Bugünkü Yeni Şafak |
|
|
Emekli Sandığı, ithal işitme cihazına Türkiye'de üretilen ve aynı standartlara sahip cihazdan daha fazla ödeme yapıyor. Yerli üreticiler, cihazları dışarı gönderip, oradan ithal ürün gibi getirerek satmak zorunda bırakılıyor.
RECEP YETER / İSTANBUL
Yerli üreticiye üvey evlat muamelesi Emekli Sandığı'nın istihdam oluşturan yerli üreticiye adeta üvey evlat muamelesi yapılmasına neden olan uygulamasındaki en önemli problemin maliyet analizi olduğu belirtiliyor. İthalatçı firmaların getirdikleri cihazlar için maliyet analizi yerine FOB olarak ifade edilen yani cihazın yurtdışındaki satış fiyatının yanı sıra, gümrük işlemleri gibi kalemler sonucunda oluşan Türkiye'ye girdi fiyatı baz alınıyor. Yerli üreticilerin sundukları cihazlar için ise Ankara Ticaret Odası'ndan (ATO) maliyet analizi isteniyor. ATO da "bu şirket, bu cihazı şu kadara mal eder" şeklinde bir görüş bildiriyor ve yerli üreticinin cihazı için bu maliyet analizi baz alınıyor. Yerli üreticiler Ar-Ge faaliyetleri gerektiren bir sektörde ileri teknoloji ile çalışmak zorunda olan bir şirketin ürettiği cihazların maliyetinin sürekli değişkenlik göstereceğini, kimi zaman bu maliyeti kendilerinin bile tespit etmekte zorlandığını belirterek bu uygulamaya karşı çıkıyor. Sözleşmeye konulacak maliyetin yıl içinde değişiklik göstermesi nedeniyle, yapılacak bir denetimde daha düşük bir maliyetle karşılaşılmasının şirketi zora sokacağını, aynı şekilde maliyet artışında üreticinin zor durumda kalacağını vurgulayan üreticiler, sundukları cihazın fiyatını kendilerinin belirlemesinin en doğal hakları olduğunu kaydediyor. Üreticileri zor durumda bırakan kat sayı sistemi ise oldukça çarpıcı. Emekli Sandığı, işitme cihazı satan firmalarla sözleşme yaparken, cihaz yabancı menşeli ise cihazın Türkiye'ye girdi fiyatını 2,5 kat sayısı ile çarpıp, yüzde 10 iskonto uyguladıktan sonra ödeme yapıyor. Bu cihaz yerli ise bu kat sayı 1,65 olarak uygulanıyor. Örneğin, 100 dolarlık FOB fiyatıyla ithal edilen bir ürüne emekli sandığı 125 dolar kar veriyor. Aynı ürün Türkiye'de üretilmiş ise 48 dolar kar veriliyor. Üreticiler, bu kârı bayileri ile bölüşmeleri, kargo, kalıp, pil gibi masrafları da üstenlenmeleri gerektiğini ifade ederek, bu karın tümüyle masraflara gittiğini vurguluyorlar. Diğer yandan da Türkiye'de ürettikleri cihaz için gerekli olan hopörlör ve mikrofon sistemlerini ithal ettiklerini ifade eden üreticiler, bitmiş bir cihaz için ithalatçı firmaların yüzde 8 KDV ödediğini, kendilerinin bu parçalar için yüzde 18 KDV ve yüzde 25 ÖTV ödemek zorunda olduklarını hatırlatıyor. Türkiye'de üretim yapan firmalara genel bayilik hakkı tanınmadığının da altını çizen üreticiler, kendilerinin hem Ar-Ge ile hem üretim ile hem de basit faturalama işlemleriyle boğuşmak zorunda kaldıklarını dile getiriyor. 'Fabrikamı Yunanistan'a mı götüreyim?'
Dünyada sadece bir elin parmakları kadar firmanın üretim yaptığı işitme cihazı sektöründe Alman yatırımcılarla ortaklaşa olarak Türkiye'de 4 milyon avroluk yatırım yapan Ear Teknik Yönetim Kurulu Başkanı Emin Ağaç, Alman ortağının Türkiye'deki yatırımcıya zorluk çıkaran yapıyı gördüğünde şoka uğradığını dile getiriyor. Bu ülkenin insanı olarak, onlarca kişiye istihdam sağladıklarını bunun mutluluğunu yaşadıklarını belirten Ağaç, "Ancak mevcut uygulamalar yüzünden fabrikamızı Yunanistan'a taşımayı bile düşünüyoruz. Alman ortağım bunu teklif etti. Çünkü ürettiğimiz cihazı Türkiye'ye ithal olarak getirmek bu şartlarda daha mantıklı" diyor. Ağaç, dünyada tekel konumda bulunan ve ileri teknoloji ile üretilen cihazların üretim noktasına katılmanın zor olduğunu vurgulayarak, Alman ortaklarını ikna ederek, Türkiye'de yatırım yapılmasın sağladıklarını söylüyor. Konuyla ilgili olarak görüşlerini aldığımız Emekli Sandığı Sağlık Hizmetleri Daire Başkanı Ahmet Şener ise uygulamanın 2002 yılında başladığını belirterek, uygulama için ATO'dan maliyet analizinin sorulduğunu. ATO'nun görüşü üzerine uygulama yapıldığını kaydediyor. Bu problemin farkında olduklarını dile getiren Şener, üreticilere hak verdiklerini ve düzeltmek için gayret ettiklerini söylüyor.
|
|