|

'1915' için tarafsız hakem olmak istedi

Guenter Lewy, “1915 Osmanlı Ermenilerine Ne Oldu?” isimli kitabında soykırım iddialarına temel oluşturan belgeleri masaya yatırıyor ve yaşananların önceden planlandığı iddialarını çürütüyor

Yasemin Tunç
00:00 - 11/05/2011 Çarşamba
Güncelleme: 22:27 - 10/05/2011 Salı
Yeni Şafak
'1915' için tarafsız hakem olmak istedi
'1915' için tarafsız hakem olmak istedi

Akrabalarının büyük kısmını Yahudi soykırımında kaybeden Amerikalı akademisyen Guenter Lewy, Timaş yayınlarından çıkan 1915 Osmanlı Ermenilerine Ne Oldu ? adlı kitabında tehcir uygulamasının soykırım olarak nitelenemeyeceğini söylüyor. Ermenilere yönelik katliamların merkezi bir emirle kasıtlı bir imha planı çerçevesinde gerçekleştirilmediğini anlatan Lewy, eldeki kanıtların katliamların başıbozuk jandarma birlikleri, merkezi yönetime kulak asmayan yerel yöneticiler ve Kürt çeteleri tarafından yapıldığını gösterdiğini anlatıyor. Kitapta soykırım iddialarına temel oluşturan belgeleri masaya yatıran Lewy, yaşananların önceden planlandığı iddialarını çürütürken, ölümlerin, hastalıklar ve savaş ortamının yokluğu içerisinde gerçekleştiğini kanıtlarıyla ortaya koyuyor.

Her iki tarafa da saygıyla yaklaşıyor

Öncelikle 1915 ve öncesinde yaşananları kronolojik olarak ele alan yazar iki tarafı da tarafsız bir hakem gibi ele alıyor, tarafların ileri sürdükleri kaynakları bir dedektif titizliğiyle inceliyor ve bunu yaparken her iki tarafın da duygusal deneyimlerine saygıyla yaklaşıyor.

Almanya, ABD ve İngiltere'nin resmî arşivlerinde ve çeşitli yayınlar üzerinde yaptığı kapsamlı araştırmalardan elde ettiği bulguları bir araya getiren Lewy, 1915-16 yıllarına yeni bir bakış açısı sunuyor. Türk tarafına da eleştiriler yöneltmekten geri kalmayan yazar, Türk resmi tarih yaklaşımının da sorgulanması gerektiğini vurguluyor. Ermeni meselesiyle ilgili akılda kalan birçok sorunun cevabının bulunabileceği eser, Osmanlı İmparatorluğu'nda neler yaşandığını merak eden okurlar için çok yönlü bir araştırma.

Lewy'nin kendi hayatı da çalışmayı daha ilginç hale getiren bir başka unsur. 10 yaşındayken ailesiyle birlikte Nazi Almanyası'ndan ayrılarak, Filistin'e, daha sonra da Amerika'ya göç eden Lewy'nin yaşadığı acı deneyimler, onu soykırım konusunda uzmanlaşmaya itti. Yahudi soykırımının yanı sıra, Ermeni soykırım iddialarını da inceleyen Lewy, 90 yıl önce Anadolu'da geçen olayları araştırdı ve Ermenilere yönelik katliamlar yapıldığını ancak olayların bir soykırım şeklinde tanımlanamayacağı sonucuna vardı.

Yazarı Türk ajanı olmakla suçlandı

1915 Osmanlı Ermenileri'ne Ne Oldu? isimli kitap Amerika'da ilk yayınlandığında, Southern Poverty Law Center (SPLC) adlı medeni haklar savunucusu kuruluş, resmî yayın organı Intelligence Report dergisinde, görüşlerinden dolayı Lewy'i “Türk ajanı”, “soykırım inkarcısı” olmakla suçladı. Bununla kalmayan SPLC, Lewy'nin Türkiye'den para alarak Ermeni meselesi üzerine kafa karıştırıcı bilgiler sunduğuna dair iddialar da ortaya attı.

Lewy, ise SPLC'yi mahkemeye verdi. Bunun sonucunda geri adım atan SPLC, Lewy'den özür diledi. SPLC özür açıklamasında, 'Profesör Lewy'nin ilmini yanlış anladığını, onun Türk Devleti tarafından finanse edilen bir ağın parçası olduğu iddiasında ve 1915 Olayları'yla ilgili Ermeni iddialarına karşı çıkan tüm akademisyenlerin Türk hükümetinden maddi yardım aldığını düşünmekte hatalı olduğunu' kabul etti.

13 yıl önce