Merkez Bankası'nın önceki gün 3 milyar dolar civarında doğrudan satışla müdahale ettiği dolara en fazla talebin Halkbank'ın Irak'taki rakibi olan Amerikan bankası JP Morgan'dan geldiği belirtildi. Önceki gün piyasadan en fazla dolar toplayan diğer bankaların ise Hollanda'lı ING, Yunan Finansbank, Yapı Kredi ve TSKB bankaları olduğu kaydediliyor.
Doların 2.30 seviyesine yükseldiği önceki gün TÜSİAD Başkanı Muharrem Yılmaz'dan gelen ve Türkiye'ye güvensizlik mesajları içeren açıklamalar ise ateşe benzin dökmek olarak değerlendirildi. Dün Başbakan Erdoğan'ın 'vatana ihanet' sözleriyle sert şekilde eleştirdiği açıklamasında TÜSİAD Başkanı Muharrem Yılmaz, 'Hukukun üstünlüğüne riayet edilmeyen, yargı mekanizması AB normlarında çalışmayan, düzenleyici kurumlarının bağımsızlığına gölge düşen, vergi cezası veya başka türlü cezalarla şirketler üzerinde baskı kuran, ihale yasası onlarca kez değişen bir ülkeye yabancı sermayenin gelmesi mümkün değildir' ' demişti.
Merkez Bankası'nın politika faizinde artışa gitmeme kararı üzerine dövizi reel olmayan taleplerle yükselten Londra merkezli spekülatörlerin yeni hedefinin, doları daha yüksek seviyeye çıkararak 2006 Haziran ayında olduğu gibi TCMB'yi 4 puanlık bir sert bir faiz artışına zorlamak olduğu dile getiriliyor.
Bu kapsamda önceki gün kurlardaki yükselişte MB'nin müdahalesini piyasa ekranlarından izlediğini yüksek miktarda döviz çekenlerin başında ING, JP Morgan ve Finansbank'ın, ardından da Yapı Kredi Bankası'nın geldiğini ve gün boyu önde olduklarının dikkat çektiğini dile getiren Ertem, 'Bu kurumlara sorulduğunda 'Biz yatırımcıların taleplerini açıyoruz. Mali gereklerimiz bu kadar yüksekten dolar talebini gerektiriyor' diyebilirler. Ama bunun reel mi olduğuna bakılmalı' tespitini yaptı.
Sermayenin çatı örgütü TÜSİAD Başkanı Muharrem Yılmaz ise 'internet üzerinden haysiyet cellatlığı' yapılmasının önüne geçilen düzenlemeye 'sansür geliyor' iddiasıyla itiraz ederken, Türkiye'nin ağır yolsuzluk iddialarının üstesinden hukuk yoluyla gelemeyen bir ülke olarak anılmaya başladığını öne sürüyor. Yılmaz, 'Böyle bir algının böyle bir tablonun dostlarımızın ve Türkiye ile ilgilenen yatırımcıların zihninde 'Türkiye hangi dünyaya ait' tarzında bir soru oluşturmasını kabul eder misiniz' sözleriyle dikkatleri dağıtıyor.
Faizler piyasada yüksek olduğu için tahvil ihracına talebin olduğuna işaret eden ekonomist Süleyman Yaşar, ise faiz lobisinin getireceği sıcak paranın geleceğini garantilemek için faizlerin artmasını istediği tespiti yapıyor. Yaşar, 'Çünkü Merkez faiz artırırsa bu defa lobinin hizmet ettiği mega zenginler kredi faizlerini beş puan daha artıracak. İşte şirketler bu defa ağır bir faiz yükü altında kalacak. Oysa döviz kurlarının reel düzeyine gelmesi rekabet gücü kazandırdığından ihracatı artırıyor' dedi.
Yaşanılan süreçte Brezilya, Arjantin, Asya gibi gelişmekte olan ancak kırılgan ülke ekonomilerinde dolara talep yönünde çıkış olduğunun gözlendiğini söyleyen Ertem, buna bir de son aylarda çıkarılan siyasi çalkantıdan dolayı yabancı tedirginliği de eklendiğini kaydetti. Ertem 'Ancak Türkiye'de yabancıların çıkışlarından çok yerli bankaların dolar alarak pozisyon almaları dikkat çekiyor' diye konuştu. Erdem yaşanılanların aslında ekonomik saiklerle olmadığını, panik havasının yanı sıra politik saiklerle ilgili olduğunun altını çizerek, 'MB bu durumun geçici olduğunu anlattı' yorumunu yaptı.
Ancak, Hazine Müsteşarlığı'nın önceki gün küresel piyasalarda tek seferde gerçekleştirdiği en yüksek borçlanmaya gelen talepler küresel sermayenin Türkiye'ye olan güvenini ortaya koydu. 10 yıl vadeli yüzde 5.75 faizle 2.5 milyar dolar borçlanan Hazine Müsteşarlığı'nın talebine 35 ülkeden 300'ün üzerinde yatırımcıdan 10 milyar dolar civarında talep gelmesi bu güveni gözler önüne serdi. Taleplerin yüzde 66'sının ABD, yüzde 10'unun ise İngiltere, yüzde 12'sinin de diğer ülke yatırımcılarından gelmesi ise gelişmiş ekonomilerin Türkiye'ye olan güveniyle ilgili kafalardaki tereddüdü ortadan kaldırdığı yönünde değerlendirildi.
