Kitap Yayınları, Mor Kitaplık'ta yeni bir diziye başladı: Kadın Tarihi ve Eserleri Dizisi. “Edibe-i şehîre” yani “ünlü kadın yazar” olarak anılan, cesur tutumuyla her zaman basında konu olan ve kadın özgürlüğü için yaşamı boyunca mücadele vermiş önemli isimlerden biri olan Nezihe Muhiddin bu dizinin ilk yazarı. Nezihe Muhiddin'in bütün eserleri dört cilt halinde bu diziden okura sunuluyor. Eseri yayına hazırlayan Yaprak Zihnioğlu, dizinin ilk yazarının Nezihe Muhiddin olmasının nedeninin, onun tamamiyle unutturulmuş olmasından kaynaklandığını söylüyor. Zihnioğlu, diziden ikinci olarak Şükûfe Nihal kitaplarının basılacağını, O'nu Fatma Aliye, Nigâr Hanım ve Emine Semiye'nin takip edeceğini sözlerine ekliyor.
Bu diziyle ülkemizin bugüne değin üstü örtülü kalmış ya da yeterince değerlendirilememiş kadın yazınını günümüze taşımayı, gün ışığına çıkarmayı hedefledik. Bu bir tür kazı çalışması. Kadın tarihimiz üstü örtülü çok sayıda kadın şahsiyeti, yazarı, şairi barındırıyor. Kadın tarihinin görünür kılınması çabaları kadın hareketinin etkinlik alanlarından biri bugün. Kadınlar eserleriyle, düşünceleri ve etkinlikleri ile görünmezlikten kurtulup günümüze taşındıkça ortaya büyük bir edebi ve siyasal literatür toplamının çıkacağını düşünüyorum. Mor Kitaplık Osmanlı kadınlarının eserlerini ve kadınlık üzerine edebiyatı derlemelerle, “bütün eserleri” formatıyla bugünün okuruna ulaştıracak. İlk sırada Nezihe Muhiddin'in yer almasının nedeni onun bütünüyle unutturulmuş olması. Nezihe Muhiddin 1908 sonrasındaki ikinci kuşak feministlerden biri. Kendi tabiriyle sesi “gür çıkan” Nezihe Muhiddin kısa sürede eylemci, hatip, yazar, kadın hakları savunucusu olarak öne çıkar bu yıllarda. Muhiddin'in bu ülkede feminizmin yaygınlaşmasına ve kadın hareketinin büyümesine katkısı büyük olmuştur. Devrin deyişiyle “edibe-i şehîre” yani “ünlü kadın yazar” olarak anıldı ve aktivist yıllarında, cesur tutumuyla her zaman basında konu oldu. Kadın özgürlüğü için yaşamı boyunca mücadele vermiş çok önemli bir şahsiyet...
Osmanlı Türk aydınlanma ve modernleşme sürecinde, “hareket-i nisvan”ın yani kadın hareketinin önemli bir rolü var. Osmanlı kadınlarının kendi ifadeleriyle “kadınlık mefkûresi (ideali)” olarak adlandırdıkları “kadınlık davası” bugünkü feminizme denk düşüyor. Kitabımda (Kadınsız İnkılap), Osmanlı feminizminin Erken Dönem'inin, matbuatta ilk kadın mektubunun -”bir kadın” imzasıyla- yer aldığı 1868 tarihinden başlayıp II. Meşrutiyet'e (1908) kadar olan yarım yüzyıla yakın bir devri kapsadığını öne sürmüştüm. Elbet bundan önce de mücadele var ama ben bu tarihi olguyu bir referans noktası olarak aldım. Erken Dönem hareket-i nisvanı on üç yıl boyunca ara vermeksizin 609 sayı yayımlanan Hanımlara Mahsus Gazete (1895-1908) ile en üst düzeyine ulaştı. Ardından gelen II. Meşrutiyet dönemi (1908-1918) ile kadın gazeteleri çoğaldı ve kadınlık mefkûresi genç kuşaklar arasında büyük bir yaygınlık kazandı. Kadın hakları konusu 1868'den başlayarak toplumun hep gündeminde kaldı.
Nezihe Muhiddin görebildiğim kadarıyla iyi bir yazar ve romancı ve kuvvetli bir kalem. Başeseri sayılabilecek olan ilk eseri (roman) Şebab-ı Tebah (“Kaybolan Gençlik” olarak çevrilebilir) 1911'de yayımlandığında 21 yaşındaydı. Daha sonraki olgunluk yıllarının romanlarında cesur bir kalem olarak görünür. Romanlarında çok farklı konuları işler. Akıcı, sürükleyici üslubu, kolay okunurluğu ile yayımlandıkları dönemlerde (1911-1944) bu eserler sevilerek okundu. Bu romanlar yazıldığı dönemin ortamını, İstanbul'unu bizlere taşır. Eserlerinde cesur betimlemelerle çizdiği karakterleriyle, sosyal içeriğiyle ve kadın bakış açısını yansıtan özellikleriyle Nezihe Muhiddin, kanımca, edebiyatımızın “enfusi” yazarlarından biri. Ayrıca hikâyeleri ve mensureleri, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Süleyman Nazif, Celal Nuri İleri gibi döneminin önde gelen yazarlarının övgüsünü kazandı. Nezihe Muhiddin'in siyasal ve toplumsal içerikli makaleleri ve yazıları da onun pırıltılı zekâsını yansıtır.
İkinci yazarımız Şükûfe Nihal. Önümüzdeki sezonda bu büyük şair ve düşünce insanının toplu eserlerini yayımlayacağız. Daha sonra, Fatma Aliye, Nigâr Hanım, Emine Semiye gibi büyük yazarlar daha yakınımıza gelecek; Makbule Leman, Yaşar Nezihe gibi unutulmuş şairlerin eserleri ve daha yüzlerce kadının makale, yazı, roman, oyun, hikâye, şiirleri günışığına çıkacak. Osmanlı toplumunun yalnızca Müslüman-Türk'lerden oluşmadığını biliyoruz. Bu dizi ile ülkemizdeki Ermeni, Rum, Yahudi... kültürlerinin kadın edebiyatını da günümüze ulaştırmayı amaçlıyoruz.
