Beyaz eşya şirketlerinin kredi kartı yerine senetli satışlara yönelerek daralmayı aşabileceği belirtilirken; mevcut durumda zaten taksitlendirme yapmayan gıda perakendesinde de bir etkilenme beklenmiyor. Taksit sayısı büyük oranda sınırlandırılacak tüketici elektroniğinde ise daraltıcı etkinin daha fazla olması bekleniyor. Otomobilde ise peşinatın yükseltilmesi şeklinde getirilen düzenleme ithal ağırlığı yüzde 80'i bulan pazarda etkili olacak.
BDDK Başkanı Mukim Öztekin, kredi kartlarında taksit sayınının sınırlanması, taşıt kredilerinin teminatlandırma oranları ve konut kredileri hariç tüketici kredilerinde vadenin sınırlanması olmak üzere üç ayrı taslak hazırlandığını açıkladı.İlgili taslağa göre kredi kartlarında genel taksit sayısı, mevcut ortalama taksit sayısı olan 9 ayla sınırlandırılacak.
Elektrikli ve elektronik eşya ile bilgisayar alımları, araç kiralama, telekomünikasyon ve kuyumculukla ilgili işlemlerde taksit sayısı 6 ay, beyaz eşya ve mobilya alımlarında taksit üst sınırı 12 ay olarak sınırlanacak. Gıda ve akaryakıt alımlarında taksitlendirme yapılmayacak.
Otomotiv Distribütörleri Derneği(ODD)Genel Sekreteri Hayri Erce, makro anlamda orta vadede olumlu etkileri olsa da, olası düzenlemelerin otomobil satışlarına hem doğrudan hem de dolaylı etkisi olacağını belirtti.
Erce, "Sektör satışlarının üçte ikisi kredili. Burada hem vade hem de peşinatla ilgili düzenleme var ama peşinat daha etkili olacak" dedi.
"Kredi kartlarında hem dokuz ay ve hem de sektör sınırlaması ister istemez tüketimi daraltacak,ister istemez bu da ticaretin azalması demek. Endirekt bu şekilde etkileyecektir"
Bu durumun pazarı aşağı çekeceğini söyleyen Erce, "2014 yılı zaten zor bir yıl olarak bekleniyordu şimdi ek tedbirlerle 2014 yılı daha da zor olma ihtimali artmıştır. Bu beklenti aşağı revize edilecektir. Ancak bu revizyonun ne kadar olacağı dış koşullara, Fed'in tahvil alım programı ile ilgili atacağı adımın da etkisi olacak" dedi.
Erce daha önce Reuters'a verdiği söyleşide kur ve faizdeki yükselişin etkisiyle pazarın 2014 yılında 800,000-860,000 adet aralığına gerileyeceğini öngörmüştü.
Hisse senedi analistlerine göre ise ağırlıklı kredili satışları nedeniyle olumsuzluğu en çok hissetmesi beklenen otomotiv sektöründe iç pazara satış yapan Doğuş Otomotiv'in daha fazla etkilenmesi öngörülürken; ihracat gelirleri olan Ford Otosan ve Tofaş Otomobil gelirlerinde daha az etki bekleniyor.
Bununla birlikte, hali hazırda 24-36 aya varan taksitler yapabilen tüketici elektroniğinde taksit sayısının 6 aya indirilecek olmasının da, sektör lideri Teknosa başta olmak üzere pazar oyuncularını olumsuz etkilemesi öngörülüyor.
Teknosa'dan yapılan açıklamada, uygulamanın kısa vadede genel tüketici talebini olumsuz etkileyebileceği ifade edildi.
İş Yatırım'dan yapılan değerlendirmede, Teknosa'nın satışlarının yüzde 84'ünü kredi kartıyla gerçekleştirdiğine dikkat çekilerek, "Teknosa'nın yeni regülasyonlarla birlikte taksit sayısının azaltılmasından olumsuz etkileneceğini düşünüyoruz. Diğer yandan elektronik perakendecilerin negatif etkilendiği ortamda GSM operatörleri kontratlı cihaz satışlarını artırarak bu şirketleri olumlu etkileyebilir" denildi.
Beyaz eşyaya getirilen kredi kartına 12 taksit sınırlaması ise, makul bir süre olarak değerlendirilirken; uygulamanın iç talebe önemli bir etkisi öngörülmüyor. Bununla birlikte, talepte yaşanabilecek olası bir daralma tehdidini sektörün kredi kartı yerine senetli satışlara yönelerek aşabileceği ifade ediliyor.
Beyaz eşyada özellikle Anadolu'da "tüketici finansmanı" olarak nitelenen senetli satışların zaten çok yaygın olduğuna işaret eden Ak Yatırım Analisti Bertuğ Tüzün, "Pazar lideri konumundaki Arçelik'in iç satışlarının yaklaşık yarısı senetle, geri kalanı kredi kartıyla yapılıyor... 12 taksit sınırlandırması bizce bu makul ve pazarı çok fazla etkilemeyecektir. Ancak yine de talepte bir dengesizlik olursa, Arçelik satışların bir kısmını daha senetli satışlara yönlendirebilir" dedi ve ekledi:
"Şirketin 3,000 civarı bayisi var ve bunlar senetli satış yapıyor. Dolayısıyla şirketin tüketici finansmanı ağı kuvvetli. Eğer talep tarafında zayıflama olursa, senetli satışların şu anda yüzde 50 olan payı yukarı çıkabilir."
Yeni düzenlemelerin perakende sektörü üzerinde de önemli bir etkisinin öngörülmediğini söyleyen İş Yatırım Analisti İlyas Urgancı ise, "Gıda perakendesinde zaten taksit uygulaması yapılmıyordu. Bu nedenle yeni düzenlemelerin gıda perakendecilerine olumsuz bir etkisi beklenmiyor" dedi ve ekledi:
"Giyim perakendesinde ise sektörde ortalama taksit sayısı 6. BIST şirketlerinden Boyner'e baktığımızda da, ortalama taksit sayısının 6 olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla 9 aylık taksit sınırlandırmasının bu tarafta da büyük etki yaratmayacağını düşünüyorum."
İlk etapta bankalar üzerinde bir miktar negatif etki görülebileceği belirtilen Global Yatırım notunda ise, "Bununla beraber tüketici kredileri ve kredi kartları taksitlerine sınır getirilmesi bankaların aktif pasif arasındaki vade uyumsuzluğunu biraz azaltıp, faiz riski yönetimini daha etkili hale getirecektir" denildi.
Global Yatırım raporuna göre halka açık ve izledikleri bankalar arasında olan Yapı Kredi Bankası, Akbank ve Garanti Bankası'nın göreceli olarak bireysel bankacılık segmentinden daha yoğun etkilendikleri belirtildi.
Rapora göre, söz konusu düzenlemelerin gerçekleşmesi durumunda, Bank Asya, Albaraka Türk ve Halkbank'ta ise bu alandaki yoğunlaşmalarının daha az olması nedeniyle fazla etkilenme beklenmiyor.
