İki dergide ortak bir isim: Hüseyin Cöntürk

Türk şiirinde, II. Yeni döneminin en etkili eleştirmeni olan Hüseyin Cöntürk; önce Şiir Odası dergisinin 8-9. (Ağustos-Eylül 2000) sayısında, daha sonra ise Atlılar dergisinin 5. (Eylül-Kasım 2000) sayısında ele alınıp değerlendirildi, tartışmaya açıldı. Yazmayı 30 yıl önce bıraktığı hâlde, şiire/şaire ilişkin bağını hiç yitirmeyen bu değerli eleştirmenimiz bugün 82 yaşında ve hâlâ genç şairlere o meşhur defterinde 'yıldız' dağıtmaya devam ediyor.

Hüseyin Cöntürk Ankara'da yaşıyor ve "Cöntürk dosyası" ile karşımıza çıkan her iki derginin de Ankara mahreçli oluşu dikkat çekici.. Merkez (İstanbul) için, fizikî uzaklıkların herhangi bir mazeret teşkil ed(e)meyeceğini düşünsem de, yıllardır varolan suskunluğunu kendi payıma çözebilmiş değilim henüz.

Dolayısıyla, Modern Türk şiirinin en çaplı atılımı olarak kabul edilen II. Yeni hareketi dolayımında kendine has bir eleştiri bağlamı geliştiren ve özellikle dönemin genç şairlerini söz konusu kimliğiyle besleyen Hüseyin Cöntürk'ün, yıllar sonra eleştiri-şiir dünyasının gündemine taşınması ve en azından günümüz genç kuşaklarına tanıtılması işlevini yerine getiren her iki dergi yönetimini, böyle bir kadirşinaslık örneği gösterdikleri için kutluyorum. Öte yandan, 40-50 yıl öncesinin Türk edebiyatında gerek şiir eleştirmeni ve gerekse dergici olarak en nitelikli vizyonuna sahip Hüseyin Cöntürk'ün, günümüzde, ismi üzerindeki unutulmuşluk/yitirilmişlik bulutlarını dağıtmaya yönelik bu gibi çabaların, 'değer'i yazdığı/yaşadığı dönemle sınırlı kalan/bırakılan diğer yazar ve şairler üstüne de yoğunlaşmasını diliyorum.

Yeniliği, dönüşümü ve okuyucu açısından muhayyile tazelenmesini hedef alan her şiirsel hareketin; kendisini hem poetik zeminde besleyecek, hem açılımının iç dinamikleriyle şartlarını gözler önüne serecek ve hem de belirgin niteliklerini/handikaplarını şiir çevreleri nezninde dikkatlere taşıyacak 'eleştirel bakış' sahibi imzalara ihtiyaç duyacağı muhakkaktır. Bu bakımdan, muhtemel şiirsel arayışların, bütünlüklü bir algı aralığı yakalayabilmesinde kendi eleştirmenlerini çıkarması kaçınılmaz bir gerekliliktir kuşkusuz. İşte Hüseyin Cöntürk, Türk şiirinin 55-70 arası döneminde ortaya çıkan şiir hareket(ler)inde eser veren şairler için iyi bir imkân ve şans olmuştur. Cöntürk'ün belki de en yaratıcı tarafı, eleştirmenliğinin yanı sıra dergiciliğidir. Dönemi için 'merkez' konumunu da kollayan ve yer yer ifade eden iki dergi çıkarmıştır: Dönem ve Yordam..

Hüseyin Cöntürk'ün bu iki dergiyi çıkardığı müddetçe, birlikte olduğu şairlerden öncelikle şiir değil de şiir üzerine düşünüldüğüne dair metinler istediğini/beklediğini biliyoruz. Sadece şiir yayımlamayarak; meselenin poetik yönünü ihmal etmeye ket vuran bu anlayışın, bir taraftan o dergi ortamında yer alan şairleri besleyip disipline ettiği ve diğer taraftan da şairlerin yetişmesini sağladığı çok açık.. Günümüz dergicilik pratiğine/teoriğine baktığımızda, bu türden insan yetiştirmeye yönelik eğilimlerden çok uzak olduğumuz bir başka gerçek!

Dönemin bir diğer eleştirmeni Asım Bezirci, şiiri/şairi ideolojik dürtülerle algılamaya/anlamlandırmaya teşne iken; Hüseyin Cöntürk, şiir/şair karşısında olabildiğince 'nesnel' kalmayı başarmış ve bir eleştiri kuramı bağlamında metnin iç derinliklerine uzanmayı ufuk edinmiştir.

"Cöntürk dosyası"na Şiir Odası'ndan Abdülkadir Budak, Eser Gürson, Veysel Çolak, Hüseyin Peker, Nizamettin Uğur; Atlılar'dan Eser Gürson, Halûk Aker, Mehmet Erdoğan, Fatih Altuğ, Selçuk Orhan, Hakan Şarkdemir, Osman Özbahçe, İcabi Akçaoğlu, Hakan Arslanbenzer, Hayriye Ünal, Ali K. Metin imzaları katkıda bulunmuş.

Hüseyin Cöntürk'e uzun ömürler diliyorum buradan. Ve görüyorum ki, o hâlâ bir 'ihtiyaç'; hepimiz için hem de!..