|

Hem cinslerimden çok zarar gördüm

Betül Mardin, halkla ilişkiler alanında bir duayen. Soyu Hz. Hüseyin'e kadar uzanan Mardin'in başından zorlu bir hayat geçmiş. Erkek beklenirken kız çocuğu olarak dünyaya gelmesi ailesi tarafından uzun bir süre dışlanmasına neden olmuş. "Kadınlardan çok çektim" diyen Mardin, beş yaşına kadar hiç konuşamamış ve İsviçreli dadısı tarafından şiddet görmüş. Bugün bile o günlerde yaşadıklarının izlerini taşıyor. Ancak yaşadığı bütün bu olaylar onu azimli ve güçlü bir kadın haline getirmiş. Betül Mardin bizlere 85 yıldır nasıl ayakta ve dik durduğunu anlattı.

Kübra&Büşra
00:00 - 13/05/2012 Pazar
Güncelleme: 13:43 - 12/05/2012 Cumartesi
Yeni Şafak
Hem cinslerimden çok zarar gördüm
Hem cinslerimden çok zarar gördüm


Kökleriniz Peygamberimiz Hz. Muhammed'in torunu Hz. Hüseyin'e dayanıyor. Hz. Hüseyin'in ölümü sarsıcıdır. Siz ne hissediyorsunuz?

Konuşurken fena oluyorum. Ailem Hz. Hüseyin'in ölümünden sonra Mekke'ye gelmiş.

Bu konu evde konuşulur muydu?

En çok Şirin Dede anlatılırdı. Mardin'de gömülü bir evliyamız var. O benim 13. Büyükbabam.

Bu durum aile içindeki inanç yaşamını nasıl etkiledi?

Beş vakit namaz kılan, Kuran-ı Kerim okuyan bir aileyiz. Çok dua ederim ama bunları kimseyle paylaşmam. Dini kendime ait olarak görürüm. Bana göre Müslüman, sükut edendir. Herkes çok konuşuyor ama bu konuşanlar ölülerine bile saygı duymuyor. Benim aile mezarlığımda 26 kişi yatıyor.

Sadece siz mi ilgileniyorsunuz?

Ben düzenli olarak gidip gelirim. Dualarımı okurum, toprağını sularım.

Beş yaşınıza kadar konuşmamışsınız. Bu şiddet gören, sevgisiz ya da ilgisiz kalmış çocuklarda rastlanır. Siz hangisini yaşadınız?

Hepsini. Ben doğmuşum, göbek bağımı kesmemişler.

Neden?

Kız doğduğum için.

Kaç kardeşsiniz?

Bir ablam vardı. 19 yaşında vefat etti. Bir erkek kardeşim var Arif Mardin o da göçtü dünyadan. Ailede erkek beklenirken ben ikinci kız olarak dünyaya geliyorum.

Kız erkek ayrımı çok olur muydu?

Çok. Düşünün ben doğduğumda anneme söylememişler. Benim göbek bağımı "Mehmet" diye kesmişler. Annem oğlum oldu diye sevinip uyumuş. İsmim bile konmamış. Bu hikâyeleri bana ballandıra ballandıra anlatırlardı. İki, üç yaşlarımda bu meseleler masal diye anlatılırdı bana.

İsminizi kim koymuş?

Büyükbabam. Kuran'dan Betûl ismini seçiyor ve ismimi koyuyor. Bizim bir tarafımız Mısırlı, Arap. Bu isim büyükannemin kulağına gidiyor. "Bunlar isimden anlamaz. Betûl Meryem Ana'nın ismidir. Kız çocuğuna bakire anlamlı bir isim konur mu? Hamile kalınca ne olacak" diyor. Onlar da bana Fatma ismini koyuyor.

Küçükken ezildiniz mi?

Tabi. Dadım önce beni döverdi sonra 'kardeşinin mamasını sen yedir' derdi.

Dadınızın tavırlarından ailenizin haberi var mıydı?

Yoktu.

Hiç şikayet etmeniz mi?

Etmedim.

Tehdit mi ediyordu?

Yoo. Çünkü bana şikâyet etmenin ayıp olduğu öğretildi.

