|

Atlar başıboş kaldı

Türkleri yüzyıllarca savaşlarda zaferlere taşıyan atlar, şimdi teknolojiye yenik düştükleri için artık Anadolu bozkırlarında başı boş dolaşıyor.

Yeni Şafak
00:00 - 4/12/2007 Salı
Güncelleme: 17:58 - 4/12/2007 Salı
Yeni Şafak
Atlar başıboş kaldı
Atlar başıboş kaldı

Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mikail Bayram, insanoğlunun binlerce yıl önce evcilleştirerek hizmetinde kullanmaya başladığı atın öyküsünün, oldukça ilginç olduğunu belirtti.

Atın evcilleştirilmesin ardından ilk olarak, Mezopotamya uygarlıklarında arabaya koşulduğunu anlatan Bayram, Mısır medeniyeti başta olmak üzere o çağlarda arabaya koşulan atın savaşlarda kullanıldığını ve savaşların kazanılmasında belirleyici etki yaptığını vurguladı.

Geçmiş yüzyıllarda ata verilen önemin, Mezopotamya uygarlıklarından kalan kaya kabartmalarında 'savaş arabalarına koşulmuş at' figürlerinde açıkça görüldüğünü ifade eden Bayram, atın öneminin 20. yüzyılın başına kadar hiç azalmadan devam ettiğini bildirdi.

Atı, üstüne binerek kullanma geleneğini, ilk kez Orta Asya'da yaşayan Türklerin başlattığını savunan Bayram, şunları kaydetti:

'Özellikle Hunlar, atın üzerine binme tekniğini en etkili şekilde kullanan kavim oldu. Kısa boylu, zor iklim şartlarına dayanıklı atlarıyla Karadeniz'in kuzeyinden Avrupa içlerine kadar savaşarak ilerleyen Hunlar, büyük başarılar elde etti. Zaten bugünkü Macaristan ülkesinin insanları Hunların soyundandır. Hun atlarının yükselişini, Arap atları durdurdu. O güne kadar her yeri fetheden Orta Asya kavimleri, ince bacaklı, yüksek boylu, kendilerinkinden daha hızlı koşan Arap atlarıyla savaşan Memluklülere Suriye'de yenik düştüler. Memluklülerin savaşı kazanmasının sebebi de Arap atlarıydı.'

Bayram, Almanların yüksek güce sahip Alman ırkı atları, yakın tarihte savaşlarda ağır topların taşınmasında kullandıklarını belirterek, 'Kurtuluş Savaşımızda bile atlar etkin rol oynadı. Örneğin Afyon Ovası'nda Türk süvarileri, atlarıyla düşmana karşı büyük kahramanlık göstermiştir. Ayrıca yine atlar üzerindeki birlikler, düşmanı İzmir'e kadar takip etmiştir' dedi.

Kurtuluş Savaşı'nda kullanılan atların çoğunluğunun Anadolu'nun yerli atları olduğunu dile getiren Bayram, şöyle devam etti:

'Buharlı makinenin bulunmasıyla başlayan ve motorlu taşıtların yaygınlaşmasıyla devam eden, günümüze kadar uzanan süreçte, dünyada olduğu gibi Anadolu'da da bu atlar iş hayatından uzaklaştırıldı, binek olarak kullanımı da asgari seviyelere düştü. Bu nedenle artık beslenmez olunca da Anadolu'nun bozkırlarına salıverildi. Böylece pek çok bölgede 'Yılkı Atları' olarak adlandırılan sürüler oluştu. Bu atlar, bugün doğada yaşamaya devam ediyor. Karaman'da sayıları 500'den fazla olduğu bilinen bu atların en büyük sürülerinden biri Karadağ'da yaşıyor.'

Bayram, bu atların doğada bundan sonra da kendi hallerinde yaşamaya devam edeceklerini, insanoğluna yaptığı hizmete karşılık vefa ve genetik özelliklerinin devamı gibi nedenlerle yaşatılmalarında da fayda olduğunu sözlerine ekledi.


16 yıl önce