Türkiye, önceden karşıdan izlediği enerji politikalarına şimdi stratejik önemi artan dev yatırımlarla dahil oluyor. Ortadoğu'daki enerji kaynaklarını elde etmek amaçlı harita savaşlarının yaşandığı, Suriye ve Doğu Akdeniz'de Rusya ile ABD restleşmesinin had safhaya çıktığı bir ortamda Türkiye, sahip olduğu doğalgaz nakil hatlarıyla elini güçlendiriyor. Ülkemizin jeopolitik konumunu kullanmasına en büyük katkıyı sağlayacak önemli yatırımlardan biri de dünyanın 2'nci, Avrupa'nın ise 1'inci büyüklükteki Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP).
Azerbaycan ve Türkiye gibi iki kardeş ülkenin ana damarı niteliğinde olan TANAP'ı incelemek üzere beraberimizdeki gazetecilerle birlikte Ankara'dan projenin kontrol noktası Polatlı Kampı'na doğru hareket ediyoruz. Burada iş güvenliği konusunda uzman isimlerce sunum gerçekleştiriliyor. Ardından boru hattının bin 208'inci kilometresinde yer alan Sakarya Nehir Geçişi Sahası'na doğru yola koyuluyoruz. Hazar'daki gazı Avrupa'ya taşıyacak TANAP'ta çalışmaların tüm hızıyla yürüdüğüne nehir kıyısına vardıktan sonra daha iyi şahit oluyoruz.
TANAP, en zorlu etaplardan biri olan bin 100 metre yatak genişliğindeki Sakarya Nehri'ni, tabanının altından yönlendirilebilir yatay geçiş yöntemini kullanarak aşıyor. Eskişehir'e gazı 2018 yılında ulaştıracak Lot 3 isimli kısımda Delice 1 ve Delice 2 yatırımları Tekfen İnşaat tarafından tamamlanmış durumda. Sakarya sularının akış güzergazında bulunan şantiyede ana boruların döşenebilmesi için farklı bir yöntem uygulanıyor. Her bir parçası 10 ton ağırlığında, 56 inç çapındaki ana borular genişletme kafalarının yardımıyla hatta yerleştiriliyor. Çekme halatına bağlı olan ana boru yerin standart 1 metre altına bentonit sıvı yardımıyla monte ediliyor. Sakarya Nehri'yle paralel uzanan bin 103 metrelik borunun bu organik madde sayesinde zarar görmeden güzergaha nakış nakış işlenmesini yerinde görme fırsatımız oldu. Daha sonra nehir sınırlarını terk ederek 40 dakika mesafedeki başka bir bölgeye ulaştık. Buradaki borular ise vinçler yardımıyla toprağa indirildi. Bin 100 rakımlı tepede birbiri sıra dizilmiş dev vinçler, Türkiye'nin enerji kaderini belirleyecek boruları göğüslemiş, toprağın bağrına itinayla bırakıyordu.
- VANA 1 YILA AÇILACAK
- Ankara'da ilk gün TANAP'ın üstdüzey yetkilileri ile bir araya geldik. Toplantıda; 3. Lot olarak adlandırılan bölümün 3'te ikisinin yani yüzde 65'inin tamamlandığı belirtildi. Bin 340 kilometresi Eskişehir'e kadar olan bu hat 2018 yılında devreye girecek. Deyimi yerindeyse vananın ağzının açılmasına 1 yıl gibi kısa bir süre kaldı. Bin 850 kilometrelik TANAP'ın tamamlanma oranı ise şu an yüzde 55 seviyelerinde.
1.3 milyar dolarlık ihale bedelinin aslan payı Türk boru üreticilerine ait. Yerli üreticinin kazandığı bu ihalede rakam 1 milyar dolar olarak ifade edildi. Hem 48 hem de 56 inçlik 2,54 santimetre kalınlığındaki boruların yüzde 80'i Türkiye'deki 7 ayrı tesiste yapıldı. Ancak 260 kilometre uzunluğa sahip, 3 santimetre kalınlığındaki özel borular Çin'den ithal edildi. Anlaşmaya göre 15 yıl kadar gaz taşınacak TANAP'ta yere monte edilen boruların dizayn ömrü ise 25 yıl.
Sohbet havasında gerçekleşen toplantıda yetkililer, kazılarda karşılaştıkları ilginç bulguları da paylaştı. Erzurum'da atıyla gömülen bir savaşçının mezarına çalışmalar esnasında denk geldiklerini aktardılar. Taşmasor ve Aşkale yörelerinde 2. Efes denilebilecek kadar önemli eserlere ulaşılmış.
Tarihi kalıntıların müzelere teslim edildiğini anlatan TANAP Direktörü Polad Rustamov'un kurduğu şu cümle herşeyi özetliyor: Boru hattı yapmak için en zor ülke Türkiye. Çünkü tarihin medeniyetler beşiği...
- Yunanistan için 2019'da hazırız
- TANAP'ın Avrupa ayağı yani Türkiye'deki bin 850 kilometrelik ana hattın tamamı 2020 yılında devreye girecek ve buradan Yunanistan'a gaz verilecek. Atina tarafı isterse sözleşmedeki süreyi en fazla 2019 yılının sonuna kadar geri çekebilecek. Saha çalışmaları esnasında bu konudaki merakımızı gideren TANAP Genel Müdürü Dr. Saltuk Düzyol, Türkiye'nin Yunanistan'a 2019 yılının ortalarında gazı vermeye hazır olduğunu dile getirdi, ancak Atina tarafından kendilerine iletilen bilginin 2020 yılının haziran aylarında hazır olunabileceği yönünde.
Türkiye'nin ilerleyen dönemlerde daha ucuza gaz elde edebileceği müjdesini de veren Düzyol, buna gerekçe olarak, rekabet ortamını gösterdi. Dr. Düzyol, “Gazın gazla rekabet ettiği bir ülkeyiz. Ne kadar çok hat geçerse Türkiye'den gaz fiyatı o kadar
ucuzlar” dedi.
- 45 milyar dolarlık değer zinciri
- Genel Müdür Düzyol, Polatlı Kampı'nda Eskişehir'e vananın açılmasını sağlayacak 3'üncü Lot (Kısım) hakkında da teknik bilgiler verdi. Önceliğin ilk 3 Lot'un tamamlanması olduğuna dikkati çeken Düzyol, 1 metre 42 santimetre ile Avrupa'nın en uzun ve büyük çaplı doğalgaz boru hattını inşa ettiklerini söyledi. Düzyol, “Bin 850 kilometresi Türkiye sınırları içerisinde yer alan TANAP'tan 10 bin kişi ekmek yiyor” diye konuştu. Düzyol, Şah Deniz-2 sahasında 45 milyar dolarlık değer zinciri olduğuna da değindi.
11.2 milyar dolar yatırım bedeli bulunan TANAP'ın 3 milyar dolar daha ucuza mal edileceğini açıklayan Saltuk Düzyol, bunun nedenini ise şöyle izah etti: “Petrol fiyatlarındaki düşüşe ek olarak, çelik fiyatlarındaki ucuzlama da projenin maliyetini azalttı. 11.2 milyar dolar yatırım bedeli bulunan TANAP, 8.2 milyar dolara mal olacak.”
