Anayasa Mahkemesi'nin, basın ve yayın yoluyla işlenen suçlara ilişkin dava ve cezaların ertelenmesine ilişkin yasadaki bir ifadenin iptaline ilişkin gerekçeli kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı. Yüksek Mahkeme, aynı tür suçun daha ağırını erteleme kapsamına alıp, hafif olanını bu olanaktan yararlandırmamanın adil olmadığına işaret etti. Yüksek Mahkeme'nin gerekçeli kararı, karşı oy yazılarıyla birlikte 17 sayfadan oluşuyor. Anayasa Mahkemesi, FP'nin itirazı üzerine 4454 sayılı "Basın ve yayın yoluyla işlenen suçlara ilişkin dava ve cezaların ertelenmesine dair kanunun" 1. maddesindeki "basın yoluyla yahut sözlü veya görüntülü yayın araçlarıyla işlenmiş olup" ifadesini iptal etmişti.

"Eşitlik ilkesine aykırı"

4454 sayılı yasanın birinci maddesinin ilk fıkrası uyarınca ilgili kanun maddesinde belirtilen şahsi hürriyeti bağlayıcı cezanın üst sınırı 12 yılı geçmeyen suçlardan dolayı 12 yıl veya daha az şahsi hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkum edilmiş bulunanlardan, bu suçları 23 Nisan 1999 tarihine kadar sorumlu müdür sıfatı ile işlemiş olanlar dahil basın yoluyla yahut sözlü veya görüntülü yayın araçlarıyla işleyenlerin cezalarının infazının ertelendiği hatırlatılan kararda, şöyle devam edildi: "Yasa koyucu kuşkusuz Anayasa'nın ve ceza hukukunun temel ilkelerine bağlı kalmak koşuluyla cezalandırmada güdülen amacı da gözeterek hangi eylemlerin suç sayılacağını ve bunlara verilecek cezanın türü ve miktarı ile artırım ve indirim nedenlerini saptayabileceği gibi kimi suçları işleyenler için 'erteleme' adı altında bir düzenleme de öngörebilir. Ancak böyle bir düzenleme yapılması durumunda eşitlik ilkesi, bundan aynı durumda bulunan herkesin eşit olarak yararlandırılmasını gerektirir. Farklı düzenleme yapılabilmesi ise milli güvenlik, kamu yararı, kamu düzeni gibi haklı nedenlerden birinin bulunmasına bağlıdır."

Ağır suça erteleme, hafif suça ceza

Kararda şu görüşlere yer verildi: "Dava konusu düzenlemeyle düşünceyi açıklama özgürlüğü bağlamında basın yoluyla yahut sözlü veya görüntülü yayın araçlarıyla işlenen suçlar yönünden erteleme adı altında bir olanak getirilmiş, ancak aynı tür suçların daha az cezayı gerektiren basın yoluyla yahut sözlü veya görüntülü yayın araçlarıyla işlenmemiş olanları kapsam dışı bırakılmıştır. Aynı tür suçu işleyenler için farklı uygulama öngören bu düzenlemenin haklı bir nedeni bulunmadığı açıktır." Anayasa Mahkemesi'nin gerekçeli kararında, adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu sürdürmekle yükümlü olan hukuk devletinin, yalnız suç ve cezaların saptanmasında adil ölçülerin gözetilmesiyle yetinemeyeceği vurgulandı. Kararda, "Bunların kaldırılması, değiştirilmesi ya da kimi olanaklar tanınması söz konusu olduğunda da aynı ölçülerin esas alınması zorunludur. Dava konusu düzenlemeyle aynı tür suçun daha ağırını erteleme kapsamına alıp, hafif olanını bu olanaktan yararlandırmamanın adil olduğu ileri sürülemez" denildi.

Karar 2001'de yürürlüğe girecek

Kararda, 4454 sayılı yasanın birinci maddesinin birinci fıkrasının iptal edilen bölümü nedeniyle "doğan hukuksal boşluğun kamu düzenini ve kamu yararını olumsuz yönde etkileyeceği" belirtilerek, gerekli düzenlemelerin yapılması için yasama organının süre tanımak amacıyla iptal kararının Resmi Gazete'de yayımından başlayarak bir yıl sonra yürürlüğe girmesinin uygun görüldüğü de ifade edildi. Bu durumda iptal kararı 12 Ekim 2001'de yürürlüğe girecek.