|

Ukrayna'da dış savaş

Ukrayna'da Kasım'dan beri devam eden AB-Rusya çekişmesi ülkeyi savaş alanına çevirdi. Kiev'de polisle göstericiler arasında silahlı çatışmalar başladı. Olaylarda 10'u polis 26 kişi öldü. Ordu Kiev'e asker gönderdi. Göstericiler silah deposunu ele geçirdi.

.
00:00 - 20/02/2014 Perşembe
Güncelleme: 23:59 - 19/02/2014 Çarşamba
Yeni Şafak
Ukrayna'da dış savaş
Ukrayna'da dış savaş

Ukrayna'da Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in geçtiğimiz yıl kasım ayında ABD'nin desteklediği AB ile Ortaklık Anlaşması'nı imzalamaması üzerine patlak veren olaylar, önceki gün yeniden alevlendi. Başkent Kiev'i savaş alanına çeviren çatışmalarda şu ana kadar 10 polis ile 16 gösterici öldü. Aralarında milletvekili, gazeteci ve polislerin de bulunduğu 326 kişi olaylar sırasında yaralandı. Hayatını kaybedenlerin içinde Ukrayna'nın Vesti gazetesi muhabiri de bulunuyor.

MEYDAN YANGIN YERİ

Önceki gece şiddetlenen olaylar sırasında güvenlik güçleri, göstericilerin Kiev'in merkezindeki Bağımsızlık Meydanı'nda kurdukları kamplarına da müdahale etti. Polis olaylarda silahların dışında el bombası, göz yaşartıcı gaz ve sopa kullandı. Protestocular da polise metal sopa, taş, havai fişek ve molotof kokteylleri ile karşılık verdi. Lastikleri ateşe vererek alevden bir duvar ören göstericiler, güvenlik güçlerinin ilerleyişini engellemeye çalıştı. Göstericilerin karargah olarak kullandığı bir binada da yangın çıktığı ve binadakilerin son anda dışarı çıkarıldığı belirtildi. Güvenlik güçleri, megafonlardan çağrı yaparak kadınlarla çocukların derhal ayrılmalarını, meydanda terör operasyonun başladığını duyurdu.

ASKERLER KİEV'DE

21 Kasım'da başlayan protesto gösterileri, yasa ihlali yapan protestocuların serbest bırakılmasını öngören af yasasının yürürlüğe gireceği 17 Şubat'ın ardından önceki gün başkent Kiev'de yeniden tırmanışa geçerken, Ukrayna Savunma Bakanı Pavel Lebedev, çatışmaların patlak verdiği Kiev'e Dnepropetrovsk kentinden hava indirme birliğinin takviye edildiğini doğruladı. Lenta.ru sitesinin verdiği habere göre Lebedev, hava indirme askerlerinin başkente 'silah ve mühimmatın bulunduğu üslerin güvenliğini artırmak için' gönderildiğini söyledi. Kiev'e 500 tam teçhizatlı asker takviye edildiği kaydedildi. Ayrıca Kiev'deki parlamento binasının çevresi de beton bloklarla kapatmatılmaya başlandı.

Ateşkes

Gece saatlerinde, hükümet ile muhalifler çatışmaların sona erdirilmesi konusunda uzlaştı. Muhalif lider Arseniy Yatsenyuk, hükümet ile ateşkes konusunda anlaşmaya vardıklarını açıkladı. Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç de krizin çözümüne yönelik muhalefet liderleriyle bir araya gelerek, sulhun sağlanması, kan dökülmesinin sona erdirilmesi konusunda müzakere sürecinin başlatılmasına karar verildiğini açıkladı.

Ulusal yas ilan edildi

Ukrayna Devlet Başkanı Yanukoviç ise, 26 kişinin öldüğü çatışmalar nedeniyle ülkede ulusal yas ilan etti. Yanukoviç, 'Muhalefet liderler halkı silahlanmaya çağırarak sınırı aştılar' diyerek şiddet olaylarından sorumlu olanların karşısında yasaları bulacaklarını ifade etti. Yanukoviç ayrıca Genelkurmay Başkanı Vladimir Zaman'ı görevden alarak, Milli Güvenlik Kurulu Sekreter Yardımcısı olarak atadı. Genelkurmay Başkanlığı'na da Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Yuriy İlin atandı.

Yetki gerginliği

Ukrayna Parlamentosu'nda önceki gün muhalif gruplar devlet başkanının yetkilerinin sınırlandırılması için oylama yaptırmaya çalışmış ancak çoğunluğu oluşturan iktidar milletvekilleri buna engel olmuştu. Bunun üzerine muhalif milletvekilleri kürsüyü işgal etmişti. İktidara baskı yapmak isteyen binlerce protestocu aynı anda parlamento binasını kuşatmıştı. Ülke, SSCB'den bağımsızlığını kazanmasından bu yana en kanlı çatışmalara sahne oluyor.

