Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Tayfun Acarer, 5651 sayılı İnternet Kanunu ile ilgili merak edilen, çarpıtılan ve bundan sonra vatandaşın yapması gereken konulara açıklık getirdi. Kanunun yürürlüğe girmesi için Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne yasal olarak tanınan sürenin 3 ay olduğunu söyleyen Acarer, tüzüğün taslak olarak yazımın tamamlandığını açıkladı, nihai uygulamanın 19 Mayıs'ta başlayacağını kaydetti. Erişim Sağlayıcıları Birliği kurulduktan sonra engelleme işlemlerinin başlayacağını ifade eden Acarer, 'internete düşen ses kayıtları ve tapelerin bir sitede engellendikten sonra diğer sitelere dağılmasını engellemek mümkün olacak mı?' sorusuna 'Zor bir olay ama mahkeme bir karar almışsa URL'de aynısı başka yerlere de dağılmışsa o da engellenecek. Bir sitede engellenen ses kaydının binlerce siteye yayılmasını engellemek için tüzükte bir formül bulunacak' yanıtını verdi.
Yasal olmayan dinlemelerde herkesin ortak bir tavır alması gerektiğini söyleyen Acarer, 'Yasal değilse bir şey onun dolaşmasına doğruluğuna yanlışlığına bakmadan herkesin karşı çıkması lazım. Kişinin rızası yoksa onun oraya konması kişilik hakkının ihlalidir' dedi. İnternete düşen gerek ses kayıtlarının gerek videoların hiçbirinin yasal yollarla yapılmadığını ifade eden Acarer, 'Kişinin rızası dışında özel hayatının gizliliğini ihlal edecek bu tür uygulamalara herkesin 'hayır' diyerek ortak tavır koyması, tıklamaması, itibar edilmemesi lazım' ifadelerini kullandı.
5651 sayılı Kanun'un yaklaşık altı yıl önce kabul edildiğini ve geçen süre içinde bu kanunun uygulanmasında bazı sorunlarla karşılaşıldığını ifade eden Acarer bu sorunları kısaca şöyle özetledi: 'Sorumluluğunu yerine getirmeyen 'Erişim ve İçerik Sağlayıcılara' hapis cezasının verilmesi mümkündü. Bir kişinin kendisiyle ile ilgili bir içeriği çıkarmak istemesi halinde, bu süreç çok uzundu ve genellikle de sonuç alınamıyordu. Mahkeme kararlarının genelde 'Erişimin engellenmesine' değil, içeriğin çıkarılmasına yönelik olması nedeniyle, bu kararların uygulanması genellikle mümkün olmuyordu. Ben kaç defa şahit oldum. Telefonda ağlayanlar, hakaret edenler, 'intihar edeceğim' diyenler oldu, küfürle bile karşılaştık. İçeriğin çıkartılması ile ilgili mahkeme kararında genellikle URL adresinin yerine IP adresi veriliyordu. Bunun sonucunda da içerik çıkarılması yerine tüm site kapatılıyordu.'
Bu sorunlar nedeniyle 5651 Sayılı Kanunda Erişim ve İçerik Sağlayıcılar için geçerli olan hapis cezasının kaldırıldığını bunun yerine para cezası getirildiğini hatırlatan Acarer, trafik bilgilerinin saklanması konusunda AB mevzuatı dikkate alındı ve Trafik bilgisinin' belirli bir süre saklanması istendi. Saklanan bilgi içerik bilgisi değil. Trafik Bilgisi, arayan ve aranan IP numaralarının hangi tarih ve saatte irtibat kurduklarına ilişkin bilgidir. Trafik bilgisi Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB), tarafından ancak Mahkeme kararı olması halinde istenebilecek' dedi.
Erişim Sağlayıcılar Birliği kurulması kararlaştırıldığını söyleyen Acarer, 'Bu Birlik koordinasyon amaçlıdır. Birlik bünyesinde Kamu Kurumları bulunmayacak. Birliğin üyeleri, İnternet Servis Sağlayıcıları ve Erişim Sağlayıcılarıdır. Kişilerin İnternetteki mağduriyetleri, 'Kişilik Haklarının İhlali' ve 'Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali' olarak 2 temel grupta toplanıyor. Bu 2 ihlalin engellenmesinde Mahkeme Kararı'nın alınması esas' diye konuştu. İnternet ortamında 'Kişilik Haklarının İhlal' edildiğini iddia eden ve bu içeriğin çıkarılmasını isteyen kişilerin nasıl hareket edeceğini de anlattı.
'Türkiye'de izleme ve dinleme yetkisine sahip 3 kuruluş var. MİT, Emniyet ve Jandarma İstihbarat. Dinlemeyi de mahkeme kararıyla yapar. Bu kurumlar savcılık üzerinden mahkeme kararını alıp Türkiye İletişim Başkanlığı'na (TİB) gönderir. Başkanlık da bakar mevzuata uygun mu değil mi diye ondan sonra da ileriye dönük dinleme yapar. Ama neticede mahkeme kararı vardır. Özel hayatın gizliliği konusunda ise tam bir facia yaşanıyor. Çok iyi biliyorsunuz kaç çocuk intihar etti bu yüzden. Neden çaresizlikten engelleyemiyor ve o video kimin elindeyse mahkeme kararı olsa dahi yayınlanmaya devam ediyor. Getirilen yöntemlerle mağduriyetin büyük ölçüde önlenmesi sağlanıyor aslında.'
