Uzman Pedagog Mehmet Teber Boğaziçi Üniversitesi'nden 'Onur Derecesi' ile mezun olmuş ve aynı üniversitede Eğitim Bilimleri ve Klinik Psikoloji alanlarında Yüksek Lisansını tamamlamış genç bir pedagog. Yeni kitabı Mutluluk Terapileri'nde mutluluğu elde etmenin yöntemlerini kısa hikâyelerle ortaya çıkarıyor. Mutlu olmak için yaptıklarımızın aslında mutsuzluğumuzun sebebi olduğuna dikkatleri çekiyor. Teber'e göre çocukları iyi gözlemlememiz, onları iyi okumamız gerekiyor. Zira mutluluğun kaynağını onlar bize gösterebilir.
Ben bir pedagogum, çocuk ruh sağlığı ve eğitimi temel çalışma alanım. Zaman içinde gördüm ki, anne-babalar mutsuz olduğu sürece ben çocuklara faydalı olamıyorum. Sınava hazırlanan çocuklarda gördüm ki, çocuklar mutsuzsa özel ders, başarı teknikleri bir işe yaramıyor. İletişim tekniklerini anlattığım kimseler mutsuzsa tekniklerin bir anlamı kalmıyor. Bu nedenle mutluluk konusuna eğildim. Hem kadim kaynakları, filozofları hem de yeni bilim bulgularını araştırdım. Bulduklarımı bir çerçeve içinde yazıp paylaşma arzumun sonucu olarak Mutluluk Terapileri ortaya çıktı. Kitapta mutluluğa dair insanlığın bilgi birikimi var diyebiliriz, kısaca.
Hikâyeler kitapta çok yer ediniyor. En ciddi kitaplardaki bilgiler bile bir hikâye kurgusu içinde sunuluyor. Çünkü hikâyenin okunması kolay ve insanı değiştirme potansiyeli daha yüksek. Mutluluk konusundaki bir kitabı didaktik bir şekilde yazmayı doğru bulmadım.
Kitabı herkes okuyabilir. Mutluluğa dair içgörü kazanmak isteyenler, geçmişten günümüze mutluluğun formülünü verenlerin hangi formülleri verdiğini merak edenler, ekonomi ile mutluluk arasındaki ilişkiyi inceleyenler veya psikologlar okuyabilir. Çocuğunu mutlu yetiştirmek isteyen anne-babalara ithaf ettim kitabımı. Özellikle onların okumasını isterim.
Şu soruyu kendimize soralım; Biz neden yaşıyoruz, ne için uğraşıyoruz? Bu kadar çalışıp çırpınmaktaki hedefimiz nedir? Ne elde etmeye çalışıyoruz bu dünyadan? Daha fazla para mı, daha fazla konfor mu, daha fazla imkân mı? Peki, tüm bu konfor, para, imkân ne için? Mutlu olmak için değil mi? Aslında temel çabamız mutluluk. Teker döndüğü sürece sorun yok zaten. Sorun teker dönmediğinde başlıyor. Kitap teker dönmediğinde insanın tutunacağı, tekeri yeniden döndürmeye başlayacağı çeşitli ipuçlarını içeriyor.
Eğer mutluluğu bir şeyin ardına atmışsak, 'Şuna sahip olduktan, bunları elde ettikten sonra mutlu olacağım' diye düşünüyorsak mutluluk denklemimiz yanlış demektir. Mutluluk ulaşınca ya da sahip olunca gelen bir şey değil. Elde etmenin ardından gelen duygu sevinçtir. Sevinç çabuk geçebilir. Ancak mutluluk daha kalıcıdır ve sahip olmaya çalışmakla elde edilemez.
Bir cümleyle ifade etme imkanınız olsa, 'Nasıl mutlu olunur' sorusunun cevabını kısaca nasıl verirdiniz?
Mutluluğa giden yolda her insanın takıldığı engel farklıdır. Bu nedenle herkese uygun bir mutluluk formülü söylemek zor. Kişiye özgü tavsiyelerde bulunmak daha doğru. Ancak şunu diyebilirim, nasıl mutlu olunacağını çocuklardan öğrenebiliriz. Birazcık gözlem bize fikir verir.
İnsanın özü dediğimde saf, temiz ve maskelerden arınmış yönümüzü kastediyorum. Hepimiz iyi bir özle dünyaya geliyoruz. Çocukları düşünün, dünyanın neresinde olursa olsun çocuklar masumdur, art niyetsizdir. Ancak zamanla çocuksu masumluğumuzu yitiririz. Toplum tarafından kabul görmek, kendimizi ve çıkarlarımızı korumak adına maskeler takmaya başlarız. Ve masumluğumuzu yitiririz. Ancak özümüze dönebildiğimiz oranda mutlu oluruz.
İnsanın maske kullanmasının bir çok nedeni var: Zaaflarını gizlemek için, olmadığı şekilde görünüp prestij elde etmek için, içindeki yaraları örtmek için, olduğu haliyle kabul görmekten korktuğu için olabilir mesela. Aslında kendimizle alakalı bir süreç bu. Kendi zayıflıklarımızı, eksiklerimizi, çirkinliklerimizi kabul edersek, onlarla barışırsak onların görünür olmasından çekinmeyiz. Diğer insanların bizi nasıl görmek istedikleri çok önemli olmaz. Yani daha çok kişinin kendisi ile alakalı bir süreç gibi.
Tabi. Toplum için bir şeyler yaptıkça daha mutlu oluruz biz. İnsanın mutsuzluğunun nedenlerinden biri bireyselleşmesidir. Tüm yatırımını kendine yapan biri kolay kolay mutlu olamaz. Kendini gerçekleştiren ama sadece kendisi için yaşayan bir birey olmaya doğru gidiyorsak, mutluluk yolundan çıkmışız demektir.
Evet, yeryüzünde çok acı var. Ancak acıyı paylaşmak da insanı mutlu eder. Acıya yüzünü dönmek, duyarsızlaşmak insanı mutsuz eder. Biz hep filmlerle kandırıldık, bahçeli bir evimiz olunca mutlu olacağımızı düşünüyoruz. Sadece acıları paylaşarak tüm çabamızı acıları paylaşmaya vererek bile mutlu olabiliriz.
Hayatta elde ettiklerimizin sayısı elde etmediklerimize oranla çok azdır. Kendini gerçekleştirme haline kimimiz ulaşmış kimimiz ulaşamamıştır. Ancak insan bazı temel hayat felsefelerine sahip olursa bu tarz zor durumlarla baş edebilir. Örneğin 'Her işte bir hayır vardır' inancı varsa o zaman bu durumla baş edebilir.
Psikolojik bunalımda olan kişiler her devirde ve toplumda olmuştur. Hz. Peygamberimiz döneminde böyle bir isim aklıma gelmiyor. Bunu alanın uzmanları bilebilir belki. Geçmiş zamanda psikologlar yoktu ama insan psikolojisini iyileştiren süreçler vardı. Bunlardan ilki nitelikli insani ilişkilerdi. Çıkarsız, samimi, yönlendirmesiz, kabul edici bir ilişki insanı iyileştirir. Terapide de ana değişim ilişki ile gerçekleşir. Bunun yanında geçmişte psikolojik sorunlara yaklaşılırken insanların baş etme mekanizmaları güçlendirilirdi. İnsanın baş etme gücü yükseldikçe sorunlar küçülür. Yani geçmiş dönemde çözüm nitelikli insan ilişkilerinde ve baş etme mekanizmalarında gizliydi.
