Türkiye'de internet altyapısını elinde bulunduran ve toptan olarak internet servis sağlayıcılarına internet paketleri vererek, bu hizmetin kullanıcılara ulaşmasını sağlayan Türk Telekom'un, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK) onayıyla uygulamaya koyduğu Adil Kullanım Noktası, (AKN) uygulaması internet kullanıcılarından yoğun tepki görüyor.
Çeşitli internet servis sağlayıcılarından aldığı internet paketlerinin kotalarının ay sonundan önce tükenmesi ve internet hızlarının 1 megabit gibi çok düşük bir seviyeye indiriliyor olması, bugün internet kullanıcılarının en çok tepki gösterdiği konuların başında geliyor.
Telekom şirketleri tarafından bakıldığında ise, altyapının sağlıklı ve dengeli bir biçimde kullanılabilmesi, tüm kullanıcıların adil bir şekilde hizmet alabilmesi için bu uygulamanın gerekli olduğu, yurtdışında da benzer uygulamaların görüldüğü savunması yapılıyor. Biz de bu hafta, bu uygulamayı uzmanlara sorduk. Soru yönelttiğimiz sivil toplum kuruluşlarının görüşlerini sizlerle paylaşıyor ve hem inter- net kullanıcılarının hem de sektördeki şirketlerin mağdur olmadığı bir çözümün en kısa sürede bulunmasını diliyoruz.
Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Başkanı Yusuf Ata Arıak, 'Sadece AKN yerine konunun bütününe ve vatandaşlarımızın seçme hakkı olup olmadığına bakmamızın daha doğru olacağını düşünüyorum. Bugün ülkemizde bir çok internet servis sağlayıcısı firma var ama bunların sundukları hizmet paketlerine baktığımızda büyük ölçüde aynı paket yapısına sahip olduklarını görüyoruz. Bunun nedeni, internet erişimi hizmet sunumu alanında hakim konumda ve toptancı olan Türk Telekom'un uygulamalarının perakende internet paketleri sunumunda internet servis sağlayıcısı işletmecilere farklı hizmet paketlerini sunma imkanı tanımamasıdır. Başından beri yanlış başlamış olan bu yanlış uygulama bugün de devam ediyor ve internet alanındaki toptancı firma tüm perakende tarifeleri belirliyor' şeklinde cevap verdi.
İnternet erişimi hizmet paketlerinde hız, kota ve AKN olmak üzere üç temel unsur bulunduğuna dikkat çeken Arıak, 'Ancak Türk Telekom'un sahibi olduğu TTNet dahil olmak üzere tüm internet servis sağlayıcıları bu unsurlarda bir değişiklik yapamıyorlar. Böyle olunca da vatandaşlarımızın seçme şansı kalmıyor. AKN, hız ve kota gibi konularda vatandaşlarımız kendisine en uygun işletmeciyi ve hizmet paketini seçme şansına sahip olabilmelidir, bu vatandaşlarımızın en temel hakkıdır. Bunun için Türk Telekom'un toptan tarife yapısı değiştirilmelidir' şeklinde konuşuyor.
Arıak, 'Biz TELKODER olarak bu sorunun giderilmesi için uzun süredir çalışıyoruz. Hem BTK, hem de Türk Telekom ile görüşüyoruz. TELKODER'in bu çalışmaları sonucunda BTK bir karar aldı ve Türk Telekom'a internet servis sağlayıcılarının istedikleri gibi hizmet paketlerini oluşturabilmelerine imkan verecek yeni bir toptan tarife yapısına geçmesi için Ağustos ayı sonuna kadar süre verdi. Türk Telekom'un yeni toptan tarife yapısını BTK'ya bu süre sona ermeden vermesini, BTK'nın da onay sürecini en kısa sürede tamamlamasını ve bu sonbaharda AKN dahil olmak üzere bu sorunların çözülmüş olmasını bekliyoruz' diyor.
Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Ali Rıza Keleş, sınırsız ve özgür bir internetten yana olduklarını vurgulayarak, teknik imkanların sınırlarının olduğunun da farkında olduklarını belirtiyor. Ancak Türkiye'de tüm alt yapı ve servis sağlayıcılarının verdikleri hizmetin kalitesi ve fiyatının kabul edilemez düzeyde olduğunu söylüyor. AKN uygulamasının bu durumu daha da içinden çıkılmaz hale getirdiğini ifade eden Keleş, uygulamanın yurttaşları mağdur ettiği görüşünde.
AKN uygulamasının gittikçe sayısallaşan gündelik yaşamın ihtiyaçlarının gerisinde kaldığını savunan Keleş, 'Belirlenen kotalar hiç gerçekçi değil. Nasıl bir internet kullanıcısı profili var akıllarında anlamak mümkün değil. Sadece facebook takip edip sağa sola like verdiğimizi düşünüyor olsalar gerek. 50 ya da 100 GB kota 8, 10 ya da 20 Mbit bağlantı hızları ile çok kısa sürede doluyor zaten. Üstelik fiyatları da çok yüksek. Mesela 50 GB için 3 TL gibi bir fiyat belirleseler, 'hoşgeldin paketi' gibi, bu makul olabilirdi. O zaman daha erişililebilir olurdu internet. Ama şimdi değil' şeklinde konuşuyor.
İnternet servis sağlayıcıları tarafından 'Limitsiz' adı altında sunulan paketlerin limitsiz olmadığını belirten Keleş, 'Limitsiz diye bir şey yok. Zaten biz limitli ya da limitsiz bir hizmet istemiyoruz ki. Biz kaliteli ve makul fiyatlarla internet erişimi istiyoruz. Her ne kadar özel şirketler tarafından sağlansa da hizmetin kendisi bir kamu işlevidir. Çünkü iletişim temel bir insan hakkıdır. Daha da ötesi artık biz, internetin temel bir hak olduğunu düşünüyoruz. Bu hizmetlerin mümkün olan en ucuz bedellerle yurttaşa erişmesi gerekir. Bu kamusal bir sorumluluktur. Maalesef mevcut durum olması gerekenin çok uzağındadır' diyor.
Bilişim Muhabirleri Derneği (BMD) Başkanı Fatih Sarı, konuya çift taraflı bakmanın daha sağlıklı olağı görüşünde. 'İlk bakış açısında internet kullanımının demokratik bir hak olduğu ve sınırsız kullanılması gerektiği, ikinci bakış açısında ise diğer kullanıcıları haklarını kısıtlayacak kadar internet kullanımının doğru olmadığı yer alıyor. Her iki bakış açısı da kendine göre doğruluklar içerse de asıl olan kullanıcı ve haklarıdır. Bu durumda benim kullanımımı yavaşlatan ya da sekteye uğratanların engellenmesi en doğru seçenektir. Ancak kullanıcıların bilgilendirilmesi burada gerek şarttır. Kullanıcı belli bir kullanımdan sonra hızının düşeceğini, ekstra ödeme yapmak zorunda kalacağını ya da erişiminin kesileceğini mutlaka bilmeli ve ona göre hareket etmelidir' diyor.
Uygulamadaki en büyük yanlışlığın internet servis sağlayıcıları tarafından yapıldığını ve bu hatadan bireysel kullanıcılar kadar kurumsal kullanıcıların da nasibini aldığını ifade eden Sarı, sözlerine şöyle devam ediyor: 'AKN var olmasına rağmen bunu ilk etapta kullanmayan, kullanım arttıkça da altyapı sorunları yaşamaya başlayıp aboneleri bilgilendirmeden sistemi devreye sokan servis sağlayıcılar artık düzenli bilgilendirme yapıyor. Yani bir anlamda hatalarından döndüler diyebiliriz.'
Adil Kullanım Noktası'nın bir hak olup olmadığının sorgulanması gerektiğini belirten Sarı, 'Sınırsız kullanım kapasiteyi olumsuz etkiliyor ve bağlantı hızlarını sekteye uğratıyorsa da böyle bir hak olmamalı' şeklinde konuşuyor.
