|

Talabani'siz Irak çok zor

Irak Cumhurbaşkanı'nın dün aniden rahatsızlanarak hastaneye kaldırılması büyük fırtına koparttı. Yerel bir televizyon öldüğünü iddia etti. Haber bir anda Türk ve Ortadoğu basınında ilk gündem maddesi oldu. Ancak resmi açıklamada, Irak'ın siyasi birliğinin simgesi olan Celal Talabani'nin yorgunluktan hasta düştüğü ve durumunun iyiye gittiği belirtildi.

Çetiner Çetin
00:00 - 19/12/2012 Çarşamba
Güncelleme: 00:06 - 19/12/2012 Çarşamba
Yeni Şafak
Talabani'siz Irak çok zor
Talabani'siz Irak çok zor

Uzun zamandır Maliki-Barzani krizinin yaşandığı Irak'ta, Cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin öldüğü iddası gündeme bomba gibi düştü. Dün öğlen saatlerinde, uzun zamandır sağlık problemleri yaşayan, bu nedenle bir süre Almanya'da tedavi gören Talabani'nin aniden rahatsızlandığı ve başkent Bağdat'taki hastaneye kaldırıldığı açıklandı. Ardından gelen haberlerde beyin kanaması geçirdiği ve durumunun kötüye gittiği ifade edildi. Bu sırada Irak'ta yayın yapan bir televizyon Talabani'nin öldüğünü duyurdu. Haber, başta sosyal medya ağları olmak üzere hem Türkiye hem Ortadoğu'da yayıldı.

BİTKİSEL HAYATTA İDDİASI

Bunun üzerine Irak Cumhurbaşkanlığı, Talabani'nin ölmediğini, sağlık durumunun istikrarını koruduğunu açıkladı. Irak Cumhurbaşkanlığı basın bürosundan yapılan yazılı açıklamada, "Yapılan tıbbi tahlil ve diğer kontroller, Cumhurbaşkanı'nın aniden rahatsızlanmasının ve bayılmasının damarlarındaki sertleşmeden kaynaklandığını gösterdi. Kontroller ve tahliller sonucunda vücudun, vazifesini normal şekilde sürdürdüğü tespit edilmiştir' denildi. Ancak bu açıklama da ortalığı yatıştırmadı ve bu kez "bitkisel hayata" girdiği yönünde iddialar konuşuldu.

ORGANLARI ESKİSİ GİBİ

Bunun üzerine, Yeni Şafak'a konuşan oğlu Kubat Talabani başta olmak üzere neredeyse tüm yakın ve resmi makamlardan açıklamalar geldi ve ölmediği teyit edildi. Irak Cumhurbaşkanı Basın Danışmanı Barzan Şeyh Osman "Sayın Cumhurbaşkanı'nın sağlık durumu her dakika iyiye gidiyor, bilinci yerinde, konuşabiliyor' dedi. Talabani'nin durumu ile ilgili son noktayı ise Bağdat'ta Cumhurbaşkanı'nı tedavi altına alan doktorları koydu. Doktorlar adına konuşan Hani Musa, kanama geçiren damarların eskisi gibi çalıştığını söyledi. Sağlık durumunun gittikçe düzelmeye başladığını belirten Musa, Talabani'nin kalp, böbrek ve beyin damarlarında her hangi bir aksama olmadığını duyurdu. Musa son olarak Talabani için bugün İngiltere'den bir doktor grubun geleceğini bildirdi.

Yerine özel doktoru mu geçecek?

Iraklı yetkililer, uzun süredir sağlık problemleriyle boğuşan Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin 2010 yılında kendi özel doktorunu ABD'den Irak'a getirerek siyasi alanda yetiştirdiği ve Cumhurbaşkanlığı için hazırladığını iddia ediyor. Talabani'nin çabalarıyla ABD'den Irak'a dönen Kerkük Valisi Necmeddin Kerim'in cumhurbaşkanlığı için yetiştirildiği öne sürülürken Kerim'in, sadece Talabani'den değil aynı zamanda ABD yönetiminden de destek gören bir isim olduğu belirtiliyor. 1975'te ABD'ye yerleşen Necmeddin Kerim, Mesud Barzani'nin babası Molla Mustafa Barzani ve Celalal Talabani'nin de özel doktorluğunu yapmıştı. ABD'de Washington Kürt Enstitüsü Başkanlığı görevini 2010 yılında bırakarak, Talabani'nin isteği üzerine ülkesine dönen Kerim, 29 Mayıs 2011 tarihinde Kerkük Valisi seçildi.

