Mısır'daki 3 Temmuz kanlı darbesini 'devrim' olarak niteleyen darbeci sermayenin 'ülkeye ekonomik istikrar gelecek' algısını oluşturmak amacıyla Mısır borsasında operasyon yaptığı ortaya çıktı. Mısır borsasının EGX 30 endeksinde işlem hacmi bakımından ağırlığı en yüksek şirketlerden olan Orascom grubuna ait hisselerin darbeden üç gün önce hızla yükselmeye başlayarak son 1.5 ayda yüzde 47 artması, Mısır Borsası'nın da yüzde 23 oranında değer kazanmasına neden oldu.
Toyota, General Motors, Suzuki, Shell ve Ülker gibi dünya devlerinin darbenin meydana getirdiği siyasi ve ekonomik istikrarsızlık nedeniyle fabrika üretimlerini durdurduğu Mısır'da borsanın amiral gemisi sayılan Orascom hisseleri aracılığıyla spekülasyon yapıldığı belirtiliyor. Spekülasyonu yapanların ülkenin demokratik seçimleriyle iktidara gelen ilk Cumhurbaşkanı olan Muhammed Mursi'nin devrilmesi halinde Mısır'a istikrar geleceği tezini işlemeyi amaçladıkları dile getiriliyor.
Mursi'nin iktidardan düşmesi için en çok çalışan kişilerin başında ise Kıpti asıllı işadamı Naquib Sawiris geliyor. Mısır'ın en zengin ikinci, Forbes listesine göre de dünyanın en zengin 347. kişisi olan Orascom Telecom'un patronu Sawiris aynı zamanda Özgür Mısırlılar Partisinin kurucusu ve ON-TV, Mısr Al Yevm, Egypt Independent gibi Mursi karşıtı yayınlara öncülük eden medya grubunun patronu olmasıyla dikkat çekiyor.
25 Ocak 2011'de gerçekleşen Tahrir devrimi sırasında Hüsnü Mübarek rejimi ile isyancılar arasında arabulucu vazifesine soyunan Sawiris, askeri geçiş yönetimi sırasında Özgür Mısırlılar Partisi'ni (Free Egyptians Party) kurarak ülkenin ilk demokratik seçimlerine Mısırlılar Bloku içerisinde katıldı. 332 üyeli parlamentoda sadece 14 sandalye kazanabilen Sawiris'in partisi, kısa süre sonra Mursi'yi diktatörülükle suçlamaya başladı. Sisi cuntasının 3 Temmuz'da gerçekleştirdiği darbeden iki gün sonra bildiri yayınlayan parti, 'Mısır'da 30 Haziran'da başlayıp 4 gün süresince olan şey darbe değil gerçek diktatörlüğe karşı gerçek bir devrimdi. Mursi, demokratik yollarla iktidara geldikten sonra oyunun kurallarını demokrasiden otokratik faşizme kaydırdı' diyerek Sisi cuntasına açıkça destek verdi.
İnşaat ve turizm alanında da faaliyet gösteren Orascom Grubu'nun başında olan Naquib Sawiris, Hüsnü Mübarek tarafından özel bir emirle Mısır Bilim ve Teknoloji Yüksek Konseyi üyeliğine atanmıştı. Sahibi olduğu Mısr Al Yevm Gazetesi, ON-TV ve Egypt Independent gazetesi kanalıyla cuntaya açıkça destek veriyor. Sawiris ABD'nin en etkili siyasi lobisi olarak bilinen Council on Foreign Relations'ta (CFR) Mısır'ın temsilciliğini yapmakta.
Darbe sonrası 17 Temmuz'da Reuters'e konuşan Sawiris, 'Mursi'nin bu faşist rejiminin kaldırılması ulusal çapta bir uyanışa yol açtı. Bu da daha aydınlık bir ülke olmamıza ve gelen turist sayısının daha fazla artmasına neden oldu' dedi. Ancak Mısır Merkez Bankası'nın yayınladığı ödemeler dengesi raporuna göre Mursi döneminde Mısır'ın turizm gelirleri, askeri geçiş dönemine göre 1 milyar dolar artışla 7 milyar dolardan 8 milyar dolara çıktı.
Muhammed Mursi darbeden önceki son konuşmasında Mısır'ı sömüren 30 ailenin ülkenin kaynaklarına hükmetmesinden bahsetmesinin darbecileri öfkelendirdiği belirtiliyor. Mursi son konuşmasında, 5 ailenin Mısır maliyesine toplamda 14.3 milyar dolarlık vergi borcu olduğunu ancak ödemediklerini dile getirmişti. Kıpti milyarder Naquib Sawiris'in ağabeyi Nassif Sawiris'in Orascom İnşaat'ın satışında kaçırdığı vergileri de gündeme getirmişti. Mısır'daki sermayenin darbeci askerlerle işbirliği dikkat çekerken, toplamda 250 milyar dolar büyüklüğündeki Mısır ekonomisinin 80 milyar dolarlık bir bölümü, generallerin yönettiği askeri şirketler tarafından kontrol ediliyor.
Sawiris'in Mübarek'in devrilmesinden birkaç ay önce önce Orascom Telecom'un yüzde 51.6 oranındaki kontrol hisselerini Mikhail Fridman'a devretti. İşbirliği kapsamında Fridman'ın şirketleri ile Sawiris'in şirketleri arasında 2010 yılı Mayıs ayında 6.5 milyar dolar değerinde bir satınalma ve birleşme işlemi gerçekleştirildi. Sawiris'in Mübarek sonrası dönemde İsrail lobisi ile ortaklık kurmak suretiyle Mısır'daki gücünü korumaya çalıştığı ifade ediliyor.
ABD'nin Sisi darbesine 'darbe' demediğini darbecilere senelik 1.3 milyar dolarlık para yardımını devam ettireceğini iddia eden Sawiris, twitterhesabında şu ifadeleri kullandı: 'ABD Kongresi bu bir darbe değildir dedi, yardıma devam edecek'. ABD yardımından memnuniyetini ifade eden Sawiri'nin, AB Dış Politika Yüksek Komiseri Ashton'un Kahire'ye giderek Mursi ile görüşmesini de Mısır'ın içişlerine müdahale olarak değerlendirdi.
Yahudi kökenli Mikhail Fridman, Komünist Rusya'nın 1996 yılında kurduğu Rusya Yahudi Kongre'sinin halen başkanlığını yürütüyor. Avrupa Yahudi Fonu'nun en büyük destekçisi olarak bilinen Fridman Forbes listesine göre 16.3 milyar dolarlık servetiyle Rusya'nın en zenginleri arasında 7. sırada, dünya sıralamasında ise 41. sırada yer alıyor. Fridman'ın uluslarası operasyonunu yöneten ekibin başında ise Jo Olav Lunder bulunuyor.
İsrail lobisinin dünyadaki en güçlü isimlerinden biri olan Rus Oligark Mikhail Fridman, Çukurova Telekom Holding'in yüzde 49'una sahip olan Alfa'nın (Altimo) patronu. Fridman, Karamehmet'e daha önce verdiği 3.5 milyar dolar değerindeki borç karşılığında Karamehmet'in yüzde 13.8'lik Çukurova Telekom Holding payına ipotek koymuştu. Fridman'ın, Karamehmet'in borcunu ödemek istemesine rağmen kabuletmediği ve yüzde 13'lük hisseye el koyarak Turkcell yönetimini kontrol altına almaya çalıştığı iddia ediliyor.
