Merkez Bankası'nın geçtiğimiz hafta Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 5 düzeyinde sabit tutarken, borç vermede yüzde 9'dan yüzde 12,5'e yükseltmesi ve ayrıca, açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranını da yüzde 8'den yüzde 12'ye çıkarması bankaların fonlama maliyetlerini arttırdı. Bir süredir bu maliyetlerini kredi faizlerine yansıtarak kurtulmaya çalışan bankaların asıl sınavı ise bugün açıklanacak 5 maddelik eylem planı.
Maliyet artışını fiyatlarına yansıtmaya başlayan bankalar, konut ve taşıt kredisi faiz oranlarında artışa giderken, konut kredisinde artış öncesinde 60 aya kadarki vadelerde genellikle 1'in altındayken, şu anda 1'in üzerine çıktı. Konut kredilerinde 120 ayda 1,79 seviyesi bile görülüyor. Edinilen bilgiye göre; İş Bankası konut kredilerinde 120 ay vadeye 1,12 oranında faiz uygularken, Akbank ise mortgage kredilerinde 61-120 ay arasında 1,79 oranında faiz uyguluyor. 120 ayda bu oran Garanti Bankası'nda 1,14, Denizbank'ta ise 1,39 olarak uygulanıyor. Denizbank aynı vadede binek ve ticari taşıtta yüzde 1,25 olan oranını ise 1,39'a çıkardı. Bankaların taşıt kredilerinde uyguladığı faiz oranı da genellikle 1,34 ila 1,40 arasında seyrediyor.
DenizBank Perakende Bankacılık Grubu Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Ertürk, yılbaşından itibaren tüketici kredi faizlerinin farklı kredi tiplerine göre 400 ila 550 baz puan arasında yükseldiğini, bu artışta ağırlıklı olarak Merkez Bankası'nın TL munzamları arttırması ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) uygulamaya koyduğu tüketici kredilerine ek provizyon düzenlemelerinin etkili olduğunu ifade etti. Bugün itibarıyla gelinen noktada tüketici kredilerinin hız kesmeye başladığının görüldüğüne dikkati çeken Ertürk, 'Diğer bir ifade ile bu faiz artışlarının altyapısını hazırlayan esas sebep ortadan kalktı. Zaten bu nedenle ekim ayında yapılan düzenleme ile munzam karşılıkların tekrardan azaltılmaya başladığını izledik ve gerekirse bunun devamının gelebileceğinin sinyali verildi" dedi
Yapı Kredi Başekonomisti Cevdet Akçay, bankaların kredilerde gerektiğinden fazla genişlemelerinin de risk oluşturduğunu söyledi. Akçay, Merkez Bankası'nın bu yaklaşıma çok fazla olumlu bakmadığını söyleyerek şöyle devam etti: 'Buna iki şekilde reaksiyon verebilirsiniz. Ya maliyet artışını fiyata yansıtırsınız. Fiyata yansıtmak istemiyorsanız, miktar tarafında kısıntıya gidersiniz. Bankalar, kredi büyümesini aşağı çekerlerse bunu fiyata yansıtmaları gerekmez. Yansıtmadan da yapabilirler. Ama aksi takdirde aynı agresiflikle gitmek istiyorlarsa, yansıtmak durumunda kalacaklar. Çünkü o zaman TL likidite talepleri aşağı gelmeyecek. Ancak talebin aşağı gelmesi lazım ki faizler yukarıya gitmesin. Yani bunun birebir faizlere yansıması gerekmiyor.'
Merkez Bankası tarafından bugün düzenlenecek toplantıda Türk Lirası'nın değerini önemli ölçüde güçlendirecek fiyat istikrarı, faiz politikası, döviz rezerv politikası, zorunlu karşılık politikası ve finansal istikrardan oluşan beş maddeli bir eylem planı hakkında bilgi sunulacak.
