Yurtdışına kaçırılan ve Anadolu'nun zengin tarihini bugünlere taşıyan eserlerden, "tarih hırsızları" tarafından yurtdışına kaçırıldığı bilinenler, Almanya, Rusya, ABD, İtalya, Avusturya, İsviçre, Danimarka, İngiltere ve Fransa'da bulunuyor. Kültür Bakanlığı'ndan aldığı bilgiye göre, Türkiye'den tarihi eser kaçırılan ülkeler arasında Almanya ilk sırada yer alıyor. Almanya'daki eserlerden Boğazköy Sfenksi, Çorum'da, antik adı Hattuşaş olan Boğazköy ören yerinde Almanlar tarafından 1906-1912 yılları arasında yapılan kazılarda bulunan 2 sfenks ve yaklaşık 10 bin çivi yazılı tabletten oluşuyor.

Temizlenip onarıldıktan sonra 1917 yılında iade edilmek koşulu ile Osmanlı İmparatorluğu'nun izni ile Berlin'e gönderilen eserlerden, 2 bin 943 tablet ve bir sfenks, 1924-1942 yılları arasında partiler halinde iade edildi. 1987 yılında ise kalan yaklaşık 7 bin 400 tabletin iadesi sağlandı. Halen Berlin Devlet Müzeleri'nde bulunan diğer Boğazköy Sfenksi'nin iadesi amacıyla Kültür Bakanlığı'nın girişimleri sürüyor.

Bergama-Zeus sunağı

İzmir'in Bergama İlçesi'ndeki Pergamon ören yerinde Alman mühendis Carl Humann'ın 1868-1878 yılları arasında yaptığı küçük kazılar sonucu bulunan mimari ögeler, yasadışı yollarla Berlin'e götürüldü. Kaçırılan bu parçalar ile sunak, Berlin'de, adını verdiği Pergamon Museum'da 1930'lu yıllarda orijinaline uygun olarak inşa edilerek ziyarete açıldı. Eserin, ait olduğu doğal ortama iadesi için hukuksal dayanak oluşturacak belgelerle 1991'den itibaren getirilmesi amacıyla çalışmalar yapılıyor.

İhtiyar balıkçı heykeli

Aydın'ın Karacasu İlçesi Geyre Köyü yakınlarındaki antik Aphrodisias kentinde Prof. Dr. Kenan Erim başkanlığında sürdürülen kazılar sırasında, 1989 yılında Tiberius Portikosu'ndaki havuzda mermer bir baş bulundu. Mermer başın, 1904 yılında Fransız arkeolog Paul Gaudin tarafından yürütülen izinli kazılar sırasında bulunarak yurtdışına kaçırılan ve daha sonra Berlin Pergamon Museum'a satılan gövdeye ait olduğu belirlendi. Eserin iadesi girişimleri Dışişleri Bakanlığı kanalı ile 1991'den beri sürüyor.

Beyhekim Camii mihrabı

Konya'nın Selçuklu İlçesi Beyhekim Mahallesi'ndeki, XIII. yüzyıla tarihlenen Beyhekim Camii'nin çini mozaikli mihrabı 1907'de yurtdışına kaçırıldı. Halen Berlin'deki Pargamon Museum'un 'İslam Eserleri' bölümünde sergilenen eserin iadesi amacıyla 1991'de Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla başlatılan çalışmalar devam ediyor. Konya'nın Akşehir İlçesi Alanyurt Köyü Mülhak Hacı İbrahim Veli Türbesi'ne ait sandukalardan biri, Berlin Doğu Asya ve İslam Sanatları Müzesi'nde bulunuyor.

Troya eserleri

Çanakkale'nin Tevfikiye Köyü yakınlarındaki bugünkü adı Hisarlık olan antik Troya kenti, 1868'den itibaren Heinrich Schliemann tarafından kazılmaya başlanmış, 1871-1890 yılları arasında bulunan 17 grup eser yurtdışına kaçırılmış. 1945'e kadar Berlin'de sergilenen eserler hakkında II. Dünya Savaşı'ndan sonra bir bilgi alınamadı. 1991'de iadeleri istenildi, resmi girişimler sürdürülüyor.