10 yıl sonra aynı tablo

Rusya'ya yakın duruşuyla tanınan Ukrayna Devlet Başkanı Yanukoviç, 2004 yılında ABD'nin açıktan destek verdiği, 'Turuncu Devrim' olarak adlandırılan ve merkezi Kiev'deki Bağımsızlık Meydanı olan protesto dalgasında 2 yıldır oturduğu başbakanlık koltuğundan olmuş, 2010'da devlet başkanı olarak yönetime dönmüştü. Protestoların ana nedeninin AB ve Rusya arasındaki 'bilek güreşi' olduğu bilinse de, protestolara katılan kitlenin büyük kısmını gençlerin oluşturması, işsizlik oranının yüksek olduğu Ukrayna'da gençlerin AB'yi çıkış kapısı olarak görmesi de etkenler arasında sayılıyor.

Papazdan darbe vaazı

Kiev'deki sert müdahale ve çatışmalar diğer birçok kentte protesto edildi. Batıdaki Lviv'de binlerce kişi sokağa döküldü. Yüzü maskeli bazı gruplar ise kamu binalarına saldırdı. Eylemciler taş ve sopalarla camlarını indirdikleri savcılık ve belediye binalarına girdi. Vinnitsya şehrinde de 'Meydan' göstericilerinin şehir merkezine araç giriş çıkışını kapattıkları belirtildi. Batıdaki bir başka kent İvano-Frankivsk'te de Ukrayna Güvenlik Servisi, Savcılık ve İçişleri Bakanlığı binaları işgal edildi. Polonya sınırında bulunan Lviv kentinde ise belediye başkanı güvenlik güçlerine çağrı yaparak halkın direnişine katılmalarını istedi. Kuzeydeki Çernigov kentinde, Yekaterinskaya Kilisesi Papazı Yevgeni, insanların Ukrayna için hayatlarını feda ettikleri, hükümetin değişmesi gerektiğini belirten bir vaaz verdi. Poltava bölgesinde ise iktidardaki Bölgeler Partisi'nin Komsomolsk kentindeki merkezi basılarak yakıldı.

Muhalif bölgelere doğalgaz kesintisi

Ukrayna'da 'Naftogaz Ukrayna' şirketi 11 eyalette doğalgaz kesintisi yaşanacağını açıkladı. Açıklanan bölgelerin iktidara karşıüzenlenen gösterilerde aktif olduğu ve bölgesel yönetim merkezlerini ele geçirdikleri gözlemlendi. Kiev yetkilileri gaz kesintisinin sebebinin muhalif gösteriler olmadığını öne sürse de uzmanlar tarafından bu açıklamalar gerçekçi bulunmadı. Hükümet yetkilileri eyaletlerde kullanılan gaza göre ödemelerin yapılmadığı ve toplam 27 milyar griven (3.2 milyar dolar) borcun biriktiğini ifade etti.

AB yaptırım ile karşılık verdi

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, Ukrayna'daki olayları görüşmek üzere AB Politika ve Güvenlik Komitesi'ni olağanüstü toplantıya çağırdı. Büyükelçiler seviyesindeki toplantıda, 'insan hakları ihlalleri ve baskıların sorumlularına kısıtlayıcı yaptırımlar dahil her seçeneğin değerlendirileceği' belirtildi. AB, olaylarda sorumluluğu bulunanlara vize yasağı getirip malvarlıklarını dondurması bekleniyor.

Putin'den ültimatom

ABD'nin destek verdiği AB ile Ortaklık Anlaşması'na karşı durarak Rusya ile bağını güçlendiren Ukrayna lideri Viktor Yanukoviç'in Moskova ile temasları sürüyor. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in önceki gece Yanukoviç'le bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini söyledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı da Ukrayna'daki muhalif liderlerinden kan dökülmesini durdurmayı ve bir an önce tehdit ve ültimatomlarına son vererek meşru hükümetle diyalogu yeniden başlatmayı talep ettiklerini açıkladı.

Obama'dan 'çizgi aşılmasın' tehdidi

Ukraynaya'ya göstericilere karşı şiddete başvurulmamasını isteyen ABD Başkanı Barack Obama, çizginin aşılması halinde 'Bunun sonuçlarının olacağı' tehdidinde bulundu. ABD'nin, Ukrayna'da meydana gelen şiddet olaylarını en sert şekilde kınadığını belirten Obama, askerlerin siviller tarafından çözülmesi gereken soruna müdahale etmemesi gerektiğini söyledi. Obama, 'Ukrayna hükümetini öncelikli olarak sorumlu tutuyoruz' dedi. Beyaz Saray danışman yardımcılarından Ben Rhodes de şiddetten sorumlu olan kişilere yönelik olarak 'yaptırım' dahil birçok tedbiri düşündüklerini söyledi.

BM'den iki tarafa da çağrı

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Ukrayna'nın başkenti Kiev'de meydana gelen şiddet olaylarının yatışması için hükümetten protestolar nedeniyle gözaltına alınanların affedilmesini, göstericilerden de hükümet binalarını boşaltmalarını istedi.

NATO'dan endişe mesajı

Ukrayna'daki olaylarla ilgili yazılı bir açıklama yapan NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, ülkede şiddete dönülmesinden ve Kiev'den gelen ölüm haberlerinden ciddi endişe duyduğunu belirtti.


10 yıl önce