|

Türkiye Kazakların denge unsuru oldu

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev, Rusya''nın ekonomik olarak domine ettiği bir yapılanmanın Orta Asya ülkelerini zora sokabileceğinin farkında. Türkiye''nin Avrasya Gümrük Birliği''ne girmek istemesi ise bölgede Çin ve Rusya arasında sıkışma riski içerisinde olan Orta Asya için bir denge unsuru olarak görülüyor.

Yasin Aktay
00:00 - 11/11/2013 Pazartesi
Güncelleme: 23:33 - 10/11/2013 Pazar
Yeni Şafak
Türkiye Kazakların denge unsuru oldu
Türkiye Kazakların denge unsuru oldu

Kazakistan Komünist Partisi Genel Sekreteri''yken 1991''de gerçekleştirilen seçimlerde oyların yüzde 98.7''sini alarak Kazakistan''ın halk tarafından seçilmiş ilk cumhurbaşkanı olan Nursultan Nazarbayev bu tarihten itibaren kesintisiz olarak iktidarda bulunuyor. Bu siyasi üstünlüğü ona Kazakistan''da çok büyük projelere imza atma fırsatı da vermiş. Örneğin cetvelle çizilmiş gibi bütün cadde ve sokakların tanzim edildiği Astana şehri kuruluşu ve yapılışı itibariyle Petros''un Rusya''da kurduğu Petersburg şehrini andırıyor. Nazarbayev''in bu siyasî üstünlüğünün ülkede ciddi bir muhalefet olmamasından da ileri geldiğini belirtmemiz gerekiyor.

ÇİN VE RUSYA ARASINDA SIKIŞTILAR

Rusya''nın ekonomik olarak domine ettiği bir yapılanmanın gelecekte Orta Asya ülkelerini zoru duruma sokabileceğinin farkında olan Nursultan Nazarbayev''in Avrasya Ekonomik Konseyi Toplantısı''nda ''Türkiye''nin Avrasya Gümrük Birliği''ne girmek istediğini'' duyurması Türkiye''nin bölgede Çin ve Rusya arasında sıkışma riski içerisinde olan Orta Asya ülkeleri tarafından bir denge unsuru olarak görüldüğünü de ortaya koyuyor.

Kazakistan dış politikasının en temel amacı bölgede ABD, Çin ve Rusya''yı dengelemek olarak belirmiştir. Bu çerçevede Kazakistan elindeki petrol kaynaklarının pazarlanmasında Rusya''ya alternatifler oluşturma gayreti içerisinde olmuş.

BAĞIMSIZLIĞINI İLK BİZ TANIDIK

Kazakistan''ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olan Türkiye de Kazakistan''ı bu alanda desteklemiştir. Kazakistan 2003''te bir deniz kuvveti oluşturma niyeti olduğunu açıkladığında Türkiye bu güce katkı sağlayabileceğini belirtmiş; 2005 yılında da askerî hibe yardımında bulunmuştur.

STRATEJİK İŞBİRLİĞİ

Ekim 2009''da Kazakistan ile Türkiye arasında imzalanan Stratejik Ortaklık Anlaşmasının da etkisiyle Kazakistan ile Türkiye arasında ticaret hacmi gittikçe artmıştır. Mayıs 2012''de Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı R. Tayyip Erdoğan''ın Kazakistan''a gerçekleştirdiği ziyarette Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi kurulmuş. Kazakistan''da 500''ün üzerinde Türk-Kazak ortak sermayeli işletme faaliyet gösteriyor. Türk inşaat firmalarının Kazakistan''da üstlendiği projelerin toplam değeri 17 milyar Dolar''ı aşmıştır. Kazak firmalarının da son yıllarda Türkiye''de başta petrol ve turizm sektörlerinde yaptıkları yatırımların 350 milyon dolara ulaşmıştır.

Almatı bir ''Sovyet şehri''

Almatı-2 Sovyet tipi şehirleşmenin tipik bir örneği olarak değerlendirilebilir. Birbirine paralel ve birbirini kesen caddeler hiçbir kıvrım olmaksızın devam ediyor. Neredeyse her Sovyet şehrinde olduğu gibi Almatı''da da bir Büyük Otel ve Sum Çarşısı inşa edilmiş. Büyük Otel, SSCB sonrası dönemde bir Rus tarafından satın alınmış ve işletmesini bugün bir Türk şirketi yapıyor.

En büyük şairin heykeli

Almatı şehrinin merkez noktalarında Kazaklar için önemli isimlerin heykelleri yer alıyor. Bunlardan birisi 20.yüzyılın en büyük

Kazak şairi, filozof ve besteci olarak da bilinen Abay Kunanbay''a ait heykel. Kunabay''ın ismi şehrin merkezi semtlerinden birisine de verilmiş durumda. Bir diğer önemli heykel ise II. Dünya Savaşı''nda SSCB ordusunda çok önemli hizmetlerde bulunmuş ve Moskova Muharebelerinde gösterdiği başarı sebebiyle Sovyet Kahramanı ilan edilen Bourjan Momışili''nin heykeli. Bourjan Momışili de Abay Kunanbay gibi ülkenin milli kahramanlarından biri. İkilinin heykelleri Kazakistan''ın birçok şehrinde bulunuyor.

''Beş parmak'' çok seviliyor

Kazak mutfağının Anadolu mutfağından oldukça farklı olduğunu belirtelim. Kazaklar sığır etine pek rağbet etmiyorlar. Bu yüzden fiyat olarak görece ucuz. Sığır etinin kilogram fiyatı 10-12 dolar arasında değişirken at etinin kilogram fiyatı 16-18 dolar civarında. Önemli günlerin, misafir sofralarının olmazsa olmazı at etiyle yapılmış yemekler. Bu Orta Asya''nın diğer ülkelerinde olduğu gibi Kırgızistan''da da aynı durumun geçerli olduğunu görmüştük. Burada altı çizilmesi gereken husus kesinlikle binek olarak kullandıkları hayvanları kesmemeleri. Kesilmek üzere yetişitirilen atlar çok daha farklı şekillerde yetiştiriliyor. Yılgı adını verdikleri atlar sürü halinde sadece kesilmek üzere besleniyor. Bu sürülerin bakımı zor ve oldukça masraflı olduğu için kış geldiğinde bir kısmı kesilerek ''kazı'' adını verdikleri bir çeşit sucuk haline getiriliyor. ''Bir atın bağırsağı bir atı alır'' şeklindeki deyişin de buradan geldiğini öğreniyoruz. Esasen at etiyle hazırlanan, tercihe göre sığır ya da koyun etiyle de hazırlanabilen ve çok makbul olan bir başka yemek ise ''Beş parmak''. Etin suyu ile haşlanan yufkaların üzerine soğanla birlikte haşlanmış et konuyor ve servis ediliyor. İsmi yemeğin beş parmakla yenilmesinden geliyor. Burada ilginç olan husus Orta Asya dillerinin hiçbirisinde ''ş'' harfi bulunmamasına rağmen yemeğin ''beş parmak'' ismiyle anılması.


10 yıl önce