Bölge çatışmaya sürüklenir

Talabani'nin uzunca bir süredir devam eden hastalığı, Irak'taki tüm siyasi tarafları yeni bir siyasi sürece yoğunlaşmasına yol açarken, Irak'taki tüm kesimler, Talabani sonrası senaryoları gündemine taşımaya başladı. Maliki'ye yakın kaynaklar Talabani sonrasında yeni Cumhurbaşkanlığının Kürtlere verilmeyeceğini belirtirken, Şiilerin yeni süreçte Dr. Hudeyr el-Hozayi'yi veya İbrahim Caferi'yi Cumhurbaşkanlığı için aday gösterebileceğini belirtiyorlar. Kürtler ise 2010 yılında yapılan sözlü mutabakat gereği Kürtlerin Cumhurbaşkanlığı makamını aldığını ve Talabani sonrası Irak Cumhurbaşkanlığı makamının tekrar Kürtlerde kalmasını gerektiğini savunuyorlar. Ancak, bu konuda da Irak anayasasındaki düzenlemeler dikkate alınacağından tüm taraflar Irak Anayasasındaki düzenlemeleri kendi çıkarları doğrultusunda kullanabilmek için zemin hazırlamaya başladılar.

MALİKİ GÜÇ DENGELERİNİ ETRAFINDA TOPLUYOR

Maliki yönetimi kısa süre içerisinde Dava Partisinden ve Eğitim Bakanlığı görevini yürüten Dr. Hudeyr el-Hozayi'nin Cumhurbaşkanı görevine getirilmesini sağladı. Böylelikle Daha önceleri Meclisi Ala'da olan Cumhurbaşkanlığı Yardımcılığı görevi de doğrudan Dava Partisine geçmiş oldu. Bu durum doğal olarak Irak içindeki dengelerin de Maliki lehine değişmesine yol açtı.

Eşi etkili olacak

Talabani sonrası için Kürtlerin hali hazırda çok hazırlıklı olmadığı belirtiliyor. Kürt liderler, Talabani sonrasında Bağdat'ta Kürt Cumhurbaşkanı görme arzusunda ancak Bağdat için henüz adaylar belli değil. Kulislerde en güçlü isim olarak Behram Salih adı geçiyor. Ancak Salih'in Bağdat'a gidebilmesi mensubu olduğu Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) tavrına bağlı. KYB içindeki güçlü isimler Molla Bahtiyar ve Kosret Resul'ün de bu koltuk için niyet bildirdikleri belirtilirken, Bağdat'a gidecek Cumhurbaşkanının belirlenmesinde Talabani'nin eşi Hero Talabani'nin etkili olabileceği belirtiliyor. Celal Talabani'nin Bağdat'a gitmesi ile birlikte KYB içindeki güç odakları Talabani sonrasını tartışmaya başladı. 2010 seçimlerinde KYB'den ayrılan ve yeni bir parti kurarak güç gösterisi yapan Noşirvan Mustafa kurduğu 'Goran' değişim hareketi ile KYB'nin alternatifi olma yolunda ciddi adımlar atmış durumda. KYB içinde liderlik yarışı da devam edecek. Kosert Resul, Molla Bahtiyar ve Behram Salih üçlü adaylar. Ancak, uzunca bir zamandan buyana ABD'de Kürt yönetimi temsilcisi olarak görev yapan Kubat Talabani yaz aylarında bölgeye kesin dönüş yaparak yarışta bende varım mesajını verdi. Ancak bölgedeki kanaat önderleri Talabani sonrası KYB'nin bölüneceğini ve yıllarca Talabani ile omuz omuza görev yapmış Noşirvan Mustafa'nın süreçten güçlü çıkacağını düşünüyorlar.

Barzani ne söz verdi?

KYB içindeki liderlik tartışmalarının kızıştığı 2010 yılı sonunda, Barzani ile bir araya gelen Talabani'nin kendisinden sonra Kubat Talabani'nin KYB'nin liderliği için destek istediği ve Barzani'nin de Talabani'ye, kendisinden sonra oğlu Kubat Talabani'yi muhattap alacağı ve KYB'nin başkanı olarak tanıyacağı yönünde söz verdiği iddia ediliyor. Irak'ın idam edilen diktatör lideri Saddam Hüseyin'in Barzani ailesinden önemli isimleri Bakanlık koltuğundan alarak idam etmesi üzerine Barzani ailesi, aile mensuplarını Bağdat'taki görevlere göndermiyor. Bağdat'ta görev yapan KDP'li yetkililer ise Barzani ailesi ise siyasi geçmişi olan isimlerden oluşuyor. Bu nedenle Barzani ailesi kendi aile bireylerinden kimseyi Bağdat'a gönderme eğiliminde değil. Bu nedenle Barzani Bağdat'ta bir Kürt Cumhurbaşkanı olacaksa KYB'den bir ismin gitmesine sıcak bakıyor. Kürt kaynaklar, Talabani'yi Bağdat ile Erbil arasında bir denge olarak görüyor. Ancak Talabani sonrası bölgedeki gerginliklerin daha da sertleşeceği ifade ediliyor. Özellikle Maliki Barzani çatışmasının iç çatışma sürecine sürükleneceği öngörülüyor.


11 yıl önce