Plastik zeytin dalı

Çeçenistan savaşı yeni bir döneme giriyor. Bu ana kadar Rusların iç politikadaki dengeler uğruna büyük bir risk alarak Çeçenlere yönelik soykırım uyguladıkları savaş yeni bir aşamaya giriyor. Hem fiziki şartlar, hem de uluslararası konjoktür bakımından dezavantajlı bir durumda Çeçenlerin gösterdiği direniş "mafya babalarının çıkar çatışması" denilerek geçiştirilemeyecek bir dinamizme sahip olduğunu gösterdi. Çeçenler şu ana kadar vermeye çalıştıkları prestij savaşını kazandılar. Bu direnişi, beslendikleri dinamizm açısından ayrıca ele almak gerekir.

Diktatör özlemcisi Putin'in onuru ayaklar altına alınan Rus halkının onere etmek ve milliyetcilik duygularını okşayarak politik kazanıma dönüştürmek adına yüz binlerin kanına girdiği savaş oyunu şimdiden bitmiş sayılabilir.

Putin'in zeytin dalı

Putin'in sözcüsü Yastrzhembsky'nin Özbekistan'a giderken yaptığı bir açıklamaya göre, Rusya Çeçenlerle görüşme yapmaya hazır bulunuyor. Aslan Meşedov'u Çeçenlerin meşru temsilcisi olarak kabul ettiklerini söyleyen Putin, oya tahvil ettiği Çeçen macerasının bu şekilde devam edemeyeceğinin, yeni arayışlar peşinde olduğunun işaretlerini veriyor. Çeçenlerle masaya oturmaya razı görünen Rusya'nın şartı ise; Çeçen savaşcıların silahları bırakması ve üç liderin yargılanması için teslim edilmesi. Teslim edilmesini istedikleri liderler ise şunlar: Hattap, Şamil Basayev, Ruslan Gelayev.

Görüşmeler hangi şartlarda yapılırsa yapılsın bu açıklamalar bile Rusların demir yumruk politikasını bundan böyle sürdüremeyecekleri anlamına gelir.

Zamanlamaya dikkat

Bu açıklamaların yapıldığı zamanlamanın önemli olduğu muhakkak. Askeri olarak Çeçenlerin daha avantajlı olacakları yaz dönemine giriliyor. İklim şartlarının en olumsuz olduğu dönemde Ruslara ağır kayıplar verdirdikleri gerilla savaşını çok daha rahat sürdürebilecekleri bir mevsime giriliyor. Her gün artan tabut sayısının Rus kamuoyunda ne tür çalkantılara yol açacağını tahmin etmek güç değil. Arkasına aldığı milliyetci desteğin şehirlere gelen her yeni tabutla aleyhine dönüşebileceği tehlikeli bir oyun oynadı Putin.

İkinci faktör, uluslar arası kurumlarla yapılacak ekonomik yardım görüşmelerinin yakında başlayacak olması. Putin'in siyasi geleceği Batıdan alacağı ekonomik desteğe bağlı. Batının insan hakları konusunda Çeçenistan'daki uygulamalara ilişkin itirazlarının yükselmeye başlamış olması Putin'i barış görüşmelerine zorlayabilir. En azından barış mesajı verdiğini isbatlaması gerekiyor.

Önümüzdeki günlerde Londra'da (16 Nisan'da) İngiliz yetkililerle ekonomik yardım ve yatırım programlarını görüşecek olan Putin, yeni seçilen Japon başbakanı Yoshiro Mori'yi St Petesburg'da misafir edecek. İngiltere'nin 2 milyar dolarlık bir yatırım yapması için ön anlaşma sağlanmıştı. Paris kulübü üyesi 19 ülke ile de ekonomik yardım görüşmeleri yapacak olan Putin'in önüne çıkacak en büyük engelin Çeçenistandaki uygulamalar olduğunun farkında. "Fundamentalist" Çeçenlerin askeri gücünün kırılmasında Rusya'ya destek veren Batının bundan sonra insan hakları sorununu demoklesin kılıcı gibi sürekli sallayacağı açık. Eğer Çeçenler bu durum iyi değerlendirecek diplomatik atağa geçebilirlerse gerilla savaşına paralel bir başarı sağlayabilirler.

Sürgün hükümeti

Çeçenlerin en büyük açmazı şu ana kadar bir sürgün hükümeti kuramamış olmalarıdır. Diplomatik olarak Batıdan ve sözüm ona İslam dünyasından dışlanan Çeçenlerin önünü açacak diplomatik girişimlerde bulunmaları gerekiyor. Pakistan'ın reddettiği, İran'ın görüşmecilere vize bile vermediği, Türkiye'nin yüzlerine bakmadığı bir ortamda bu kanalın açılması zor olacak. Ancak insan hakları ihlalleri bağlamında yapılacak çalışmalar politik desteği de beraberinde getirebilir.

Putin'in uzattığı plastikten zeytin dalı soğuk ama kaçamayacağı bir süreci gösteriyor.