında geçerli bir diplomaya sahip olabiliyorsunuz.
Ensar Vakfı, Belarus (Beyaz Rusya), Ukrayna, Bosna Hersek, Malezya ve Bulgaristan gibi ülkelerde yurt dışı eğitim almayı düşünen İHL mezunlarına destek verecek. Öğrenci bilgilerinin toplanmasının ardından belirleyeceği İmam hatipli öğrencilere destek verecek. Öğrencilerin www.ensar.org sitesindeki bilgi formunu doldurmaları gerekiyor.
