Atabey Gazi Camisi'nin imam hatibi Cemal Yılmaz, caminin 1273'te Kastamonu'yu fetheden Selçuklu Atabeyi Emir Hüsamettin Çoban tarafından yaptırıldığını belirterek, "fetih camisi" olarak da bilindiğini söyledi.
Atabey Gazi'nin fethin ardından ilk cuma namazını askerleriyle birlikte bu camide kıldığını ve hutbeye kılıçla çıktığını anlatan Yılmaz, "O gün bugündür hutbeye kılıçla çıkıyoruz. Ecdadın fetih geleneğini yaşatmak için hutbeye kılıçla çıkarken zafer anını yaşar gibi oluyorum" şeklinde konuştu.
Yılmaz, türbenin, caminin doğu tarafında bulunduğunu belirterek, içinde 40 direk bulunması nedeniyle "40 direkli cami" olarak da anıldığını kaydetti.
İbadethanedeki yılan figürünün dikkat çektiğini anlatan Yılmaz, şöyle konuştu:
"Rivayete göre, Atabey Gazi, ilk cuma namazında hutbeyi okuduktan sonra minberden ineceği esnada büyük bir yılanın karşısına dikilip kendisini sokmak üzere olduğunu fark etmiş. Kılıcını uzatıp, 'taş ol ya mübarek' dediği ve yılanın da o anda kaskatı kesilip taş olduğu rivayet edilir. Müezzinliğin üstünde de sembolik olarak bu figür duruyor. Halkımızın birçoğu yılan olayını ve kılıçla hutbeye çıkmayı merak ettikleri için uzaklardan da buraya gelir."
Cami cemaatinden Abdullah Bacıroğlu (45) da kılıçlı hutbe geleneğini yaşamak için geldiğini söyledi.
Bartın'ın turistik ilçesi Amasra'daki Fatih Camisi'nde, 554 yıllık kılıçlı hutbe geleneği yaşatılmaya devam ediliyor.
Fatih Camisi İmam Hatibi Erdal Yıldırım, Mora seferinden dönen Fatih Sultan Mehmet'in 1460'ta fethettiği camide kılıçlı hutbe geleneğini sürdürdüklerini dile getirdi.
Fatih Sultan Mehmet'in, 150 gemiye 30 bin askeri bindirip sevk ettiği Amasra'ya kendisinin de karayoluyla ulaştığını anlatan Yıldırım, şunları kaydetti:
"Padişahın ilçeyi kuş bakışı gören Bakacak Tepesi'ne geldiğinde 'Lala lala, çeşme-i cihan (dünyanın gözü) bura mı ola' dediği rivayet edilmektedir. Şehri teslim alan Fatih Sultan Mehmet, camiye dönüştürülen Bizans kilisesine de savaşın kazanılmasının simgesi olarak kılıç bırakır. Yaklaşık 600 kişinin namaz kılabildiği camide, cuma ve bayram namazlarında padişahın kılıcıyla verilen hutbe geleneğini sürdürüyoruz. Minbere Fatih Sultan Mehmet'in bıraktığı tarihi kılıçla çıkıyoruz. Tarihi yapıların korunması kadar geleneklerin, örf ve adetlerin sürdürülmesi de çok önemli. Ramazan süresince camimizde bu gelenek devam ediyor."
Gazi Süleyman Paşa tarafından 1332'de yaptırılan, İzmit'in ''fetih simgesi'' kabul edilen camide, 682 yıldır kılıçla hutbe okunuyor.
"Fetih, Kılıçlı ve Orhan" Camisi olarak da bilinen cami, kılıçlı hutbe geleneği dolayısıyla cuma günleri yoğun ilgi görüyor.
Caminin tamiratıyla yakından ilgilenen Sultan Abdülmecit, 1840'ta İzmit'e gelerek, girişe hünkar ve kadınlar mahfili, son cemaat yeri, kubbe, minber ve vaaz kürsüsü eklettirdi.
Bakım çalışmaları kapsamında caminin önünde bulunan 4 asırlık çınar ağacının çürüyen kısımları temizlendi ve kovuğuna çınar fidanı dikilerek yeniden yeşermesi sağlandı.
1999'daki Marmara depreminde hasar gören, restorasyonun ardından 4 yıl sonra yeniden ibadete açılan cami, asırlara meydan okuyor.