'Eski yasaya göre Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) bizi eleştirdi ama ne dedi. AİHM internet yasasında bu düzenlemeyi istedi aslında. AİHM'in yaptığı eleştiri yazının çıkartılması diyor. Mahkeme kararı fakat o sitede binlerce yazı var onlar da gayet normal yazı. Fakat o URL'den (internet adresi) yazıya erişemediği için mahkeme kapatma kararı veriyor. Siteyi kapatıyor. Bu site sahibi AİHM'e gidiyor. AİHM kararında diyor ki: 'Yargınızın mahkemenizin verdiği karara saygı duyuyorum ama verilen karar ölçüsüzlük ilkesine aykırı. Bir içerik yüzünden binlerce şeyi kapattınız bu olmadı ve bununla ilgili bir önlem alınması gerekli' diyor. URL bazında engellemeyle aslında bu yapılmaya çalışılıyor.'
Erişim ve içerik sağlayıcılar için mevcut kanunda bulunan hapis cezası kaldırılarak, uluslararası büyük internet oyuncularının Türkiye'de faaliyet göstermelerinin önündeki en önemli engel aşıldığını söyleyen Acarer, teşvikler konusunda Ulaştırma Bakanı Lütfi Elvan'ın araştırma içerisinde olduğunu belirtti. Acerer, 'İleride bununla ilgili somut teşvikler de çıkarılırsa bu sefer Türkiyeye gelmeleri daha kolay olacak' dedi.
Acerer, internette 'Özel Hayatının Gizliliğinin ihlal edildiğini' iddia eden ve bu içeriğin çıkarılmasını isteyen kişilerin ise adım adım şu yolu izleyeceğini anlattı:
- Kişi, bu içeriğin çıkarılması için bu içeriğe ilişkin 'URL Adresi' ve 'Kimliğini ispatlayıcı bilgiler' ile Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'na (TİB) başvuracak.
- TİB, (TİB) müracaat eden kişinin kimlik bilgilerini doğruladıktan sonra, bu talebi hemen 'Erişim Sağlayıcılar Birliğine' iletecek, Birlik 4 saat içinde bu URL adresine erişimi engelleyecek.
- Başvuru sahibi, erişimin engellenmesinden sonra en geç 24 saat içinde Sulh Ceza Mahkemesi'ne başvurmak zorunda.
- Hakim, kişinin müracaatını haklı görürse, 'Özel Hayatın Gizliliğine' ilişkin yayının URL adresine erişiminin engellenmesine ilişkin karar verecek.
- Bu karar hakim tarafından Erişim Sağlayıcılar Birliği'ne gönderilecek ve belirtilen URL adresine erişimin engellenmesine devam edilecek.
- Hakimin kararı olumsuz olursa, yine bu karar Erişim Sağlayıcılar Birliği'ne gönderilecek ve engelleme kaldırılacak.
- Sulh Ceza Mahkemesi'nin bu konudaki olumlu/olumsuz kararının 48 saat içinde verilmesi gerekiyor.
- 'Özel Hayatın Gizliliği' ile ilgili konularda istisnai olarak TİB tarafından da erişimin engellenmesi yapılabilecek.
- TİB'in müdahalesi ancak Özel Hayatın Gizliliği' ile ilgili bir durumda, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ve sadece söz konusu içeriğe ilişkin URL bazında olacak.
- TİB'in bu kararına karşı Sulh Ceza Mahkemesi'ne itiraz edilebilecek.
5651 sayılı Kanun'da yapılan bu düzenlemelerle, internet üzerinde kamunun müdahalesinin azaltıldığını ve insanların internette en çok mağdur oldukları 'Kişilik Haklarının İhlali' ve 'Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali' gibi iki önemli konuda çok hızlı ve sonuç alınabilir çözümler getirildiğini vurgulayan Acarer, 'Her iki durumda da kişinin bizzat kendisinin müracaatı gerekiyor. TİB'in müdahale yetkisi çok sınırlıdır. Bu yetki, 'Özel Hayatın Gizliliğine' ilişkin olan ve gecikmesinde sakınca bulunan haller ile kısıtlandı. Kanuna yapılan eleştirilerde hep TİB ön plana çıkıyor. TİB aslında çok az şey yapıyor ne yapacaksa vatandaş yapacak' şeklinde konuştu.
Erişim ve İçerik sağlayıcılardan 6 aydan 2 yıla kadar saklanması istenilen bilgilerin 'arayan ve aranan IP adresleri, arama tarih saat bilgisi' gibi trafik bilgileri olduğunu ifade eden Acarer, 'Kesinlikle içerik bilgisi değil. Trafik bilgisi, TİB tarafından ancak mahkeme kararı olması halinde istenebilecek' dedi.
Acarer, 'Düşünebiliyor musunuz bir siteye giriyorsunuz. Girdiğiniz site Amsterdam'da, Dublin'de veya en yakın Sofya'da, Türkiye'de değil. Bulgaristan'a kadar gelmiş neden bizde tutulmuyor?' dedi. Yer sağlayıcıların yüzde 90'ından fazlasının yurtdışında olduğunu hatırlatan Acerer, bir anektod paylaştı: 'Biz geçen sene Amerika'da Youtube, Google, Facebook'la görüşmeler yaptık. Dedik ki 'Bu içeriği neden yurtdışında tutuyorsunuz, getirin Türkiye'ye, Türkiye sıradan bir ülke değil'.
