Askeri darbe ile devrilen Muhammed Mursi'nin, Mısır eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek döneminde yabancılara dağıtılan petrol ve doğalgaz imtiyazlarıyla ilgili kanununu yeniden ele alması, Batı'lı şirketleri tedirgin etti. Petrol devlerinin üst düzey yöneticileri 16 Ocak 2013 tarihinde Mısır'ın meşhur bir golf kulübünde toplandı. Yuvarlak masa toplantısının konu başlığı ise 'Mısır'da Petrol ve Doğalgaz Anlaşmalarının Geleceği' idi.
Senede 80 milyar dolar değerinde petrol ve doğalgaz üretimi yapılan Mısır benzin kuyrukları ve elektrik kesintileriyle boğuşmaya devam ederken Muhammed Mursi liderliğindeki hükümet ülke kaynaklarından elde edilen kazancın ülke lehine kullanılması amacıyla yeni bir petrol yasasının hazırlanması için çalışmalara başlamıştı.
İşte bu çalışma Mübarek döneminde büyük imtiyazlar edinen petrol devleri, Ocak'ta toplanarak, Mursi'ye karşı koordineli lobi yapma kararı aldı.
İngiliz BP ve Alman RWE DEA firmaları, ülke kaynaklarının çıkarılıp satılmasında Mısır devletine nispetle daha fazla hakka sahipti. İki şirketin, 'Vergi ve imtiyaz' olarak adlandırılan özel bir sözleşmesi bulunuyor. Birçok sözleşmenin kamuoyundan saklandığı kaydediliyor.
Mursi iktidarının askeri darbeyle sona erdirilmesinin ardından ülkede faaliyet gösteren yabancı şirketlerin haklarının aynen korunacağının belirtilmesi dikkatlerden kaçmadı. Mursi döneminde Mısır'lı bir mühendisin ülke çıkarlarına aykırı olduğu gerekçesiyle yabancılara tanınan petrol ve doğalgaz imtiyazlarının iptali istemiyle açtığı dava 23 Nisan'dan 6 Temmuz'a ertelenmişti. Davanın bugün görülüp görülmeyeceği belirsiz.
Reuters'in 24 Nisan'da geçtiği habere göre, yabancı petrol şirketleriyle yapılmış olan petrol ve doğalgaz imtiyaz sözleşmelerinin dondurulması istemiyle Mısır'lı bir mühendis tarafından açılan dava 6 Temmuz 2013'e ertelenmişti. Davada gerekçe olarak Mısır'ın çıkarlarının korunması gösteriliyordu. Davanın görülmesine iki gün kala, 4 Temmuz'da Mursi'nin iktidardan indirilmesinin ardından söz konusu davanın görülüp görülmeyeceği merak ediliyor.
Öte yandan Shell Mısır Başkan Yardımcısı Jeroen Regtien bir konuşmasında, 'Muhammed Mursi gölge bakanlar tarafından kuşatılmış durumda. Özgürlük ve Adalet Partisi (Mursi'nin partisi) teknokratlara güvenmiyor. Çünkü onların eski sistemin parçası olduğunu düşünüyor. ' demişti.
Mısır'ın ünlü golf kulübü Kattameya Heights'teki toplantıda söz alan Alman petrol ve doğalgaz üreticisi RWE Dea'nın Mısır Yöneticisi Jan Muhl, 'Petrol sahasında, yerel halk nezdinde ve devlet kurumlarında meydan okumalarla karşı karşıyayız' dedi. Shell Mısır Başkanı ise, hükümetin halka sattığı petrol ve doğalgaz fiyatlarında indirim yapmasının doğru olmadığını söyledi. İtalyan Sipetrol yöneticisi Miquel Angel Vargas, 'Devrimden sonra insanların hakları için savaştıklarını duydum. Bedeli kim ödüyor? Petrol şirketleri. Günün sonunda kaybettiklerimizi geri almamız gerekiyor' dedi.
Toplantıyı izleyen Egypt Independent gazetesi ise, 'Uluslar arası petrol ve doğalgaz şirketleri Mısır'da büyük potansiyel görüyor, ancak mevcut hükümetin imtiyazlarla ilgili çalışmalarına öfke duyuyorlar' analizini paylaştı. Konferansın sonucunda ilan edilen kararda, 'İmtiyaz anlaşmaları hakkında hükümet üzerinde yoğunlaştırılmış ve koordineli bir lobi yapmak' ifadelerinin kullanılması dikkat çekti.
