EVİN GÖKTAŞ / ANKARA
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından Avrupa Birliği'ne (AB) uyum amacıyla büyükbaş hayvanlara takılan küpe, PKK'nın Doğu ve Güneydoğu'da hayvan kaçakçılığından sağladığı rantı öldürdü. Türkiye'nin AB Katılım Ortaklığının kısa vadede yapılabilmesi için hayvanların kayıt altına alınması ve kimliklendirilmesi yapıldı. Bu amaçla, tüm büyükbaş hayvanlara küpe takıldı.

Küpeleme çalışmaları, "Geviş Getiren Büyükbaş Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesine Dair Yönetmelik" hükümlerine göre yapıldı. Hayvanlara takılan AB küpeleri ile, Türkiye'nin önemli bir sorunu da kendiliğinden giderilmiş oldu. Küpeleme işlemi, PKK adına özellikle İran ve Irak sınırından yapılan kaçak hayvan geçişlerine büyük darbe vurdu. İran ve Irak'tan kaçak yollarla Türkiye'ye sokulan hayvanlar, Doğu'da hayvancılığı yok etme noktasına getirmişti. Yarı fiyatına piyasaya sürülen hayvanlar, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde hayvancılıkla uğraşan insanları büyük mağduriyete uğrattı. Kaçak hayvanlar yüzünden bölge insanı alıcı bulamadı ve bu nedenle köyden kente göç hızla artmaya başladı. Besiciler, hayvanların sınırdan geçirilmesinde bazı devlet kurumlarının da rolü olduğu görüşünde. Küpe uygulamasına geçildikten sonra Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde büyükbaş hayvan kaçakçılığı önemli ölçüde azaldı. Hayvan ticareti son bir kaç yıldan beri canlanmaya başladı. Kaçak olarak yurda sokulan hayvanlar derhal tespit edilerek yasal işleme tabi tutulurken, bu bölgelerde yıllardır süren hayvan hırsızlığı da son buldu. Numaralı oldukları için çalınan büyükbaş hayvanlar kısa zamanda bulunmaya başlandı. Uygulama kapsamında geviş getiren büyükbaş hayvanlara AB küpesi takıldı. Her iki kulağa da takılan sarı plastik küpelerle tüm büyükbaş hayvanlar numaralanarak bilgisayara kaydedildi.

AB küpeleri, Kurban Bayramı nedeniyle kurulan hayvan pazarlarındaki hırsızlığı da önemli ölçüde azalttı. Uygulama gereği küpesiz hayvan satmak ve satın almak suç sayılıyor. Yasağa uymayanlar hakkında hırsızlık suçundan yasal işlem yapılıyor. Küpe takılmamış ve programa göre kayıt altına alınmamış büyükbaş hayvanların sevklerine, mezbaha ve kombinalarda kesimine, hayvan park ve pazarlarında satılmalarına izin verilmiyor. Pazara satmak için büyükbaş hayvan getiren vatandaş, muhtardan ilmuhaber almak zorunda.

Küpesiz hayvan satmak da almak da suç

Yönetmelik hükümleri gereği tüm Türkiye'de küpeleme ve bilgisayar ortamında veri tabanına kayıt çalışmaları aralıksız devam ediyor. Yönetmelik hükümlerine göre tek kulak küpesi uygulaması söz konusu iken; AB mevzuatına uyum için daha sonra yürürlüğe giren yeni yönetmelik hükümleri gereği, Ocak 2003 tarihinden bu yana çift kulak küpesi uygulamasına geçildi.

Yetkililer, küpeleme işlemi ile hayvan hastalıklarının ve hayvan hareketlerinin daha etkin kontrol etmeyi amaçladıklarını ifade ettiler.