|

Abdülhamid'in petrol kuyuları gasp edildi

II. Abdulhamit'in özel mülkiyeti olan Irak petrollerinin zorla elinden alındığı ortaya çıktı. Varislerinin 80 yıl sürdürdüğü hukuk mücadelesi ise sonuçsuz kaldı.

Ertan Altan
00:00 - 1/01/2008 Salı
Güncelleme: 00:56 - 1/01/2008 Salı
Yeni Şafak
Abdülhamid'in petrol kuyuları gasp edildi
Abdülhamid'in petrol kuyuları gasp edildi

Kerkük ve Musul'daki petrol arazilerinin II. Abdulhamit'in şahsi mülkü olduğu iddiasıyla, yaklaşık 80 yıl boyunca İngiltere hükümeti ve British Petrol(BP)'e karşı mücadele veren sürgündeki Osmanlı ailesinin yaşadığı hukuk skandalları gün ışığına çıktı. Osmanlı ailesinin Kerkük ve Musul petrolleri için Mondros Mütarekesi'nden başlayarak, 1998 yılına kadar sürdürdüğü hukuk mücadelesini "Abdülhamid'in Petrolleri" adlı kitabında anlatan I. Abdülmecit'in üçüncü kuşaktan torunu E. Mahmud Sami, İngiltere'nin Osmanlı varislerinin iddialarını çürütmek için yürüttüğü entrikaları ve BP yetkililerinin davayı takip eden ağabeyi Bahaeddin Sami'ye yaptığı rüşvet tekliflerini tanıkları ve belgeleriyle ispatlıyor. Aile tutanaklarından aktarıldığına göre, İttihat ve Terakki tarafından devrilen Sultan Abdülhamid'e şahsi mülkü olarak tapulandırdığı Musul ve Kerkük'teki petrol arazilerini hazineye devretmesi için zorla belge imzalatıldı. Ancak sözkonusu belge Meşrutiyet Meclisi'nde onaylanamadı. Belge resmiyet kazanmayınca varislerin isteğiyle Osmanlı topraklarındaki İngiliz işgalini koordine eden "Yüksek Komiserlik" bir inceleme başlattı. İnceleme sonucunda petrol arazilerinin hazineye devredildiğine dair "güçlü deliller" bulunamadığı itiraf edilse de İngiliz yönetimi, aileye mülkiyetini teslim etmedi.

İNGİLTERE ENDİŞELİ

Vahdettin Han, San Remo'da ikenİngiltere Kralı V. George'a bir mektupla konuyla ilgilenmesini istemiş, İngiltere Dışişleri de, Osmanlı ailesine petrol arazileriyle ilgili taleplerin hukuki dayanağının bulunmadığını yine bir mektupla bildirmişti. Ancak kitaba göre Osmanlı ailesinin girişimleri İngiltere'de endişe yaratmıştı. İngiliz Dışişleri 1926 yılı toplantı tutanaklarında, Osmanlı ailesinin taleplerine karşı hukuki güvence sağlanması Turkish Petroleum Company adlı şirketin adını Irak Petroleum Company olarak değiştirilirken, İngiltere garantörlüğünde kurulan Irak Yüksek Mahkemesi de uluslararası hukukta benzeri görülmemiş biçimde, “Geriye dönük hak iddia edilmeksizin söz konusu petrol arazileri Irak'ın milli servetidir" diye bir karar aldı.


Prens Sami'ye komik rüşvet

Osmanlı ailesinin yazışmalar, dava girişimleri ve yardım arayışlara süren hukuk mücadelesini 1960'yı yıllardan sona erdiği 1998 yılana kadar takip eden Bahaeddin Sami, 1970 yıllarda British Petrol aleyhinde dava açmaya hazırlanırken, ilginç bir teklifle karşılaştı. Kitapta aktarıldığına göre Brisitsh Petrol'ün 1976 yılındaki David Steel, Prens Sami'nin aracısı Bakanlar Kurulu özel Kalem Müdürü Sir John Hunt'a yazdığı mektupta dava girişimlerinin hukuki bir dayanağı olmadığı için itirazlarının olmadığını ancak Prens Sami'ye bir iyinet jesti olarak yılda 1000 sterlin ödemeyi teklif ettiklerini yazdı. Sami'nin redetmesi üzerene "jest" miktarını önce 2500 sonra da 5000 sterline çıkaran British Petrol'ün teklifi Sami tarafından reddedildi. 1998 yılına kadar çeşitli hukuki girişimlerde bulunan Osmanlı ailesi 1998 yılından sonra avukat masraflarını karşılayamadığı için tekrar dava açmadı.




16 yıl önce