Köşk ile hükümet arasında ortaya çıkan ve Başbakan Bülent Ecevit'in MGK toplantısını terketmesine neden olan "denetim krizi", üç yıllık istikrar programına büyük darbe vurdu. Başbakan Ecevit'in, MGK toplantısını terketmesiyle birlikte, piyasalar karıştı. Faizler yükseldi, borsa rekor düzeyde düşmeye başladı, bankalar ve tasarruf sahipleri dövize hücum etti.

Kriz en fazla yılın en yüksek borçlanmalarından birine hazırlanan Hazine Müsteşarlığı'nı vurdu. Krizin patlamasıyla birlikte, ekonomi bürokratları durumu değerlendirmesi yaparken, krizin Hazine'ye yaklaşık 1 katrilyon liralık ek yük getireceği belirtildi. Yetkililer, krizi, "Bir yıllık emekler boşa gitti" şeklinde değerlendi.

Düğmeye bu kez Ecevit bastı

Köşk ile hükümet arasındaki denetim krizi, en büyük darbeyi geçen yılın son aylarında mali piyasalarda meydana gelen krizin yaralarını sarmaya çalışan üç yıllık istikrar programını vurdu.

Başbakan Ecevit'in, Milli Güvenlik Kurulu'nu (MGK) terketmesi ile birlikte, piyasalar adeta alt üst oldu. Ecevit'in, açıklamalarıyla birlikte, İMKB dip yaptı. Sadece ilk seansta, bütün hisse senetleri taban değerlerine geriledi. Ecevit'in açıklamasıyla birlikte, tahvil ve bono faizleri de yükselmeye başladı.

Tahvil faizleri ilk anda, krize yaklaşık yüzde 20'lik yükselişle karşılık verdi. Bankalar ve tasarruf sahipleri ise, dövize hücum ettiler. Bankalar sadece günün ilk yarısında Merkez Bankası'ndan 4.9 milyar dolarlık döviz aldılar.

Ekonomi yönetimi şok oldu

Köşk ile hükümet arasında ortaya çıkan denetim krizi, IMF Türkiye Masası Şefi Carlo Cottarelli başkanlığındaki IMF teknik heyeti ile altıncı gözden geçirme görüşmelerini sürdüren ekonomi yönetimini adeta şok etti.

Özellikle cumhuriyet tarihinin en büyük borçlarından birini hazırlanan Hazine Müsteşarlığı, kriz depremi yaşadı. 21 Şubat'ta yapacağı 3.2 katrilyon liralık iç borç geri ödemesi için, 20 Şubat'ta (bugün) iki ihaleye çıkacak olan Hazine, faizlerin yükselişe geçmesiyle birlikte zor anlar yaşadı. Yetkililer, krizle birlikte ortaya çıkan faizlerin yükselmesiyle birlikte, yapılacak borçlanmanın Hazine'ye yaklaşık 1 katrilyon liralık ek yük getireceğini söylediler.

Bu arada, Köşk ile hükümet arasındaki kriz en çok, rantiyeye yaradı. Faizlerin yükselmesiyle birlikte çok sayıdaki tasarruf sahibinin, bugün yapılacak ihale için, bankalara talepte bulunduğu belirtildi. Öte yandan Kasım ayında yaşanan mali krizle birlikte, Türkiye'den kaçan uluslararası yatırımcıların, son krizle birlikte Türkiye'ye tekrar gelmelerinin zora girdiği belirtiliyor.

PROF.'LAR KÖŞKE DESTEK ÇIKTI

Sezer doğru olanı yaptı

Prof. Dr. Osman Altuğ, Cumhurbaşkanı Sezer'in makamı gereği yapması gerekeni yaptığını söyledi.

Ekonomist Prof. Dr. Osman Altuğ, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Devlet Denetleme Kurulu'nu kullanarak, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu'nu denetlemesinin iplerin kopmasına yolaçtığını söyledi. Prof. Dr. Altuğ, "Cumhurbaşkanı yürütmenin başı. Devlet Denetleme Kurumu (DDK) ona bağlı. Cumhurbaşkanı'nın görevleri de yasalarla belli. Zaten Cumhurbaşkanı Bankalar Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nu (BDDK) soruşturmakla yükümlü. Yani yapması gerekeni yaptı. Tam tersine böyle davranmasaydı, doğru davranmamış olurdu. Dolayısıyla hükümetin bu konuları bahane ederek MGK'yı terketmesi bahane arayışından başka bir şey değil."

Programın şansı azaldı

Prof. Dr. Esfender Korkmaz Ecevit'in davranışının kendi istikrar programını olumsuz etkileyeceğini söyledi.

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esfender Korkmaz, Başbakan Ecevit'in MGK toplantısını terk etmesiyle başlayan krizin, ekonomik istikrar programının başarı şansını iyici azalttığını söyledi. Ecevit'in davranışının istikrar programının geleceği açısından önemli bir maliyet getirdiğini vurgulayan Korkmaz, kamuoyunda artık, "Türkiye'de anayasal kurumlar var. Cumhurbaşkanı yolsuzluğun üzerine gitmede çok kararlı davranıyor" inancının hakim olduğunu söyleyerek, "Yaşanan olayın olumlu bir tarafı da olabilir. Artık devlete, kurumlara güven artabilir. Cumhurbaşkanı'na olan güven artar" dedi.

