Çileli günler

 
Uzun süreli iktidarlar, daha uzun iktidarda kalma dürtüsünü canlı tuttuğu için, dürüst siyasileri bile bozuyor...

HAMBURG- Hafta sonu çıkan gazeteler, ülkesini 16 yıl başbakan olarak yönetmiş Helmut Kohl'un, dört aylık bir aradan sonra, Reichstag binasında yeniden göründüğünü yazdılar... Seçimden başını öne eğen bir yenilgiyle çıkan Kohl iktidarı kaybettiği gibi, ardından patlayan mâlî skandallarla itibarını da büyük çapta yitirdi. Milletvekili sıralarındaki yerini ne zaman alacağı merak ediliyordu. O merak geçen hafta giderildi: İki Almanya'nın birleşmesinin onuncu yıldönümüyle ilgili oturuma katıldı eski Başbakan...

Almanlar, hemen her konuda olduğu gibi, parlamentoya devama da önem veriyorlar. Bir milletvekilinin dört ay gibi uzun bir süre çalışmalara katılmaması, muhaliflerin 'istifa' talebini dile getirmeleri için yeterli sebepti; nitekim kendi partisi içinde bile "Kohl istifa etmeli" diyenlerin sayısı giderek artmaktaydı. Parlamentoya kendisi açısından en uygun gün döndü Kohl ve yeni yüzlerin tercih ettiği orta sıralara oturarak kendini unutturmak istediğini belli etti.

Helmut Kohl, son skandalın sarstığı imajının tersine, Alman tarihinin en önemli figürlerinden biri. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ikiye bölünen Almanya, onun kararlı ve akıllı politikalarıyla, on yıl önce bu zamanlarda yeniden birleşebildi. Bugün Almanya, 80 milyona varan nüfusuyla Avrupa'nın en kalabalık ülkesi; sanayii ve siyasî nüfuzuyla gerçek anlamda bir dev... Almanların, "Herhalde bir yarım yüzyıl daha birleşme olmaz" dedikleri bir ortamda ülkesini büyütmeyi Kohl başardı...

Ancak, bir seçim yenilgisinden sonra ortaya atılan, ifşaatlar ve itiraflarla doğru olduğu anlaşılan partiye el altından yardım kabul ettiği ve oluşan fonu tam açıklanamayan amaçlarla kullandığı iddiaları, Hıristiyan Demokrat lideri siyaseten bitiren bir darbe oldu. Kohl, hiçbir zaman, "Verdimse ben verdim" tarzında savunmadı kendisini. Kamuoyunu öfkelendiren, Kohl'ün, bütün baskılara rağmen, 'gizli destekçileri'nin adlarını açıklamaya yanaşmaması oldu. Mafya usûlü 'onur sözü' veren bir siyasî lider görüntüsünü hazmedemedi Almanlar... Kohl, ad açıklamakta ayak sürüdüğü için parlamento soruşturması geçiriyor, suçlu bulunduğu taktirde hem para hem de beş yıla kadar hapis cezasına çarptırılma ihtimali var...

Alman siyasetine biraz yakından bakıldığında Türkiye ile farklar hemen kendini belli ediyor. Kohl, 16 yıl fâsılasız yönettiği ülkesinde, yasalara uygun hareket etmediği için en ağır eleştirilere muhatap, ayrıca soruşturma da geçiriyor. Bizde, yolsuzluklar, 'suçüstü' yapılmış bile olunsa, siyasilerin sonunu getirmiyor. Almanlar, yolsuzluk söylentilerinin ortalıkta dolaşmasının sistem açısından tehlikesinin farkındalar; bu sebeple kim karışmışsa hemen üzerine gitmeyi görev biliyorlar... Bizdeyse, söylentiler ayyuka çıktığı, ifşaat ve itiraflar ortalığı kasıp kavurduğu halde, sonuç alınamıyor... Kendilerini zaferden zafere koşturmuş, 16 yıl başbakanlık yapmış Kohl'ü kendi partisi Hıristiyan Demokratlar bile dışlamakta tereddüt etmedi... Bizde, adı yolsuzluğa karışan liderler hâlâ el üstünde tutuluyor.

Bir siyasinin görev süresi içerisinde kaydettiği başarılar gözlerden gizlenemez; nitekim dört ay ortalıktan kaybolduktan sonra katıldığı ilk oturumun konusunu teşkil eden iki Almanya'nın birleşmesi olayında oynadığı belirleyici rolü Kohl'ün en şiddetli muarızları bile kabul ediyor. O oturumda birleşmeyi sağlayanın Kohl olduğu rakibi Sosyal Demokrat Başbakan Gerhard Schröder tarafından da ifade edildi. Ancak, önemli bir olayın mimarı olmak, sistemi sarsacak bir yanlışı örtmek için mazeret sayılmıyor...

İktidarda uzun süreli kalmanın yıpratıcı bir etkisi olduğu bilinir; ancak Kohl'un merkezinde bulunduğu skandal Almanlara bir şeyi daha gösterdi: Uzun süreli iktidarlar, daha uzun iktidarda kalma dürtüsünü canlı tuttuğu için, dürüst siyasileri bile bozuyor... Almanlar, bundan böyle, yerini başkalarına bırakmak istemeyen siyasilere, "Acaba saklamaya çalıştığı bir şeyler mi var?" kuşkusuyla bakarsa haklılar... Buna karşılık, Kohl'ün başına gelenler; başka ülkelerde koltuğu tehdit altına düşen siyasileri kara kara düşündürecek kadar önemli; iktidar elden gidince pisliklerin gizlenmesi epeyce zorlaşıyor çünkü...

Helmut Kohl, sonunda parlamentoya uğrayarak milletvekili statüsünü koruyabildi; ancak, buradakilerin aktardığına göre, çileli dönemi yeni başlıyor...