Dayağı zamanla normal birşey gibi görmeye mi başladınız?

Hayır, ama ne yapacağımı bilmiyordum. Solak olduğum için beni dövüyordu. Solak olmak çok ayıptı.

Uzun bir süre konuşmamanızın sebebi bu mu?

Evet. Konuşamıyorsun hafif kekeliyorsun, dayağı yiyorsun. Tabi dayak yedikten sonra susuyorsun. Kadın öğle uykusuna yatardı. Ben de onu seyrederdim.

Neden?

Bilmiyorum ki. Belki de intikam içinde bakıyordum.

Bunları kendinize ne zaman itiraf ettiniz?

19 yaşımdan sonra. Ailede bir kaç kişi bana güvenmeye ve inanmaya başladı. "Betûl gelsin ona soralım" demeye başladılar.

Anneniz size uzak bir kadın mıydı?

O zamanlar öyleydi. Anne baba çocuktan uzak yetişiyordu. Hatta yemeğimi bile belli bir yaşa kadar onlardan ayrı yedim.

Annenizi mi yoksa babanızı mı daha çok önemserdiniz?

Babam sert bir adamdı. Annem daha zayıftı. Dadı çok baskın karakterdi. İsviçreliydi.

Hangisine benziyorsunuz?

Büyükanneme benziyorum. Fiziğim ve tavırlarım ona benzer.

Sizin çocukken ettiğiniz bir başarı yemini var. Hırs mı yaptınız?

Evet. Çünkü kırılmıştım. Yaptığım hiçbir şey ailem tarafından beğenilmiyordu. Kekemeyim, boyum uzamıyor, çirkin ve manasız bir şeydim yani. Yemin ettim ve başardım. Ondan sonra ailem beni fark etti ve daha çok önemsedi.

Siz kendinizi ne zaman fark ettiniz?

15 yaşımdaydım. Kolejde konferans olduğunda, aşağıda büyükler yukarda balkonda ise orta mektepliler otururdu. O gün için bana annem yeşil bir elbise yaptırmıştı. Bende o yeşil elbiseyi giydim çıktım bakınıyorum etrafıma. Alt sırada oturanlar bana selam vermeye başladılar. O zaman içimden "İşte başlıyor" dedim.

Geçmişte ruhunuzda açılan yaraları iyileştirebildiniz mi?

Elbette. Çünkü sonradan öyle güzel bir hayat yaşadım ki ruhumdaki eksiklikleri tamamladım. Ağzımda taşla aynanın karşısında çalıştım. Çok çalıştım, çok uğraş verdim. Artık içimde gülmeler var.

Varlıklı bir aileden geliyorsunuz. Sonra babanız iflas ediyor ve durumunuz kötüleşiyor. Nasıl bir süreçten geçtiniz?

1929'da babam iflas etti. Pamuğun değeri düştü ve beş kuruş paramız kalmadı. Sonra babam bankada çalışmaya başladı.

Peki, siz babanızın variyetine tanık olabildiniz mi?

Evet. Bir süre sonra pamuk yükseldi. Babam Mısır'da İş Bankası müdürüydü. Parası çoğaldı. Bir gün, arkadaşıma hediye almak için Beyoğlu'na gittim. Dükkanlara bakıyordum, bir tane yaka iğnesi gördüm çok hoşuma gitti. Eve geldim ve babama anlattım. Babam bana 'alsaydın' dedi. 'Olur mu baba çok pahalıydı' dedim. Çünkü para sıkıntısına alışmıştım. Babam cebinden bir tomar para çıkardı. "Sana söylemeyi unuttum kızım keyfine bak istediğini al" dedi. Babamın parasının olduğunu o gün öğrenmiş oldum. O zamanlar yaşım on dokuzdu.

Maddi sıkıntılar çekmişsiniz. Bu sizi paraya karşı hırslı biri yaptı mı?

Hiç hırslı olmadım. Borcum olmasın bana yeter. Parasızlık beni çok etkilemiştir ama ben her zaman çalıştım.

Paraya verdiğiniz değer değişti mi?

