METİN MUTANOĞLU
Yeni Irak anayasa tartışmalarında Sünnileri temsil eden heyetin başkanı Salih el Mutlak, Sünnilerin onayı alınmadan anayasanın kabul edilmesinin Irak'ı bir iç savaşa sürükleyeceğini söyledi. Yeni Şafak'ın sorularını yanıtlayan Iraklı Sünni lider, "Kürt partilerinin ana hedefi, Kerkük'ü bir Kürt kenti yaptıktan sonra bağımsız Kürdistan'ı ilan etmektir" dedi.

Anayasa tartışmalarından nereye ulaştınız. Talepleriniz doğrultusunda bir ilerleme sağlandı mı?

Anayasa'nın kabulü meclisten de facto bir yöntemle geçirildi. Daha önce imzalanan bildirgede, yeni anayasanın Irak Ulusal Meclisi'nden ya oylama ya da tarafların onayıyla geçmesi kararlaştırılmıştı. Ancak önceki gün taslak metnin sadece Sünnilerin değil, bazı maddelere karşı çıkan diğer grupların da görüşleri alınmadan kabul edildi.

Iraklı Sünnilerin itirazı daha çok federasyon tartışmaları üzerine yoğunlaşmış durumda. Irak'ta federatif bir yapı isteyenler çoğunlukta mı?

Hayır Irak'ta Şii koalisyonunun iddia ettiğinin aksine ülkenin güneyindeki bölgelerde bile federasyona karşı çıkan onlarca grup var. Bizim dışımızda Sadr grubu, Irak Demlokrasi Cephesi ve Irak Ulusal Meclisi'nde temsil edilen aşiretler birliği de karşı. Biz federatif sistemin Irak'ın parçalanması anlamına geldiğini söylüyoruz. Bu ilk adımdır. Şii koalisyonu, ülkenin güneyinde Şii, orta kesimlerinde Sunni ve kuzeyinde de Kürt bir yapı istiyor. Bu şu demektir. Güneyde İslamcı fanatik bir Şii yönetim, ortada İslamcı fanatik bir Sünni yönetim ve Kuzeyde fanatik bir Kürt yönetim. Bu durum, Irak'ı büyük bir iç savaşa sürükler. Irak'ta kardeş kanı akar. Etnik unsurlar birbirlerini katletmeye başlar.

Yeni anayasada federalizm ve bağımsızlık birlikte ifade ediliyor. Ülkenin kuzeyi 114. maddeye göre anayasa yürürlüğe girdiği anda Kürdistan bölgesi ve onun federal bölgeleri olarak statü kazanıyor. Yani fiili olarak Kürdistan özerk yapısını sürdürüyor. Bu nasıl bir çelişki?

Kürt partiler, Şii koalisyonunu da içine alacak şekilde federalizm hedeflerini yürütüyorlar. Şiiler, Irak'ın 9 vilayete ayrılmasını ve federatif yapının kurulmasını istediler. Bu aslında yeni bir durum değil. 2003'te yapılan Londra ve Selahattin toplantılarında da Kürtler aynı istekleri dile getirdi. Amaçları, vilayetler sistemiyle Kerkük'ü Kürdistan'a bağlamak.

Yani federasyon tartışmaları ve Irak'ın vilayetlere bölünmesi konuları Saddam'dan önce mi masaya yatırıldı?

Evet, 2003 yılında bu konular konuşuldu. O zaman biz toplantı masasında değildik. Sünniler adına Irak İslam Partisi vardı. Onlar da zaten bizimle birlikte anayasa taslağını kabul etmediklerini bildirdiler.

ABD Başkanı George Bush, anayasanın meclisten geçmesini memnuniyetle karşıladığını söyledi. ABD'nin Irak büyükelçisi Zalmay Halilzad ise Sünnilerin anayasayı reddetmesinin sorun olacağını belirtti ve "bekleyelim bakalım neler olacak?" dedi. Bu durumda sizce neler olacak Irak'ta?

Akıllı her insan Irak'ta Sünnilerin onayı alınmadan yapılan her girişim Irak halkının çıkarına ters olacağını bilir. Bu çok açık. Sünniler gözardı edilerek yeni Irak kurulmaya çalışılıyor. Bu mümkün değil. Sünnilerin onayı alınmadan atılan her adım Irak'ı büyük bir kaosa sürükler. Bir iç savaş, etnik savaş çıkar. Sünni ya da Şii bir çok aşiret, anayasanın bu haline karşı çıkıyor.

Bazı Sünni aşiretler federalizmi desteklediklerini açıkladı. Kimdi bunlar?

Bu tamamen bir oyundur. Bir kaç kişi Celal Talabani ile görüşerek federalizmi desteklediğini söyledi. Bunlar kalın duvarlar arkasında sıkı korunan bir kaç kişiden ibarettir. Bunlar ne Arap'tır ne de Sünnidir.

Siz o zaman federalizmi hiç bir zaman desteklemeyeceğiz mi diyorsunuz?

Biz hiç bir zaman demiyoruz. Belki bir zaman gelir ve o zaman federalizmin faydalı olduğunu düşünürüz. kısa vadede değil ama belki 50 yıl 100 yıl sonra olur.

15 Ekim'de yapılması planlanan anayasa referandumunu boykot edecek misiniz?

Hayır. Biz referanduma katılacağız ancak yeni anayasaya hayır diyeceğiz.

Son olarak, Sünnilerin anayasayı reddetmesi direnişi daha da güçlendirir mi?

Elbette, bu direnişçileri güçlendirecek. Eğer Iraklı ve Amerikalı yetkililer, 15 Ekim referandumu üzerinde yolsuzluk yaparsa Irak daha büyük bir şiddete sahne olur.

Kürtlerin hedefi bağımsız Kürdistan

Kürtlerin gerçek hedefi, 2007 yılından sonra yapılacak vilayet referandumuyla önce Kerkük'ü kendi topraklarına katmak, Kerkük'ü ele geçirdikten sonra da bağımsız Kürdistan'ı ilan etmek. Bunun ilk adımını atmış oldular. Önce anayasaya "Her federal yapının dört vilayeti vardır" maddesini sokmaya çalıştılar. B¡u reddedilince bu kez "en az bir vilayet, federal yönetime bağlıdır" maddesini eklediler. 113. maddeye göre ülkeyi vilayetlere böldüler. Ardından 2007'nin sonunda referandum yapan Kerkük halkına hangi eyalete katılmak istediklerini soracaklar. Bu yüzden Kerkük'te çoğunluğu Kürtlerin oluşturması için çalışıyorlar. Biz Kerkük'ün hiç kimseye ait olmadığını, bir Irak şehri olduğunu söylüyoruz. Onların amacı önce Kerkük'ü ele geçirmek, sonra da bağımsız devletlerini ilan etmek.