'Gerçek çoğu zaman kurmaca gibi gözükür.' Birkaç satır sonra kitabını tanıtmaya başlayacağım yazar, eğer kendi hikâye kitabı hakkında bir yazı kaleme alsaydı, muhtemelen metnine bu cümleyle başlardı. Johan Peter Hebel'in hemen hemen her hikâyesinde bize sadece gerçeği anlatmasını, hikâyelerindeki başarısını hayata ve edebiyata baktığı noktadaki sakinlik, dinginlik ve basitlikle ilişkilendirmek mümkün.
Örneğin siz, eğer şeytanın hala hayatta olduğuna inanıyor olsaydınız böyle telaşsız ve sıcacık öyküler yazabilir miydiniz?
Yazarın hikâyeleri kısa olduğu gibi genelde küçük, sıradan hayatları olan insanları ele alıyor. Cümleleri ve kurgusu ise çok zor, anlaşılmaz ya da içinden çıkılamaz olmuyor. Mesela Hebel'in hikâyesi, bir yolculuk sırasında başınıza gelebilecek ilginç bir olaydır. İki yakın arkadaşın birbirine yaptığı şakadır. Yabancı birinin köye gelip gittikten sonra yıllarca anlatılan hüneri, komikliği ya da farklılığıdır. Dolandırıcıların tam iş çevirecekleri sırada başlarına gelen musibetlerdir. Karısının ve ya kocasının eşine karşı kin duyması ya da düşündüğü hile sonucunda çıkardığı, kimseye anlatamadığı derstir.
Bir hikâyesine şöyle başlar Hebel: 'Verdiğiniz ölçüde almaya hazır olmalısınız.' Buradan bakınca Hebel, hayatın karşısında durmuş bir terazi gibidir. Cümleleri de adaletten, doğru sözden, hakkaniyetten yanadır. Onun hikâyeleri, aslında çok aşina olduğumuz Doğu kültüründen gelen kıssalardaki gibi yalancı ile doğru sözlünün savaşı, nihayetinde de haklının galibiyetidir.
Dedalus Yayınları, okuyucuyu şaşırtmayı ve şımartmayı ayrıca okuyuculara hiç bilmediklerini, duymadıklarını sunmayı başarıyor doğrusu. Yayınevi, Hebel'in Kopenhag'da Trajik Bir Olay & Türkiye'den Haber Var isimli kitabını bu yıl Türkçe'ye çevirdi. Kitapta yer yer imla hataları ve cümle bozukluklarına rastlamamızın sebebi de sanırım ilk olması. Öncesinde Hebel'in birkaç hikâyesi dışında Türkçe'ye çevrilmiş eserini maalesef göremiyoruz.
Eğer büyükanne ve dedelerinizin askerli, cellatlı, savaşlı, bol şakalı, ince esprili, ders vermeli, utanmalı kıssalarını özlediyseniz Hebel, bu kitabıyla hemen imdadınıza yetişebilir. Ya da sizde çocuklarınızı bu hikâyelerle büyütmek isterseniz kütüphanenizde bu kitaba yer açsanız iyi olur. Bir gün çocuğunuz oyunu oynarken, birden büyüyebilir ve ölüm cezası vermesi gerekebilir. İşte o sırada Hebel kulağına eğilip bunların hepsinin bir kurmacadan ibaret olduğunu fısıldayacaktır. Yani, olmaz demeyin. Gün gelir bir cümlecik hayat kurtarır!
Johann Peter Hebel
Kopenhag'da Trajik Bir Olay
Türkiye'den Haber Var
Dedalus Kitap
2013
168 sayfa