Bir şey almak istediğinde zorlanmayacaksın. Benim için paranın anlamı bu.


YALAN SÖYLEMEM, DEDİKODU YAPMAM

'Çok acı çektim' diyorsunuz. Bu acılar ruh halinizi nasıl etkiledi?

Karamsar değilim. Bakın halime, sakatım, dört defa ameliyat oldum. Çirkin, yeşil bir baston ile yürümek zorundayım. O bastonun arkasında sekiz yüz ton gözyaşı var. Şimdi de mesleğimin doruğundayım. Çok iyi şeyler yapıyorum. Gerisi beni ilgilendirmiyor.

Şimdi nasılsınız?

Çok çok işim var.

Hep böyle mi?

Çok şükür.

Bu iyi mi yoksa kötü mü?

Şöyle bir şey var; hep bir yarışın ortasındaymışım gibi hissediyorum. Bu beni yoruyor. Ders veriyorum, İzmir'de konferansım var. İnsanlar benden yararlanmak istiyor. Bu durum benim hoşuma gidiyor. O yüzden "hayır" diyemiyorum fakat yorucu.

Ne zaman başladı bu yoğunluk?

İşe yeni başladığımda meslek az kişi tarafından bilindiği için tek tük müşterim oluyordu. O zamanlar 40 yaşlarımdaydım. Sonra İngiltere'ye gittim. Orada kendimi ispatlamam gerekiyordu. Halkla İlişkiler dünyada 1920 yılından beridir yapılıyor. Ben gittiğimde Türkiye'de ilk dört yılını doldurmuştum.

Halkla İlişkiler Uzmanı olunur mu yoksa doğulur mu?

Çok kitap okurum. Bunların türleri çoğunlukla ders kitabı gibi öğretici nitelikte. Bir dönem gazetecilik yapmıştım. Sonra BBC televizyonuna gidip geri geldim. Ankara'da televizyon ile ilgili ders verdim. Televizyonu çok iyi öğrendim. TRT'den ayrıldıktan sonra Akbank'a gidip iş aradım. Yönetim kurulu başkanını tanıyordum. Bana dedi ki; "Benim bir eksiğim var. Onu yapabilir misin? Ben sana anlatayım, sen çalışanıma anlat, çalışan sana anlatsın sen bana anlat" dedi.

Cevabınız ne oldu?

Ben işi beğenmedim. "Sana para da vereceğim bu bir meslek ve bu mesleğin adı Fransızca" dedi. Ben de söylediği ismi not aldım. Kütüphaneye gidip İngilizcesini araştırdım. "Public Relations"ı buldum. Sonra hoşuma gitti.

Zorlandınız mı?

Hayır, çünkü kimse ne olduğunu bilmiyordu. Benimle beraber halk da öğrendi. Yazmayı ilk defa öğrenmek gibi. İlk etapta bir bocalama olur. Sonra alışırsın. Benim durumum da öyle oldu.

Gazetecilik tecrübeniz, tiyatro geçmişiniz, televizyonculuk, çevre tüm bu özellikler Halkla İlişkiler için biçilmiş kaftan değil mi?

Aynen öyle! Ben Halkla İlişkiler Uzmanı olarak doğmuşum. Vicdanlıyımdır, amacımı bilirim. Nereye doğru gittiğini görebilen kişi Halkla İlişkiler Uzmanı olabilir. Müthiş bir meslek.

Siz Halkla İlişkiler mesleği için 'İtibar Mimarı' diyorsunuz. Kendi itibarınız için neler yaptınız?

Yalan söylemem, başkasının parasını çalmam. Kimsenin dedikodusunu yapmam. Çok dikkatli ve vicdanlıyımdır.

85 yaşındasınız ve hala çalışıyorsunuz. Neden?

Türkiye'de bu işi ilk olarak yapmanın sorumluluğu var da ondan. Dersler, konferanslar veriyorum.

'Siyasete girmeyeceğim çünkü kesin bir yeminim var' diyorsunuz.

13. yüzyılda Mardinizadeler siyasete girmemek için yemin vermişler. Biz de o geleneği sürdürdük.

