Matrix'in o unutulmaz konusu hepimizin aklındadır. Gerçekliğin bir üst katmanında sanal bir gerçeklik yaşıyoruz artık. Bizim neslimiz gerçek olmadığını biliyor ancak yeni nesiller bu sanal gerçekliğe gözlerini açtıkları için tüm sahiciliği buradan ibaret sanıyor. Gerçek olmayan ama başka bir gerçekliğin de olmadığı o sınırsız dünyadan söz ediyoruz; internetten! Büyülü, cazibeli, global dünya söyleminin tam da onun aracılığıyla gerçekleştiği sanal bir illüzyon internet… Martin Vargic, işte bu büyülü ve sınırsız dünyayı eski dünyanın ifade tarzıyla resmediyor. Fotoğrafının yayınlanmasını istemeyen bu Slovakyalı ile yeni dünya ve yeni dünyanın haritası üzerine konuştuk.
90'lı yılların hemen başından itibaren, ücretsiz köleler olarak çalışarak veri üretip birlikte büyüttüğümüz sanal dünya 2000'li yılların bu ilk çeyreğinde o kadar büyüdü ki kendisinden başka her şeyi görüntü alanımızdan uzaklaştırdı. Bu yeni sanal dünya o kadar girift, o kadar karmaşık ki onu anlamak ya da onun içinde yaşayabilmek için bazı yöntemlere ihtiyacımız var. İşte Slovak tasarımcı Martin Vargic tam olarak bu noktada, kendisinden daha önceki sanal dünya kılavuzlarının izini sürerek bir harita fikrine ulaştı. Sonuçta ortaya alt metninde 'gerçek dünyayı unutmayın' diyen barok stil bir haritayla karşımıza çıktı.
Aslında Vargic, amatör bir tasarımcı. Slovakya'da yaşıyor ve internetin oluşturduğu yeni dünyayı barok bir stille resmediyor. Çizdiği dünya haritasını, sürekli güncelleyen ve ilgi aralıklarına göre onları haritasında konumlandıran Vargic, yeni dünya haritasını iki ana kıtadan oluşturmuş. Doğu ve Batı. Kendisinin deyişiyle eski ve yeni dünyalar… Eski dünyada yazılım ve oyun şirketleri yer alırken, haritanın yeni dünyasında Facebook ve Google gibi büyük imparatorluklar, sosyal ağlar ve bloglar yer alıyor.
Haritanın görece en büyük sınırları, dünyanın bir çok ülkesinde internetin neredeyse kendisiyle özdeş olduğu Google'a ait. Google'ın satın aldığı, YouTube'da Google İmparatorluğu'nun topraklarında büyük bir yer işgal ediyor. Vargic'in dünya haritasının Batı kanadında yoğunlukla sosyal ağ siteleri yer alıyor, Linkedin, Pinterest, Facebook, Twitter'in yanı sıra Yahoo ve Bing gibi arama motorları da burada. Oyunlar, torrent siteleri ve video paylaşım siteleri de burada. Haritanın Doğu tarafında ise CNN, BBC ve NYTimes gibi dünyaca ünlü haber siteleri yer alıyor. İnternetin ilklerinden Microsoft'un da haritanın bu bölümünde yer aldığını belirtmek gerek.
Harita işi ile ilgilenmem 2 yıl önce başladı ve hızla vazgeçemediğim bir hobim haline geldi, fakat bununla birlikte uzun zaman önce dijital sanat ve tasarımcılıkla ilgilenmiştim. İnternet haritası orijinalinde Randal Munroe imzalı xkcd isimli karikatür ve çizgi roman sitesindeki Online Topluluklar Haritasından esinlenerek ortaya çıktı açıkçası. Bu harita ilk kez 2007 yılında yayınlandı ve tüm büyük online topluluklar bu haritada büyüklüklerine ve veri trafiklerine göre konumlandırıldı.
