Türkiye'yi kavramak, olup biteni anlamlandırmak için yaşanan değişime, yapılan tartışmalara siyasetten çok zihniyet merceğiyle bakmak faydalı bir alıştırmadır.

Türkiye zor bir ülke.

Ekonomide, popüler kültür hayatında hareketli, gelişen, dinamik yanı var. Ama siyasi ve entelektüel açıdan, 'kavrukluğu' neredeyse model haline getiren bir yöne de sahip.

Bu denklem son yıllarda daha keskin hale geldi. 28 Şubat sonrası neredeyse bir kişilik yırtılmasını andıran bir şekilde iki ayrı tarafa giden iki ayrı yön iyice belirginleşti.

Düşünsel ve fikir dünyamız örneğin...

Yasaklanmak, kısıtlanmak bir yana, düşüncenin kendi dinamiğiyle sindiği, silindiği bir evreden geçtik. Özgürlükler alanını genişleten bir yasal değişikliğe rağmen uygulamada, zihniyet alanında, enformel sahada hâlâ iktidar kavgalarının ilkesizliği bu denli tahrik etmesinden, düşüncenin içini boşaltmasından, ilkeler, düşünceler üzerine tahakküm kurmasından beslenen bir atmosferde yaşıyoruz.

Özgür düşünce ve fikir üretimi, bir toplumun can damarıdır.

Dengeli ve doğal gelişmenin ana rehberidir.

Serbest teşebbüs adımları ve bireysel kararlardan siyasi kararlara, edebiyattan müziğe kadar; özgür düşünce, yaratıcılığın onsuz olmaz atmosferini oluşturur.

Yaratıcılık ise kültürel, ekonomik ve siyasi refahın temel koşulunu...

Demokrasinin anlamı da burada gizlidir.

Zira, fikir üretimini, düşünceyi, özgür ve rekabetçi tartışma besler; tartışmayı mümkün kılan ise demokrasidir.

Tartışmanın temel işlevi 'ötekini' dinlemek ve anlamaksa; anlamak farklı görüşler arasında etkileşime yol açıyorsa; etkileşim de zengin ve yaratıcı bir kimlik üretiyorsa... Bu, eşitlikçi, özgürlükçü ilke ve kuralların kendiliğinden oluşumu ve onun etrafında şekillenen bir toplumsal mutabakat demektir, demokrat bir zihniyet demektir...

Demokrasiden beslenen ve demokrasiyi besleyen de işte bu mutabakat ve zihniyettir...

İş kelimelere dökülünce basit görünür.

Ama pek de öyle değildir.

Bu mutabakatın olmadığı, bu zihniyetin yerleşmediği diyarlarda, demokrasi yalnızca kendi çıkarlarımız adına kullanacağımız bir silaha dönüşür çünkü. Demokratlık, bir siyasi mücadele aracı haline, çıkar savunmak için edinilmiş geçici bir kimlik haline geliverir.

Demokrasi ve demokratlık herşeyden önce kendini sorgulama ve mutlak kılmama çabasıdır. Ve bu çabanın ötekilerin, bizden farklı olanların varlığıyla, talepleriyle ilişki içinde olmasıdır.

Farklı olanı anlamak böyle mümkün olur ve bu, demokratlığın ana koşuludur. Aslında farklı olanı anlamak da yetmez, onunla birlikte bir şeyler inşa etmek iradesini devreye sokmak gerekir.

Bu nedenle, demokratın merceği topluma dönüktür; devlete, siyasi merkezlere değil.

Bunun içindir ki, Kürt meselesine, tesettür meselesine, AB üyeliğinden Susurluk meselesine ayrı gözlerle bakıp, meşrebine göre birini öven, diğerine söven bakışa demokrat bakış denemez.

Kısacası, demokratlık parçalı olmaz. O tutarlı bir zihniyettir, yani bir bütündür. Demokratlık kimliğe göre, esasa göre şekil değiştirmez. O, söz konusu kim olursa olsun, sorun ne olursa olsun, önce usullerin, kuralların, ilkelerin dikkate alınmasına demokratlık denir.

AKP'nin hazırladığı muhafazakar demokratlığı merkez alan, son günlerde tartışmaya açılan kitabı her şeyden önce bu açıdan, özellikle zihniyet yönünden ele almak gerek.

Kitabın aynı geleneğin AKP'nin kendisinden önceki siyasi partilerden farklı olarak tek kimlik politikası yerine kimlikleri kuşatan politika iddiasını ortaya atması, iktidar uygulamalarıyla da bu durumun bir ölçüde ve şimdilik doğrulanması son derece önemlidir.

AKP'nin henüz farklı olanı anlamak konusunda arzu edilen yolu almış olmasa da böyle bir tanıma yakın bir iddiayı ortaya koyması hem kendi yandaşları hem karşıkları açısından ortaka bir paydanını tanımlanmasına katkıda bulunabilir.

Bu konuyu ve söz konusu çalışmayı önümüzdeki günlerde, daha doğrusu kitabın orijinali bize ulaşınca ele alacağız...

ALİ BAYRAMOĞLU

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu