Kamuoyunda 'ombudsmanlık' olarak bilinen, idarenin her türlü eylem ve işlemlerini "insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk ile yerindelik yönlerinden incelemek ve araştırmakla" ilgili düzenlemeler getiren Kamu Denetçiliği Kurumu Yasa Tasarısı, TBMM'-ye sunuldu.

9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in görev süresinin sonunda ortaya atılan ve Demirel'in adının ön plana çıktığı Kamu Denetçiliği Kurumu'nun merkezi Ankara'da olacak ve gerekli görüldüğü yerlerde bürolar açılacak. Kamu başdenetçisi ve kamu denetçileri, "Türkiye Cumhuriyeti'nin Anayasa'da belirtilen nitelikleri çerçevesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerini insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk ile yerindelik yönünden incelemek ve araştırmakla" görevli olacaklar.

Çalışma alanı dar tutuldu

TBMM'nin karar ve işlemleri, Cumhurbaşkanı'nın tek başına yaptığı işlemler ile ve re'sen imzaladığı kararlar ve emirler, Bakanlar Kurulu kararları, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararları, yargı organlarının karar ve işlemleri, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin eylem ve işlemleri kamu başdenetçisi ile kamu denetçilerinin görev alanı dışında olacak. Mahalli idarelerin eylem ve işlemleri hakkındaki şikayetler, tasarının yasalaşmasından 3 yıl sonra yapılabilecek.

Kimler aday olabilir?

Kurum, bir kamu başdenetçisi ve en çok 10 kamu denetçisi ile kamu denetçiliği uzmanları, uzman yardımcıları ve diğer personelden oluşacak. Kamu başdenetçisi ve kamu denetçisi seçileceklerde 657 Sayılı Devlet Memurları Yasası'nda sayılan genel ilkeler dışında "seçimin yapıldığı tarihte 40 yaşını doldurmuş olmak, en az 4 yıllık yükseköğretim kurumundan mezun olmak, mesleği ile ilgili kamu ya da özel sektörde 15 yıl çalışmış olmak ve herhangi bir siyasi partiye üye olmamak" şartları aranacak.

Cumhurbaşkanı gibi seçilecek

Aday adayı olmak için TBMM Dilekçe Komisyonu'na başvurulacak. Komisyonun belirleyeceği, 2 katı aday TBMM Başkanlığı'na bildirilecek. 55 milletvekili de Genel Kurul'a aday gösterebilecek. Ancak seçilmek için TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğu olan 276 milletvekilinin oyunu almak gerekecek. Kamu başdenetçisi ve kamu denetçileri TBMM'de ant içerek göreve başlayacaklar. Kamu başdenetçisi ve kamu denetçilerinin görev süresi 5 yıl olacak, görev süresi dolanlar tekrar seçilebilecek.

Ombudsmanlar, TBMM Başkanı'nın iznine bağlı olarak, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından soruşturulacak ve dava açılırsa, Yargıtay'da yargılanacaklar.