Sidney Lumet'in 1976 yapımı Network filminden 'artık devletler yok şirketler var, milletler yok para birimleri var' diye bir replik hatırlıyorum. Sizin haritanızı görünce aklıma bu geldi…
Kesinlikle doğru olan bir şeyden söz ediyorsun. Bence benim haritam da tam olarak bununla örtüşüyor. Özelikle küreselleşen modern zamanlarda… Devletlerden daha büyük yazılım ve donanım şirketlerinden söz ediyoruz uzun zamandır. Ben bunu somutlaştırdım, haritaya aktardım. Benim gözümden 'dünya aslında nasıl' sorusunun yanıtı.
Eskiye karşı bir tutkum var benim. Eskiyi seviyorum. Eski anlatım tarzları, modern anlatım tarzlarından daha sıcak geliyor bana, eskide beni çeken bir şey var. Barok stil haritalar da bu sevgimden kaynaklanıyor. Asıl hedefim modern zamanlara dekoratif bir geleneksellik getirmekti, internet üzerinden gösterilen ilgiye bakınca başardığımı da görüyorum. Bugünün küresel modern dünyasını, dünün anlatım tarzıyla gösterdim. Modern, yenidünyayı çizdim ama eski dünyanın fark edilmesini de istedim. Barok işte!
Her web sitesi ve/veya şirket haritada kendi bölgelerinde yer alıyor. Şirketler, web siteleri ve en popüler kullanıcılar tarafından sağlanan çeşitli hizmetler, şehirler ile tasvir ediliyor. Başkentler ise bu şirketlerin ya da web sitelerinin CEO'ları ve kurucularının adlarını taşıyor. İçinde yaşadığımız ve insanların büyük kısmının 'gerçek' kabul ettikleri bu çılgın dünyaya uygun… Mevcut haritalarda bilirsiniz, insan isimleri, milletlerin tarihindeki önemli kahramanlar falan şehre ya da bölgeye isim olarak verilir. Ben de bunu kendi haritama uyguladım…
Vargic'in haritasında Batı'daki kıtanın en çok toprağa sahip imparatorluğu elbette Google. Neredeyse Batı kıtasının tüm orta bölümünü kendi alt programları ve satın aldığı YouTube gibi diğer yüzlerce iri ufaklı programla dolduran Google, dünyanın pek çok ülkesinde internetle eş anlama geliyor.
İki ana kıtadan oluşan haritadaki kıtaların tam ortasında bilgi okyanusunun içinde dünyanın en büyük sanal ansiklopedisi Wikipedia geliyor. Büyük bir ada olarak resmedilen Wikipedi, dil seçenekleri ve diğer wiki projeleriyle eski dünya ile yenidünyayı bir araya getiriyor.
Haritanın kuzey doğu topraklarında dünyanın en büyük alışveriş sitesi Amazon yer alıyor. Jeff Bezos'un 1994'te önce kitap satmak amacıyla kurduğu şirket, e-ticaretin dünyadaki öncüsü olarak da biliniyor. Haritanın Amazon, topraklarında, şirketin daha önce satın aldığı alexa.com ve IMDb gibi siteler de bölgeler olarak belirtilmiş.
Mark Zuckerberg'in 2004 yılında kurduğu Facebook, bugün dünyanın birçok ülkesinde Google'dan sonra ikinci en çok ziyaret edilen sosyal paylaşım sitesi.Dünya genelinde 1,5 milyara yaklaşan kullanıcısıyla Sanal Dünya Haritası'nda dev bir imparatorluk olarak gösteriliyor Facebook.
Haritada sadece müzisyenler, yazılım programları ya da donanım şirketi sahiplerinin isimleri yok. Messi'yle birlikte futbolun yaşayan efsanesi Ronaldo da haritada yer alan isimlerden biri, futboldan, ticarete, müzikten sinemaya kadar internet dünyasına damgasını vurmuş hemen herkes harita ülke olarak gösteriliyor.
