* Sayın hocam. Seferiyken sünnetleri terketmek olur mu? Sünnetlere devam mı edeceğiz? Allah razı olsun, hayırlı günler diler, saygılar sunarım... (Hüseyin Yılmaz/Öğretmen)

* Muhterem Hocam, Tam sırası gelmişken, bir şeyin üzerinde de durulsa ve insanların zihninde hep cevapsız bir soru olarak oluşan bir meseleye de açıklık getirilse... Malum, seferîlikte 4 rekâtlı farz namazları 2 rekât olarak kılma emri, yolculuk halinin müşkülatından, insanın gurbette oluşundan, bazı imkânları bulamayabileceğinden vs dolayı imiş gibi görülse de, bunlar ve başka sebepleri ile birlikte -isterse sebebi de olmasın- Cenab-ı Allah'ın insanlara yaptığı bir kolaylıktır; bir ihsandır... Buna itiraz etmek kimsenin haddine değildir... (..) İşte benim sorum da tam bu noktada başlıyor. Şimdi Cenab-ı Allah'ın kullarına kolaylık sağlayıcı bir himmeti olarak 4 REKÂT FARZ NAMAZLARI 2 REKÂT OLARAK KILMAMIZ GEREKİYOR DA, AYNI SEFERİLİK İÇİNDE 4 REKÂTLIK SÜNNET NAMAZLARI NEDEN 4 REKÂT OLARAK KILINMAYA DEVAM EDİYOR? 1) Sünnet namazları farz namazlarından daha mı önemli? 2) Bu şartlarda sünnetler hiç kılınmasa Cenab-ı Allah'ın insanlara KOLAYLIĞI İKRAM ediş muradına daha uygun olmayacak mı? Selam ve saygılarımla. (Arif BİLGİN/Eğitimci-Yazar/ELBİSTAN)

Seferîlikle ilgili bu çok güzel iki soru ve değerlendirmeyi ele almaya çalışalım. Yolculukta 4 rekatlı farzlar bile kısaltılıp 2 rekat kılındığına göre, farzlardan önce veya sonra kılınan (revâtib) sünnet namazların duruma göre terk edilmesi, seferîlere tanınmış kolaylığın doğal bir uzantısı gibi görünmektedir. Ama mutlak anlamda, "dört rekatlı farz namazlar iki rekata indirildiğine göre, sünnetleri kılmak tamamen gereksizdir" biçiminde akıl yürütmek de doğru değildir.

Burada, öncelikle konumuzla yakından ilgisi dolayısıyla, iki fıkıh/ilmihal terimine dikkat çekmeliyiz: Beş vakit farz namazlardan önceki ve sonraki sünnet namazlara revâtib, kuşluk ve teheccüd namazı gibi beş vakit namazla ilgisi olmayan serbest vakitli ve sevap amaçlı nafile namazlara tatavvu (mutlak nafile) / regâib (sevap amaçlı) denir.

Beş Vakit Namazın Sünnetleri (Revâtib)

1) Müekked Sünnetler Kılınmalı: Beş vakit namazın müekked sünnetlerinin yolcululukta kılınması konusunda, iki ana yaklaşım vardır:

* Güvenlik ve Rahatlık Durumunda Kılınmalı: Hanefilere göre, konaklama yerinde güvenlik ve rahatlık (=emniyet ve karar:uygun yer ve zaman) durumunda, farzlara bağlı müekked sünnetleri kılmak uygundur. Yürüyüş/seyrüsefer ve zamanın elverişsizliği/darlığı (=korku ve firar:yollarda ve sıkışık zamanlar) durumunda ise, bu namazları kılmamak daha iyidir. Hz.Ayşe'den, yolculukla ilgisi çok açık olmamakla birlikte, Hz.Peygamber (s.a.) öğleden önce dört, sonra iki rekat sünneti hiç terk etmediği rivayet edilmiştir. (Buharî, teheccüd, 34) İbn Ömer'den de, Hz.Peygamber'in (s.a.) hazarda ve seferde öğlenin son sünnetini kıldığı rivayet edilir. (Tirmizî, ebvâbu's-sefer, 3) Ayrıca Hz.Peygamber (s.a.), "Bir kimseyi, hastalık veya yolculuk meşgul eder de amel eksikliği olursa, kendisine sağlıklı ve mukimken yaptığı amellerin benzeri yazılır." buyurmuştur. (Buharî, cihad, 56; Ebu Davud, cenâiz, 20) Buradan dolaylı olarak anlaşılan, vakit darlığı yoksa, sünnet namazların kılınmasının uygun olacağıdır.

