Sünnilerin onayı alınmadan Irak Meclisi'ne sunulan ve kabul edilen kalıcı anayasa taslağına ve içerdiği maddelere yönelik tepkiler gidirek artıyor. Hemen herkes yeni anayasa taslağının Irak'ı bir araya getirmekten çok ayıracağı görüşünde.

Irak parlamentosunda oylanmadan kabul edilen taslak Sünnilerin beklentilerini karşılamaktan çok uzak. Dünya medyası ve Arap Birliği gibi uluslararası kurumlara göre anayasa metni bu haliyle bölünmüş halkı bir araya getirecek bir uzlaşı olmaktan çok, bölünmeleri derinleştiriyor.

Sünnilere sadece çöl kaldı

Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa da, Irak'ın yeni anayasa taslağının 'kaos için hazırlanmış bir reçete' olduğunu belirtti. Irak anayasası üzerinde bir uzlaşının mevcut olmadığının söyleyen Amr Musa, anayasa taslağına Şii ve Kürt müzakerecilerin onay verdiğini, ancak Sünni azınlığın temsilcilerinin taslağı onaylamadıklarını belirtti. BBC'ye konuşan Amr Musa, Arap Birliği'nin Sünnilerin federalizm konusundaki kaygılarını paylaştığını söyleyerek, ''Irak'ın bir Arap ülkesi olarak tanımlanmamasından rahatsızız'' dedi. Amr Musa, bunun Kürtler gibi Arap olmayan azınlıklara karşı verilmiş bir taviz olarak değerlendirdi.Sünnilerin rağmen Irak Meclisi'ne sunulan ve kabul edilen kalıcı anayasa taslağına ve içerdiği maddelere dünya basını haber ve yorumlarında büyük yer ayırdı. İngiltere'de yayınlanan The Guardian gazetesi iç sayfalarındaki bir haberde Kürtlerin, Sünnilerin ve Şiilerin beklentilerinin ele alarak, "Zaten pazarlıklar öncesinde Kürtlerin 1991'deki Körfez Savaşı'ndan beri sahip oldukları özerkliği korumaları bekleniyordu. Bazı Şiiler güneydeki petrol zengini bölgede de buna benzer bir Şii bölgesi kurulmasını istiyordu.

Sünni Araplarsa, böylece İran'ın içişlerine karışmasının kolaylaşacağını, Irak'ın bir daha güçlü bir Arap ülkesi olamayacağını düşünüyor. Ayrıca Irak'ın petrolsüz, toz çanağı orta kesimlerinde yaşayan Sünniler, ekonomik açıdan da zora düşebilir" ifadesini kullandı. The Independent ise "Sünniler Irak anayasasını reddederken, Bush'un reytingleri düşüyor" manşetini attı. Gazeteye göre George Bush'a destek oranları yüzde 36'lara indi.

Anayasa karşıtı gösteri

Devrik Irak devlet başkanı Saddam Hüseyin yanlıları, dün sabah Tikrit kentinde anayasa taslağını protesto etti. Bağdat'ın kuzeyindeki kentin en büyük camisinin önünde toplanan yüzlerce Saddam yanlısı ve İslamcı, ''Anayasaya hayır'', ''Birleşik Irak'a evet'' yazılı pankartlar taşıdı. Göstericiler, federalizmi ve ırkçılığı kınayan sloganlar attı.

BAĞDAT

Bölünme kanunları

Son şekli verilen ve ekim ayında referanduma sunulacak olan Irak anayasa taslağı metni, ülkede federal sistem öngörüyor, Baasçılığı yasaklıyor, İslam'ı tek resmi din, Arapça ve Kürtçe'yi de resmi dil olarak kabul ediyor. 1'inci maddede, Irak Cumhuriyeti'nin yönetim sisteminin ''demokratik, federal, temsili cumhuriyet'' olduğu belirtiliyor. 2'inci madde ise ''İslam'ın, devletin resmi dini'' olduğunu belirtiyor. Metnin 4'üncü maddesinde Irak'ın resmi dillerinin ''Arapça ve Kürtçe olduğu'' belirtiliyor. Yedinci maddede, ''Saddamcı Baas''ın ve onun sembollerinin, hangi ad altında olursa olsun yasak olduğu ifade ediliyor.

Federalizm ve Kerkük

Federal sistemi oluşturan bölgelerin yetkileri, 5'inci bölümde düzenleniyor. Bu bölümdeki 113'üncü maddede ''Irak Cumhuriyetinin federal sistemi başkent, bölgeler, ademi merkezi bölgeler ve yerel yönetimlerden oluşur'' deniyor. 114'üncü maddede ise ''Bu anayasa yürürlüğe girdiğinde, Kürdistan bölgesini, onun federal bölge olarak varolan iktidarını onaylamış olacak'' deniyor. Metinde, ''Kerkük bölgesinin'' tartışmalı bölgeler arasında bulunduğu belirtiliyor. Bu bölgelerdeki durumun 31 Aralık 2007'ye kadar, ''normalleşme ve nüfus sayımı sonucu halkın iradesi öğrenilerek'' gerekli statüye kavuşturulması öngörülüyor.

'İdamı imzalamam'

Irak devlet başkanı Celal Talabani, Irak eski devlet başkanı Saddam Hüseyin'e idam hükmü çıkarsa bu kararı imzalamayacağını, böyle bir kararın çıkması halinde istifa edeceğini söyledi. El Arabiya televizyonuna konuşan Talabani, ''idam kararı önüme geldiğinde, bunu imzalamayacağım. Böyle bir karar çıkarsa, görevimi bırakacağım'' dedi. Talabani, devlet başkanlığı görev süresi bitmeden önce Saddam Hüseyin ile ilgili mahkeme kararının çıkacağını düşündüğünü de belirtti.

« Geri Dön