Türk şiirinin içinden geçtiği "Fetret dönemi"nde husûle gelen kırılmalarla aynı dönemde gelişme gösteren şiire ilişkin sahici çabaları, son 20 yıla damgasını vuran bir 'şiir havzası'nın varlığında aramamız gerektiğini düşünüyorum. Yani, hem son yıllarda dikkat çekici bir ölçüde vahamet arzeden hareketsizliği ve hem de bu yıllar ekseninde şiirdeki olumlu izlenimleri temelde 'aynı neden'e bağlamak, tipik bir tenakuz gibi algılanabilir. Ama öyle değil! Neden mi?

İlkin, bir tespitin altını çizmemiz gerekiyor: Günümüzdeki şiirin ses, duyum, edâ ve yapı dokusuyla poetik/estetik vizyonunu ilk elde yaslayabileceğimiz, son 20 yıla ana rengini veren hayli güçlü bir hareketlenmenin yaşandığı dönemi görmezden gelemeyiz. Şiire ideolojik beklentilerle yönelenlerin o bildik kakofonik itirazlarını ve şiir algısı kefekeleşmiş erken dönem dinozorlarının huysuz bakışlarını bir kenara koyarsak; adına 80'li yıllar şiiri denilen ve gerek şiirsel gövdenin ana damarlarına yeniden akışkanlık sağlayıp şiirsel sözü sahih kulvarlarda imara yönelen, gerekse poetik/estetik ölçütleri şiir için yegâne kaygı hâline sokarak şiir üzerine düşünmenin form ve içeriğine dinamizm kazandıran son derece verimli yönelişin, Türk şiirinin en son atılımı ve o anlamda çaplı dalgalanışı olduğunu kabullenmek durumundayız. Sanıyorum, 80'li yıllar şiirinin Türk şiirine nasıl bir ivme ve zenginlik kattığını görebilmek için, 70'lerin son dönemindeki şiir ortamına şöyle bir göz atmak yeterli olacaktır.

Bu bağlamda, son yıllarda şiirimizin kuvvetli hamlelerden uzak düşerek sözünü ettiğimiz durgunluğa maruz kalışı gerçeğinin belli başlı temel nedenini, 80'li yıllar şiirinin 'etki' ve 'kuşatıcılık'ını hâlâ sürdürmesinde arıyorum bendeniz. Doğrusu, üzerinde ayrıca düşünülmesi gereken bu yoğun 'etki' ve 'kuşatıcılık' öylesine baskın ki; özellikle son yılların genç şairlerince ortaya konan her türden 'yenilik' arayışı içinde mütalaâ edebileceğimiz ses, ritm, duygu bütünlüğü vbg. kimlik/kişilik belirtilerinin varolan düzeyi, bu olgunun gölgesinden sıyrılamıyor. Çevrelenmiş bir şiir ortamında güçlü bir çıkışın eksikliği, dolaylı olarak şiir dünyamızı genel bir hareketsizliğin kucağına mahkûm ediyor; netice açık!

Ama aynı zamanda, günümüz genç şairlerinin bireysel çabalarıyla geliştirdikleri şiir dünyaları, 80'lerin şiirsel birikimi ve süregelen örnekleriyle iç içe dolaşıma giriyor. Yani, 80'li yıllar şiiri, gençlerin önünde ve aynı dönemi paylaşarak sürüyor. Bu bir 'imkân'dır, genç şair için bana kalırsa. Dolayısıyla, genç şairin, hem ilk elden devraldığı şiirsel mîrastan beslenmesi/faydalanması ve hem de o şiir birikimini 'aşması' gerekiyor. Bunun, öyle hemen hakkından gelinebilecek kolay bir iş olduğu söylenemez. Teşbihte hata olmazmış: Günümüz genç şairinin bu durumu, bana, yer yer Divan şairlerinin konumunu hatırlatıyor; bir taraftan belli başlı estetik formlara bağlı kalması zorunlu olup devraldığı şiirden beslenmesi, diğer taraftan ise önündeki zirve şairlerin fevkinde bir şiir ortaya sürmesi gereken Divan şairlerini..

80'li yıllarda temeli -yeniden- sağlam bir biçimde atılmış olan 'şiirsel yapı'nın eksik kalmış veya onarım ihtiyacı gösteren yönlerinin 2000'li yılların nitelikli şairleri tarafından ele alınıp işlendiğinde, daha görkemli bir 'şiirsel gövde'ye ulaşabileceğimizi düşünüyorum. Bendeniz, bu husustaki yaklaşımımı, yıllar önce kaleme aldığım bir değerlendirmede ("90'lara Sarkan Şiir", Yönelişler dergisi, Sayı: 44, Mart 1990) ifade etmiştim.

Bugün görüyorum ki; örneğin o yazıda değindiğim kimi olgular hâlâ geçerliliğini korumakla kalmıyor, ayrıca, herhangi bir estetik/poetik 'sıçrayış'ın başka türlü realize olamayacağını da imliyor...

İHSAN DENİZ

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu