Mustafa Özel'in Genel Yayın Yönetmenliği'nde çıkan Anlayış dergisinin Eylül sayısında (s. 4, 2003), İhsan Fazlıoğlu'nun dikkate değer bir yazısı yayınlandı.

Fazlıoğlu bu metinde "Osmanlı'yı Osmanlı yapan, dolayısıyla milleti millet yapan" yirmi özelliği sıralıyor. Bunlar arasında şiir'in varlığı üzerinde durulmaya değer.

Fazlıoğlu şiir hakkında şunları söylüyor:

"Şiir insana evrendeki yeri konusunda takdir edilemez bir şuur verir. 19'uncu yüzyıl sonunda İstanbul'daki bir fabrikayı gezen Alman seyyahın vurguladığı gibi: 'Türkler tembel değil; yalnızca ara sıra dışarı çıkıp gökyüzüne bakmak isterler. Türkler şair millet; onları dört duvar arasına hapsedemezsin; çünkü fabrikaların seması yok'. Öyleyse gökyüzüne bakabilmek için şairane bir duruşa gerek var. Gökyüzüne baktığınızda yeryüzünü de farkedersiniz.

Şiir yazabilmeyi bir haslet saymak ve kabul etmek; hatta bu hasleti 'saltanat'la eşdeğer kılmak; tevarüsün halkalarından kabul etmek. Elbette burada Sultan'a nisbet edilen bir haslet sözkonusu. Ancak unutulmamalıki, 'Asıl'a ait bir haslet 'unsur'a da sirayet eder (tecelli). Yöneticilerin amelleri, yönetilenlerin eylemleridir çünkü. Burada önemli olan bunun bilincinde olmak ve koca bir devletin, medeniyetin olmazsa olmaz unsurları arasında saymak, varlık-şartı olarak görmek. Şiir, Osmanlı-Türk medeniyetinin kurucu [mukavvim] unsurudur demek, kendisi hakkında bir üst-bilincin tezahüründen başka bir şey değildir."

İhsan Fazlıoğlu bu yirmi özelliği Osmanlı bilgin ailelerinden Fenarîler'e mensup Tâlikîzâde namıyla meşhur Mehmet oğlu Mehmet'in (Öl: 1599 civ.) Şehnâme-i Hümayun ile Şemâilnâme adlı eserlerinden almış.

İşte Osmanlı'yı Osmanlı yapan yirmi özellik:

1. İslam'a mensubiyet ve bağlılık.
2. Kutsal şehirler olan Mekke ve Medine'nin bekçisi ve koruyucusu olmaları.
3. Devletin gücünün babadan oğula artarak devam etmesi; süreklilik.
4. Hem karaya ve hem de denize hakim olmaları.
5. Devamlı orduya sahip olmaları.
6. İstanbul'un başkent olması.
7. Yedi iklimde şehirlerinin olması; coğrafi genişlik.
8. Ülkenin mamur, halkının zengin olması.
9. Ülkelerinde farklı ırk ve dinlerin bir arada barış içerisinde yaşaması.
10. Her bir sultanın şahsi cesaret ve teşebbüs sahibi olması.
11. Şiir yazma.
12. Dışarıdan yardım almama, dışarıya muhtaç olmama.
13. Ülkenin adalet ve güvenlik içerisinde olması.
14. Sağlıklı olmaları.
15. Sultan olabilecek seçkin bir soya mensup olmaları.
Hz. Nuh'un oğlu Yafes oğlu Batu Han oğlu Kara Han oğlu
Oğuz Han nesline mensup olmaları
16. Hukuka (Şer-i şerife) uygun davranmaları; bilgiyi yaymaları, bilginlere saygı göstermeleri.
17. İyi bir eğitim ve terbiyeye sahip olmaları.
18. Zengin ve güçlü bir hazineye malik olmaları.
19. Ülkenin en ücra köşesinde bile olsa kanunları uygulama gücüne sahip olmaları.
20. Şahsi mülkiyete saygı.

Dün bu işler böyle imiş; bugün nasıl acaba?

MUSTAFA KUTLU

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu