İçinizden "Bu Tamiflu hikayesini de amma uzattın haaa!" diye söylenen var mı bilmiyorum. Ama şunu iyi biliyorum: "Kuş gribi"ne karşı etkili olduğu söylenen bu antiviral ilaç etrafında yaşanan tartışma gerçekten çok öğretici nitelikte.

Roche'un ürettiği Tamiflu, bir yandan bu ünlü ilaç firmasının hisselerine borsada taklalar attırırken, bir yandan da "ilaç" gibi bir ürünün "piyasa ekonomisi" denilen ekonominin kurallarına bağlı kılınmasının ortaya çıkardığı "hastalık"ın teşhisinde bize bayağı yardımcı oluyor.

Meseleyi biliyorsunuz: Ortada insana geçmesi halinda büyük ve tehlikeli bir salgına dönüşeceği söylenen "kuş gribi"ne neden olan bir virüs var. Bu virüs ile (şu anda) sadece Tamiflu adlı antiviral ilaç yoluyla mücadele edilebileceğine ilişkin iddialar da ortada. Son günlerde Tamiflu'nun yanında Relenza adlı ilacın depolanmasının gerektiği yolunda açıklamalar çoğalsa da, asıl ilaç hâlâ Tamiflu.

Bu manzara karşısında birçok ülkenin Roche'tan milyonlarca adet Tamiflu satın alıp depoladığı da malum. Tabii ki parası olan, bu pahalı ilaca gücü yetebilen ülkelerden söz ediyoruz. (Fransa'nın 17 milyonluk bir stoğa ulaştığı açıklandı.) Peki ya diğer ülkeler, parası olmayan ülkeler ne yapıyor? Ne yapacak, tabii ki Roche'un yapacağı birkaç bin kutuluk bağış ile yetinip felaketin kendilerine bulaşmaması için dua ediyor... Hatırlıyorsunuzdur; Roche'dan Manyas sonrası 1 milyon adet ilaç isteyen Türkiye de bu bağışlarla (20 bin kutu) yetinmek zorunda kalan ülkeler arasında.

Ünlü ilaç firması Roche, düne kadar Tamiflu'nun başka kuruluşlarca üretilmesi için lisans vermeyi de reddediyordu. Ancak nedendir bilinmez önceki gün lisans vermeyi -gönülsüz de olsa- kabul etmiş durumda.

Manzara son derece tatsız, son derece gayri insani yani: Bir tarafta lisansı elinde bulunduran ve dolayısıyla Tamiflu tekelini eline geçirmiş olan ilaç firmasının borsada takla atan hisseleri, diğer yanda ise başta söz konusu grip riskinin yüksek olduğu ülkeler olmak üzere, parasızlık yüzünden ilaçsız kalan ülkelerin çaresizliği...

Tamiflu'nun hammaddesinin hikayesi de ilginç. Bu ilaç, Çin'in dört eyaletinde ekimi yapılan "yıldız anasonu" adlı bitkiden elde ediliyormuş. Çin'deki yıldız anasonu hasadının yüzde doksanını da Roche kapatıyormuş.

Ama bakın bu haftabaşı Hindistan çıkışlı bir haber, bir ilaç tekelinin -hem de felaket senaryolarının yazıldığı bir dönemde- "burnunun nasıl sürtülebileceğini" ortaya ne güzel koyuyordu:

Cipla adlı bir Hint firması Roche'un bazı ülkelerde kutusu 60 dolara sattığı Tamiflu'yu çok daha ucuza satmak için aynı formülü kullanarak Oseltamivir adlı bir ilacı piyasaya vereceğini açıkladı. Sen misin Tamiflu'nun üretimi için izin vermeyen, al sana o zaman Oseltamivir, yani "ucuz Tamiflu"!"

Cipla'nın Başkanı Yusuf Hamid şöyle diyordu: "Doğru ya da yanlış. Biz Oseltamivir'i üretmeye ve pazarlamaya başlayacağız." Başkan ayrıca, elde edecekleri bu "jenerik Tamiflu"yu "insalcıl" bir fiyata satacaklarını, ABD ve Avrupa pazarlarına girmeyi düşünmediklerini de açıklıyordu. İlaç Hindistan'ın yanısıra Birleşmiş Milletler tarafından "az gelişmiş ülkeler" olarak nitelenen 49 ülkede satılacaktı. Cipla'nın Roche yetkililerinin kendileri dışında bir kuruluşun Tamiflu üretebilmesinin en az 2-3 yıl alacağını hatırlatan açıklamasına çevabı da hazırdı: İlacın mühendislik çalışmaları iki hafta önce bitirildi ve "jenerik Tamiflu"yu yılbaşında piyasaya verebiliriz....

Nasıl, Hindistan çıkışlı bu haber benim gibi sizi de memnun etti mi? Nasıl memnun etmez; "kuş gribi"ne ilişkin olarak çok riskli bir bölgede bulunan 220 milyonluk Endonezya'yı 10 bin kutu Tamiflu gibi komik bir bağış ile başbaşa bırakabilen bir ilaç tekelinin bütün fiyakasının bir anda tuz buz olması nasıl hoşa gitmez? "Piyasa ekonomisinin meziyetleri" dediysek o kadar da değil herhalde! Yoksul ülkeler griptan kırılacak ama hisseler borsada tavan yapacak... Var mı öyle yağma?

Hindistan çıkışlı haberin sevincini yaşarken benzer bin haber de Tayvan'dan gelmez mi? Meğerse, Roche'dan lisans talebinde bulunan ve ret cevabı alan Tayvan da, kendi imkanlarıyla bir muktar Tamiflu üretmeyi başarmış. Bu da güzel bir haberdi doğrusu... İnsanın içinden bir zamanların ünlü "(...) Daha fazla Vietnam!" sloganını çağrıştıran bir biçimde "(...) Daha fazla Tamiflu!" sloganını haykırası geliyordu doğrusu...

Ah keşke (bilmiyorum, açıklanmasa da durum belki bu merkezdedir) benzer açıklamaların sırasında Türkiye'den, Türk İlaç Sanayii'nden gelebileceğini de bilsek...

KÜRŞAT BUMİN

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan