Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Şehircilik Şurası'nda konuştu.
Açıklamadan öne çıkan başlıklar şöyle:
Toplumdan uzak tek başına yaşamak insan fıtratına aykırıdır. Şehirler bu fıtri ihtiyaçtan doğmuştur. Medeniyet kavramının insanların bir arada yaşadıkları şehirleri ifade eden geniş bir anlam dünyası vardır. Bizim medeniyetimizde şehir, sokaklar, mahalleler insanın yaratıcısına yönelik olarak simgelenir. Şehirde yaşamaya karar vermek aynı zamanda bir hayat biçimi tercihidir. İnsanla şehir arasındaki ilişkiyi doğru kurmak önemlidir. Eğer bu ilişki insan öncelikli olmazsa yaşadığımız çevre maneviyatıyla da üzerimize çökmeye başlar. Bizim için şehir hem vatandır hem de Rabbimize yönelişimizin tezahürüdür.
Bizler her alanda olduğu gibi şehircilik konusunda da tarihimizin ibret alarak hataları önlemek mecburiyetindeyiz. 14 yılda çok önemli adımlar attık. Türkiye tarihinin en kapsamlı şehirleşme hamlesini gerçekleştirdik.
Dünyanın dört bir tarafından tüm önemli şehirleri ziyaret imkanı buldum. Şehirleşme konusunda yaşadığımız sıkıntılar bize mahsus değil. Pek çok toplum benzer sıkıntıları yaşıyor. İnsanlar şehirlere adeta yığılmaktadır. Ülkemizde 1950 nüfusun yüzde 25'i şehirlerde yaşarken bugün bu oran yüzde 90 civarında. Tüm zorluklara rağmen insanlar şehirlerde yaşamayı tercih ediyor. Bizim şehirlerimiz toplumumuzda varolan çeşitliliği bir arada yaşatabilme özelliğine sahip. Binaların meydanların belirliği bir kimliği var, olmalıdır. Hiçbiri diğerinin aynı değildir.
- 1940'lardan itibaren çarpık yapılaşmanın yanında apartmanlar siteler ortaya çıkmaya başladı. İnsanların sadece başlarını sokacak ev bulma ile çıkan bu yapılaşma artık sona ermeli. Ben yatay mimariden yanayım. İnsan toprağa yakın olmalı. Sadece beton demirlerden oluşan çirkin yapılar yaylalarımızı ovalarımızı bile işgal etmeye başlamıştır. Gördüğüm çirkinliklerden üzüntü duyuyorum. Hep birlikte buna karşı olmalıyız. Kentsel dönüşüm projeleriyle şahsiyetsiz mimari projelere itilmemeli. Sadece rant, kar, kazanç odaklı anlayışla böyle bir şehir inşası gerçekleştiremeyiz.
Şehirleşmenin getirdiği siyasi, ekonomik, sosyal sorunları aşmanın çözümü üzerinde de hep birlikte kafa yormalıyız. Bizim kültürümüzde zenginle fakir, patronla işçi aynı mahallede bir ses işitimi halinde oturabilmektedir. Bu birliktelik gerektiğinde yarasını sarmasına imkan tanımaktadır. Görüldüğü gibi şehir dediğimiz zaman üzerinde durmamız gereken pek çok husus bulunuyor.
Ülkemizin tarihini dokusunu koruyan şehirlere baktığımızda, bunlar ikinci dünya savaşı yıllarında geleceği gören belediye başkanlarına sahip olan şehirlerdir. Şehrin nüfusu o dönem 200 bin ise 2 milyonluk şehir planı yapmışlardır. Vizyonel bakış açısıyla yapılan planlar o şehirleri bu günlere kadar getirir, getirmiştir.
- Şehircilik konusunda çok kötü durumda olan şehirlerin halini görünce Madagaskar Cumhurbaşkanına tekliflerimizi aktardım. Dostlarımıza yardıma hazır olduğumuzu söyledik. Sizi sömürelim diyerek sömürgecilik yapmıyoruz, tarihimizde bu yok. Afrikayla Güney Amerikayla tüm dünyayla ilişkimizi bu anlayış temelinde kurmanın çabası içerisindeyiz. O coğrafyaları ihmal ettiğimiz için ya çıkar çeteleri ya da FETÖ mensupları oralara gitmiştir. Bu coğrafyaları ilk önce bizler gitmeliydik. Geç kalmış olabiliriz ama hiçbir şey bitmiş değil. Önümüzdeki dönemde FETÖ'nün oralardaki tahribatlarını giderecek ve adımlarımızı atacağız. Biz bu kadarını bilmiyorduk, gereğini yapacağız dediler.
Türkiye deprem başta olmak üzere doğal afetlere maruz kalan ve kalma ihtimali olan bir ülkedir. Ülkemizde süratle yıkılıp yeniden yapılması gereken 6 milyonun üzerinde bina iş yeri tespit edilmiştir. Süratle bu dönüşümü gerçekleştirmemiz gerekiyor. Bunun için 49 ilimizde riskli ilan edilerek 400 bin konut ve iş yerinin dönüşmesi süreci başlatıldı. Bugüne kadar 2,5 milyon lira kaynak kullanıldı. Her ilde kendi dokusuna uygun çözümler üretildi. Yöresel konutu teşvik etmek anlayışıyla 7 bölgemizde vatandaşlarımıza destek sağladık.
- Kot denilen bir olay var. Müteahhitler yolsuzluk yapıyor. Kot olayında kesinlikle kotu denizden verme diye bir anlayışını getirmemiz lazım. Meyilli bir arazi beyefendi en yüksek noktadan izni alıyor. 2-3 kat yerine 5-6 kat çıkıyor. Belediyelerimizin hassas davranması lazım. Bodrum güneşi görmeyen yerdir. Kalkıp etrafını açmak suretiyle bodrumu zemine dönüştüren anlayış ihanet içerisindedir. Kazanmak istiyorum derken şehre ihanet ediyorsun! İnsanın şehirler üzerinde hakkı olduğu gibi şehrin de insanlar üzerinde hakkı vardır.
- Bakıyorsun ki o güzelim Boğaz'da aman ya Rabbim, 5, 6, 7 kat binalar. Nerede bunlar? Ön görünümde. Niye? Kararlı bir duruş sergilenmediği için bunlar oluyor. Şimdi bununla ilgili çok ciddi bir Boğaz yasasının yeniden ele alınması, çıkartılması lazım. Bunun için Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın kararlı bir adım atması gerekiyor, hükümetimizin kararlı bir adım atması gerekiyor. Bunu sıfırlayalım demiyorum. İnşaatların Boğaz'da yapılmasından da yanayım. Bu çirkin yapılaşmaların yıkılıp, onların yerine inşaat yapılsın, yapılsın ama dediğim gibi bunun bir anayasası olsun adeta. Bu anayasasını kurduğumuz zaman bu mesele biter.
Belediyelerimize bir süre tayin ediyoruz. 6 ayda bu planın onayı bitmelidir. İstediğim zaman bitiririm yok böyle bir şey. Şehirleşmeyi hızlandıralım.
Şuranın düzenlenmesinde ve çalışmalarında katkı sağlayacak herkese teşekkür ediyorum. Medeniyete uygun şehirlerin inşasında destekçi olacağımı belirtiyorum, sevgilerimi saygılarımı sunuyorum.
