Türkiye'de kitap eleştiri dergiciliğinin önemli oranda kan kaybettiği düşünülen bir zamanda, Virgül Dergisi'nin kapanması bu alan yayınsız mı kalacak düşüncesi hakim olmaya başladı. Ancak, bir grup idealist yazarın çıkarmaya başladığı 'Ayraç Kitap Tahlili ve Eleştiri Dergisi' yayın dünyasına ayrı bir heyecan getirdi. Ülkemizdeki kitap, yayıncılık ve kitap eleştirmenliğini Ayraç Dergi ekibinden Şahin Torun ile görüştük.
KitapHaber ve 90'lı yıllarda yayınlanan Polemik dergisinin, kitabı merkez alan yayınlar olduğunu düşünürsek, Virgül Dergisi'nin kapanmış olmasının bizi üzdüğünü belirtmeliyim. KitapHaber ve Polemikten de haberdarım. Bu dizgeye sol politik içerikle olsa da, Mesele dergisi ve gazete kitap eklerini de eklemek gerekiyor. Bu dizgeye bakınca, ülkemizde kitap eleştiri dergiciliğinin göz ardı edilmiş bir alan olduğunu görüyoruz. Adı geçen dergilerin tümünün hazin biçimde kapanması da bu düşüncemizin ispatı olsa gerek. Gelinen noktada ekonomik imkansızlıklar başta olmak üzere, daha farklı etkenlerin de rol oynadığını söyleyebiliriz. Ancak hızla yerleşen popülarizasyon sürecinin tetiklediği bir gelişimden de bahsedebiliriz. Bu popüler yükseliş dolayısıyla, kitap eleştirisi daha çok tanıtıma ve reklama dayalı bir alana yönelerek gelişme gösteriyor.
Aslında okur profilinde niteliksel anlamda çok endişe edecek bir değişiklik yok. Sadece popüler okumalar ve kitap ekonomisine ilişkin niceliksel ve görünür kılınmış bir yükseliş ön planda. İşte bu görünür kılınmış popüler niceliğin seyrine dikkat etmek gerekiyor. Kitap dergiciliğini desteklemek durumundaki yayınevlerinin bu popüler gidişata kapılmaktan çok, uzun vadeli bakış açısını öncelemeleri gerekiyor. Bununla birlikte kuramsal, kavramsal ve uygulama anlamında ciddi bir kitap dergiciliğinin oluşması için destek vermeleri gerekiyor.
Ayraç'ın çıkış serüveni epeyce eski, öncelikle bu çalışma bir dönem taşrada denediğimiz işi ülke geneline yaymak istediğimiz bir planın sonucudur. Ayraç isim ve fikir olarak, evvela imtiyaz sahibi arkadaşımız Sezer Erdoğan'ın projesi olarak gelişti. Bizi bu anlamda iyi bir şey yapacağımıza inandıran ve merkezi bir yayın olarak tasarlayan Sezer Erdoğan kardeşimize çok şey borçluyuz. Ayraç bizim ortak düşümüz olarak şekillendi, benim İstanbul'da olamayışım dolayısıyla Yunus Emre Tozal'ın editör olarak katkısı da önemli bir kazanımımızdır. Genç yaşına rağmen Ayraç gibi bir derginin neredeyse bütün önemli işlerini çekip çevirişine ne kadar çok şeyi borçlu olduğumuzu anlatmak gerçekten kolay değil.
Halkın Dostları'nı 4. sayımızla hediye etme düşüncesi, biraz da ilk sayılarımızda bir şeyler yapma heyecanımızın bir sonucu oldu. Halkın Dostları'nı takip etmekten çok, sonradan bilen kuşak olarak önemli bir girişim şeklinde değerlendiriyoruz. Elbet önceliği Halk ve Şiir olan bir dergi oluşuyla Halkın Dostları'nı önemsiyor oluşumuzu da eklemeliyim. Bu anlamda aklımızda ileri sayılarımızda sürdürmeyi düşündüğümüz başka dergilerin de tıpkı basımlarını hediye etme düşüncemiz var. Mesela Zarifoğlu'nun çıkarmış olduğu 'Açı' dergisi, imkan bulduğumuzda tıpkı basımını vermeyi düşündüğümüz ikinci hediyemiz olabilir. Bir vefa örneği olarak ortaya koymak istediğimiz bazı kitapların özel baskılarını da hediye etmek gibi bir planımız var.
Projelerimizin başında Ayraç'ı sürekli olarak çıkarabilme düşüncemiz yer alıyor. Bunun için öncelikle yazar eksenimizi niteliğimizi düşürmeden genişleterek nasıl zenginleştirebileceğimize ve daha geniş bir alana ulaştırabileceğimize dair projelerimiz var. Bundan da öte Ayraç'la yollarını açmak istediğimiz yeni ve özgür bir yazar, eleştirmenler kuşağını şekillendirmek amacındayız. Böylece, ülke edebiyatına, eleştirisine uzun vadede katkıda bulunacak etki bırakmak için birinci yılımızın sonunda Ayraç Akademiyi kurmak kararındayız. Dergimiz birinci yılını doldurduktan sonra, her sayımızın bir dosya olarak hazırlanması düşüncesinde olduğumuzu da ayrıca belirtmek isterim. Abone kampanyalarımız ve dağıtım ağıyla daha çok yere ulaşma için çalışmalarımız hızla devam ediyor. Amacımız daha çok okuyucuya ulaşmak ve paylaşımı sağlamak.