O da Bob Marley gibi tüm dünyanın yakından tanıdığı efsanelerin başında geliyor. Tek farkla Marley'in aksine onun ölümü sanal dünyanın hükümdarlığının sürdüğü günlere denk geliyordu; 2009. Sanal Dünya Haritası'nda internette aranma sıklığı dolayısıyla ay yürüyüşü yapan bu adama da yer verilmiş.
Sanal Dünya'nın yaygınlaşmasından çok önce dünyaya veda etmiş reggae efsanesi Bob Marley de bugünkü sanal dünyanın en sık anılan ve ziyaret edilen isimlerinden biri. Vargic, Marley'i de günümüz sanal dünyasındaki etkinliği sebebiyle haritasında eyalet gibi belirtmiş.
ABD'nin komedi-hiciv tarzındaki animasyon filmi The Simpsons da haritada özellikle belirtilen başlıklardan biri. 20-25 dakikalık bölümleriyle bu çılgın dizi de internetin fenomenlerinden biri…
Sizin de söylediğiniz gibi haritayı çizerken kendine özgü iki parçaya böldüm. Bu benimle ilgili bir şey. Haritanın doğu tarafındaki kıta, 'Eski Dünya' olarak tasvir ettiğim dünya… Çeşitli bilgi ve teknoloji (IT), yazılım şirketleri ve gerçek hayatla iç içe olan web sitelerini içeriyor bu bölüm. Dikkatli inceleyenler de görecektir. Batı tarafındaki kıta ise Yeni Dünya olarak tasvir ettiğim yer… Bu kıtanın içeriğini de sosyal ağlar, arama motorları, bloglar, oyun siteleri ve video sağlayıcı siteler (Youtube, vimeo vb.) oluşturuyor. Ayrıca yetişkinlere yönelik web siteleri ve internet suçlarıyla ilgili web siteleri de Doğu kıtasında yani Eski Dünya diye adlandırdığımız yerde yer alıyor. İki kıta bir çeşit arama motoruyla birbirine bağlanmıştır, tüm bu veri akışları da NSA tarafından yakından görüntüleniyor. Kabul edin ya da etmeyin, işte bizim gerçek dünyamız budur.
Harita, en geniş alanlarda faaliyet gösteren en çarpıcı, dikkat çeken ya da ilgi uyandıran şirket ve web sitelerinden oluşuyor. Sanal gerçekliğimizi bu sanal dünyaya 'gerçeklikle' doğrudan aktardım bu anlamda. Google'un dev bir imparatorluk olduğunu kim inkâr edebilir ki? Buradaki haritada yer alma kriterleri ise ziyaretçileri, kullanıcıları ve tabii ki gelirlerine göre haritada yer alıyorlar.
Evet, benim için de önemli bir başlık bu. Haritayı sürekli dinamik olarak yaşaması için her ay güncellenecek şekilde ve sürekli yüzlerce web sitesi ve hizmet içerecek formda tutmaya gayret ediyorum zaten. Biriktirince ilk kez yapmak gibi zor olur.
Hâlihazırda birçok büyük proje üzerinde çalışıyorum, bunlar arasında cinsel kalıplara ilişkin bir harita veya çeşitli tarihi haritalar yer alıyor. En erken bitecek çalışmamı halcyonmaps.com sitesinde görebilirsiniz.
Bence internet tamamen toplumun ve batı insanının birçoğunun hayatına girmiş durumunda. Daha da gelişmiş bir geleceğe doğal bir ilerlemeyi izliyoruz. Bu çağın insanı olarak buna şahitlik ediyoruz.
Haritaya mümkün olduğunca çok bilgi yerleştirmek istedim. Bu yüzden ana poster tarafına 4 tane mini bilgilendirme haritası yerleştirmek istedim ve tabii çeşitli yazı panelleri yer alsın istedim. Bunlar haritanın daha iyi okunması için gerekli bilgilendirmeler.
Ben Assange ve tabii ki Wikileaks'in hayranıyım ve kuzey bölgesinin bunun için en ideal yer olduğunu düşündüm. Kuzey bölgesi harika bir yer ve ben de Wikileaks hayranı olduğum için onlar kuzeydeler.