Neden yemin etmişler?

Kimbilir. O yıllarda ne olduysa artık.

Hayatınızda ettiğiniz başka yeminleriniz var mı?

Üç tane "S" yoktur hayatımda. Siyaset, sigara ve silah... Bunlarla ilgili hiçbir şey yapmam. Sigaranın zamanında çok kötü bir şey olduğunu anladım. Onun için sigarayı tanıtan ve onu yücelten bir iş yapmam.


KADIN KISKANÇ VE HIRSLIDIR

Kadınlar sizi sever mi?

Bence severler. Çünkü komik ve eğlenceli bir insanım. Bir de sorunu olan insanlara çok yardım ederim. Vicdanlı biriyim.

"Başarılı, sağlıklı ve mutluyum. Cesaretimi hiçbir zaman kaybetmedim. Tüm gözyaşlarımı neşeye çevirdim herkesi affettim" diyorsunuz. Hangisi size daha iyi geldi?

Affetmek. Çok kötü şeyler yaşadım. Siz de yaşayacaksınız.

Kadın olmanın bir gereği mi bu?

Kadınların kadınlara yaptığını başka kimse yapmaz. Erkekler de erkeklere yapar elbet. Ancak kadınlarınki çok başka oluyor.

Nasıl oluyor?

Kadınlarda hırs ve kıskançlık oluyor. Bir kadın genelde 'Neden onda var da bende yok? diye düşünür. Sen 'Nasılsın' diye sorarsın. O sana "Ya bu kırmızı renk sana hiç yakışmamış, ama yine de güzelsin" der. Hiç unutmuyorum, radyoda çalıştığım dönem merdivenlerden aşağıya iniyordum. İki kadının birbirleriyle konuşmasına tanık oldum. Biri öbürüne "Ay bu ruj şaheser! Sana hiç yakışmamış ama renk çok güzel" dedi. Ben bunu duyunca şok oldum. O zaman dedim "İşte kadın budur".

Ablanız sizden güzelmiş. Size "O güzel sen çirkinsin" diyorlarmış. Güzellik kavramı yaşınız ilerledikçe neye dönüştü?

Güzel olmaya mecbur değilsin. Bir sıcaklığın ve ilginç tarafın olursa da başarılı olursun. Evet, ben hiçbir zaman güzel olmadım, ama benim yumuşak bir tarafım vardır. İnsanları çok iyi anlarım. O bakımdan hiç kısmet sıkıntısı çekmedim. İki defa evlendim ve evlendiğim kişileri de çok sevdim.

85 yaşındasınız, kariyerinizin zirvesindesiniz. Bu durum sizi devrilmez hissettiriyor mu?

Bilakis, bundan sonra korkmaya başlıyorsun. Çünkü her an ölebilirim!

Giyiminiz ve tavırlarınız biraz maskülen. Bunun yaşınızla ilgisi var mı?

50 yıldır böyleyim. Fakat zannedildiği kadar da sert değilim. Belli bir yaştan sonra erkeksiz yaşamak zorunda kaldım. Bütün kadınlar buna hazırlansın. Hayatımızda ölene kadar erkek olmayacak.

'Eğer ölümsüz olmak istiyorsanız günlük yazın' diyorsunuz. Babanız 60 yıl günlük tutmuş. Siz günlük tutuyor musunuz?

Hayır. Sadece randevularımı yazıyorum.

Bu günlüklerden hayata dair neler öğrendiniz?

Geçenlerde 'Bir zamanlar ben de Boğaz'da yüzdüm' diye bir konuşma yaptım. Konuşurken arkamda Boğaz'daki yüzme fotoğraflarımı yerleştirmişlerdi. Atatürk'ün İstanbul'a gelişinin fotoğrafı bile bende var. Babam çekmiş, şimdi ben muhafaza ediyorum.

Ailenizde babanızın anılarına sahip çıkan başka kardeşleriniz var mıydı?

Ablam zaten 19 yaşındayken vefat etti. Erkek kardeşim müzisyen oldu ve Amerika'ya yerleşti. Mardinizadeler bana ait.



12 yıl önce