IMF üst yönetimi Ankara'ya geldi

G-20 toplantısı için İstanbul'da bulunan IMF Avrupa Bölüm Başkanı Michael Deppler, öğle saatlerinde İstanbul'dan Ankara'ya geldi. Halen G-20 toplantıları kapsamında İstanbul'daki çalışmalarını sürdüren IMF 1. Başkan Yardımcısı Stanley Fischer ile Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp de MGK krizinden sonra hemen Ankara'ya döndüler. Fischer ve Deppler'in, hükümet yetkilileri ile görüşmelerinin ardından, Türkiye-IMF görüşmelerine ilişkin açıklama yapılması öngörülüyor. İstanbul'da önceki gün başlayan G-20 toplantısına katılan ülke temsilcileri Türk ekonomisinin sağlam temellere oturduğu görüşünde birleşiyorlar. Delegeler Türkiye'nin kısa vadeli krizleri aşabilecek kapasitede bulunduğunu söylediler.

Kavgaya iş dünyasından tepki

'Hükümet istifa etsin'

İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Yıldırım, "Devletin zirvesinde bu gerginliğin sebebini Sayın Başbakan kamuoyuna açıklamalı, açıkladıktan sonra da istifasını vermeli`` dedi.

İTO Başkanı Mehmet Yıldırım Başbakan Bülent Ecevit'in, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'i atadığı memur gibi gördüğünü söyledi. Başbakan Ecevit'in MGK toplantısından ayrılışını da sorumsuzluk olarak nitelendiren Yıldırım, "Başbakan, Cumhurbaşkanı'nı atadığı memur gibi görüyor. Sorunun başlangıcı buradan kaynaklanıyor" şeklinde konuştu.

Temiz toplum için başlanılan operasyonların sonuna kadar gitmesini isteyen Yıldırım, bir soru üzerine gerekirse MGK'nın yeni bir hükümet kuruluncaya kadar bir hükümet atayabileceğini, bunun Anayasa'da bulunduğunu söyledi.

Dış krediye darbe

Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), MGK krizinin gün içinde çözülmesini ve yarın(bugün) mali piyasaların siyasi istikrarın devam ettiği bir ortamda açılmasını istedi. TÜSİAD`dan yapılan yazılı açıklamada, dünkü MGK toplantısının cereyan ediş şeklinin, Türkiye`nin iç ve dış kredibilitesine ciddi bir darbe vurduğu kaydedildi.

Toplantının basına yansımasının ertesinde, faizlerin önemli oranlarda arttığı, yüksek miktarda döviz çıkışı olduğu ve borsanın olağanüstü boyutlarda düştüğü vurgulanan açıklamada, "Devletin zirvesinde çıkan krizlerin ekonomik faturası çok ağır olmaktadır. Herkes ekonomimizde telafisi zor zararların oluşmasına neden olacak davranışlardan kaçınmalıdır`` dedi. TÜSİAD açıklamasında "bu kriz gün içerisinde çözülmeli ve yarın piyasalar istikrarın devam ettiği bir ortamda açılmalıdır`` denildi.

Kavgalar çıkmaza iter

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Fuat Miras, dünkü MGK toplantısı sonrası yaşanan gelişmeleri değerlendirirken, "Zaten ekonomi darboğazda, bir de bu kavgalar ve siyasi istikrarsızlık Türk ekonomisini çıkmaza sokar'' dedi. Miras, "Yarın (bugün) arkadaşlarla oturup konuyu değerlendireceğiz. Toplantıdan sonra bir açıklama yapacağım. Yarın İstanbul'da yapacağımız toplantıya konsey başkanları, başkanlık divanı ve bazı kuruluş başkanlarını çağıracağım" dedi.

Ankara Sanayi Odası Başkanı Zafer Çağlayan da "Büyüklerimiz sırat köprüsü üzerinde kavga ediyor'' değerlendirmesinde bulunurken, Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün de, "Türkiye'de siyasi istikrarsızlık kabul edilemez bir olgudur. Sorun çözecek makamda olanlar, lütfen sorun yaratmasınlar'' diye konuştu.

Köşk frenlenmesin

Çankaya Köşkü'nde yapılan Milli Güvenlik Kurulu toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında yaşanan gerginlik hakkında yazılı bir açıklama yapan Müstakil Sanayici ve İşadamları derneği (MÜSİAD) Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Nuri Görenoğlu, yaşanan son gerginliğin hükümetin uygulamaya çalıştığı istikrar programını son derece olumsuz etkileyeceğini belirterek "Cumhurbaşkanı Sezer'in hukukçu kişiliği ile yürütmeye çalıştığı yolsuzluklarla mücadele çalışmalarına hükümet de destek olmak zorundadır. Hükümet bu tür davranışları ile sanki yolsuzluk yapanları korumaya çalışan bir hami konumuna itilmektedir. Başbakan Ecevit, yolsuzlukların hamisi bir hükümet başkanı pozisyonuna düşmemek için daha dikkatli olmalıdır" dedi. Görenoğlu, Cumhurbaşkanı Sezer'in son olarak kendisine bağlı Devlet Denetleme Kurulu'nu da yolsuzluklarla karşısında devreye sokmasının Başbakan Ecevit'in tarafından yadırganmasını anlaşılmaz bulduğunu sözlerine ekledi.