* Kılmak İyi Olur: Fakihlerin çoğunluğuna göre ise, farzlara bağlı müekked sünnetlerin kılınması gerekmez, kılmak sadece müstehap (iyi) olur. Bu görüş, İbn Ömer'den nakledilen, Hz.Peygamber'in (s.a.) yolculuk sırasında nafile namaz kıldığını hiç görmediği rivayetine dayanır. (Buharî, ebvâbu't-taksîr, 11; Müslim, salâtu'l-müsâfirîn, 8; İbn Mace, ikâmet, 75; Nesâî, taksîr, 5) Hatta İbn Ömer'e göre, yolculukta nafile kılmak mekruhtur. Oysa, Hz.Peygamber'in (s.a.) Mekke'nin fethi günü kuşluk namazını (Ebu Davud, salât, 7; Tirmizî, ebvâbu's-sefer, 3), Hayber Gazvesi dönüşünde de yorgunluktan güneş doğana kadar uyuyakalmanın ardından uyanınca, önce sabah namazının sünnetinin kılındığı, ardından sabahın farzını kıldırdığı bilinmektedir. (Ebu Davud, salât, 11; Nesâî, mevâkît, 54, 55)

2) Sabah Namazının Sünneti Kılınmalı: Hanefilere göre, sabah namazının sünneti, her durumda kılınır. Hz.Peygamber (s.a.), vitir namazı ile sabah namazının sünnetini hiç terk etmemiştir. (Buharî, vitir, 6; Müslim, salâtu'l-müsâfirîn, 94) Ayrca, "Sizi atlar kovalasa da, sabah namazının iki rekat sünnetini bırakmayın." buyurmuştur. (Ebu Davud, tatavvu, 3; Ahmed bin Hanbel, Müsned, 2/405) Yukarıda da belirtidiği gibi, Hayber'den dönüşü yolunda, güneşin doğuşundan sonraya kalan sabahın sünnetini kılmıştır.

Diğer Nafile Namazlar (Regâib)

Fakihlerin çoğunluğu, yolculuk sırasında müekked sünnetler dışındaki mutlak (serbest vakitli) nafile namazları kılmanın müstehap (iyi) olduğu noktasında görüş birliği içindedir. Hz.Peygamber (s.a.), yolculuklarında bineği üzerinde, ne tarafa dönerse dönsün imayla nafile namaz kılmıştır. (Buharî, ebvâbu't-taksîr, 7-10; Müslim, salâtu'l-müsâfirîn, 30-41) Ayrıca, mutlak nafile kılınmasını da teşvik etmiştir.

Burada, yukarıdaki görüşlerden farklı, iki uç görüşü daha belirtmeliyiz: a) İçlerinde İbn Ömer'in yer aldığı bazı fakihlere göre, yolculuk sırasında nafile namazların her çeşidi yasaktır. b) Başka bazı fakihlere göre ise, yolculukta mutlak olarak her çeşit nafile kılınabilir.

Sonuç olarak, şunları söyleyebiliriz: Seferîlikte 4 rekatlı farzları 2 rekat kısaltmak (kasr), farzlara özgü bir durumdur. Revâtib ve mutlak nafile sünnetler ise, yolcunun vakit ve fırsat durumuna bağlıdır. Vakit, yer ve şartlar elverişliyse hiçbir kısaltma yapılmadan kılınırlar, değilse hiç kılınmazlar. Ama sabah namazının sünnetini, mümkünse terk etmemek uygundur.

VECDİ AKYÜZ

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan