İlber Ortaylı Türkiye'nin yetiştirdiği en önemli tarih profesörlerinden biri. Ortaylı'nın yayınladığı her kitabı, geniş bir tarihi birikimin ürünü ve başlı başına bir kaynak durumunda. Tarih alanında 1970'li yılların başlarından itibaren yaptığı çalışmaları, yayınladığı makale ve kitapları, tarih biliminin yaygınlaştırılması çabaları, tarihi her yaştan Türk insanına sevdirme konusundaki faaliyetleri, yurtdışındaki bilimsel etkinlikleri ve Türk tarihçiliğinin uluslararası alanda önemli bir ismi olması Prof. İlber Ortaylı'nın çalışmalarını önemli kılan nedenler olarak sayılabilir. Ünlü tarihçi bu sefer defterini paylaşıyor okurlarıyla. Ortaylı'nın son kitabı Defterimden Portreler Timaş Yayınları'ndan okuyucuyla buluştu.
Kitap, Tarihten Portreler ve Türkiye'den Portreler olmak üzere iki bölümden oluşuyor. Son derece zengin bir içerik oluşturan yazar, Türkiye ve dünya tarihine damgasını vurmuş kişilerin hayatlarından kesitleri, okuyucuyu sıkmadan akıcı bir dille sunuyor. Kitabın ilk kısmı olan 'Tarihten Portreler' bölümünde Julius Caesar, Fatih Sultan Mehmet, Ludwig Van Beethoven, Leo Tolstoy, Çariçe II. Katerina, Kösem Sultan, Sultan II. Abdulhamid gibi kişilikleriyle Türkiye ve dünya tarihine yön vermiş toplam yirmi portre yer alıyor. Prof. Ortaylı, bu bölümde 'anarşistlerin babası' olarak nitelendirdiği Tolstoy için şu çarpıcı tespitlere yer veriyor; “Tolstoy kiliseyi sevmiyordu. Kilise de onu sevmedi. Ama Hıristiyan'dı. İnançlıydı. İslam dinine yakınlık duydu. Stalin Rusyası'nda Tolstoy Puşkin ile birlikte Rus halkına öncülük eden iki soyludan biri olarak kutsandı. Eşi Sonya ile kavga etti. Köyü terk etti. Kudüs'e, bazılarına göre İstanbul'a doğru yola çıkarken hastalandı ve istasyon şefinin evinde zatürreden öldü.”
Prof. İlber Ortaylı kitabın ikinci bölümünde Türkiye'den önemli şahsiyetlere yer vermiş. Çalışmanın en geniş kısmı olan bu bölümde Türkiye tarihinde bir şekilde iz bırakmış her alandan kişiler yer alıyor. Eski Başbakanlardan Bülent Ecevit, İstiklal Marşı Şairi Mehmet Akif Ersoy, şair ve fikir adamı Yahya Kemal, yazar Cemil Meriç, şair Atilla İlhan, Kazım Karabekir, eski bakanlardan İsmail Cem gibi bugün hayatta olmayan isimlerin yanı sıra Hüseyin Hatemi, Yılmaz Öztuna, Özdemir Nutku gibi bugün hala aramızda olan isimlerin hayatlarından kesitler de yer alıyor. İlber Ortaylı 'Türkiye'nin özlediği politikacı' olarak tanımladığı merhum başbakanlardan Bülent Ecevit için şunları dile getiriyor; “Dürüst bir politikacıydı; yolsuzlukla mücadele vermesi zaruri olan Türkiye'de bu özelliğinin Ecevit'in en önemli mirası olduğu açıktır. Biz Türkler Bülent Ecevit gibi tarihe mal olan bir kişiliğimizi unutma lüksüne sahip değiliz.” Her kitabı büyük ilgi gören Prof. İlber Ortaylı'nın Defterimden Portreler adlı çalışması bir İlber Ortaylı klasiği olmaya aday.
