Pulda yansıyan tarih

Pul koleksiyonculuğu, en popüler uğraşlardan biri olmanın yanısıra, tarihi okumayı da mümkün kılıyor. İlk kez 1840'ta İngiltere'de basılan pul Osmanlı'ya 23 yıl sonra gelmiş.

Küçücük hacimlerinde bir devrin önemli olaylarını, edebiyatçılarını, liderlerini dondurup saklayabilen pullar, pul koleksiyonu yapan "filatelistler" için belki de hayatın tek katlanılabilir yanı. Bu küçük nesnelerden, herhangi bir ülkenin para birimini, ulusal bayramlarını, yönetim şeklini, devlet yöneticilerini, tarihi zenginliklerini, ünlü sanatçılarını, geleneksel kıyafetlerini ve tarihi mekanlarına kadar pekçok şeyi öğrenmek mümkün.

İlk defa 1840 yılında İngiliz bir bürokrat tarafından uygulamaya konulan posta pulları, zamanla dünyanın en popüler koleksiyonu olmuş ve pulculuk neredeyse başlı başına bir sektör haline gelmiş. Pulların bize gelişi ise, birçok yeniliği Osmanlı'ya kazandıran zamanın Posta Amire Nazırı gazeteci-yazar Agah Efendi sayesinde olmuş. Sadece iki adet basılan 1 Ocak 1863 tarihli ilk pullarda, Sultan Abdülaziz'in tuğrası ve bir hilal içinde "Devlet-i Âli Osmaniye" yazısı bulunmaktaydı.

BM gibi bir örgüt

Türkiye'de bugün 10'a yakın filateli derneği bulunuyor. Bu derneklerin en köklüsü ise 1948'de kurulmuş olan İstanbul Filatelist Kulübü. Türkiye'deki kulüplerin hepsi İstanbul'daki Filatelist Kulüpleri Federasyonu'na bağlı.

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e pulların basılış nedenine baktığımızda karşımıza oldukça ilginç nedenler çıkıyor. 1898 yılında yapılan Türk-Yunan savaşının kazanılması nedeniyle basılan, kenarları dantelli altıgen biçimindeki Teselya'yı anma pullarının üzerinde, "Bilâd-ı meftuha'dan Tesalya kıtası postasına mahsustur" yazısı yazmaktaydı. 1908'de İkinci Meşrutiyet'in ilanı sebebiyle basılan pullarda "Hatıra-i Meşrutiyet" yazısı bulunurken, Sultan V. Reşat'ın saltanatı döneminde sultanın imparatorluğun çeşitli yerlerine yaptığı geziler resmedilmişti.

Türkiye'deki resimli ilk posta pulu ise 1913'te Edirne'nin düşman işgalinden kurtuluşu münasebetiyle basılan pullardı.

En popüler uğraş

Yunanca sevgi anlamına gelen 'philos' ve vergi anlamına gelen 'telein' kelimelerinin birleştirilmesiyle pul kolleksiyonculuğu anlamına gelen 'filateli' kelimesi ortaya çıkmış. Birçok nedenle basılmış pullar, geçmişin ve bugünün hafızalardan silinecek anıları, savaşları, önemli günleri taşıyor . Türkiye Cumhuriyeti'nin en karanlık günlerden biri sayabileceğimiz 27 Mayıs darbesi anısına çıkartılan pulların üzerinde "Olur mu böyle olur mu / Kardeş kardeşi vurur mu?" dizeleri yazılmış.