Kütüphane dramı

Bu yazıya Prof. Dr. İnci Enginün'ün 28 Mart 2000 tarihinde Bayezit Devlet Kütüphanesi'nde yaptığı konuşmadan bazı alıntılar yaparak başlamak istiyorum.

"Konuşmama bir soru ile başlıyorum: Kütüphaneler neden lazım? Soruyu alabileceğim cevapların ürpertisi ile biraz değiştirelim: Kütüphaneler kime lazım? Bu sorunun cevabından ürküyorum ve yine değiştiriyorum: Kütüphaneler lazım mı?

Dikkat ederseniz, cevapları ağzıma bile almadan, değiştirdiğim soru şekilleri ile toplumumuzda bugün kütüphanelere hiç mi hiç ihtiyaç olmadığını belirtmiş oluyorum."

Ömrünü kütüphanelerde geçirmiş bir edebiyat hocasının bu sonuca varması ne korkunç. İnci Hanım konuşmasına şöyle devam ediyor: "Ben 1959 sonbaharından beri İstanbul'daki kütüphanelerin sürekli okuyucusu ve ziyaretçilerinden biriyim... Merhum hocamız Ali Nihad Tarlan ile Süleymaniye Kütüphanesi'nin gül bahçesine bakan bir odasında seminer çalışmaları yapardık... Beyazıt Meydanı bir kütüphane cenneti idi. Belediye Kütüphanesi'nin kocaman sobasıyla bir türlü ısıtamadığı dar salonunda, yaşlı beyler baktığımız eski harfli gazeteleri gerçekten okuyup okuyamadığımızı kontrol için bizi imtihan ederlerdi. Bu kütüphanenin küçük şadırvanı etrafındaki kanepeler, bize muhtaç olduğumuz birkaç dakikalık dinlenmeyi de sağlardı. O yıllarda şadırvanda yıkanan güvercinlerin neredeyse hepsini tanır hale gelmiştik... Bu kütüphane şimdi Taksim'de. Şu anda tam anlamıyla hizmet veren Atatürk Kitaplığı...

İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi ve üniversiteye bağlı çeşitli kütüphaneler - seminer kütüphaneleri dahil - ne yazık ki çok az hizmet verebiliyor. Son depremden sonra da eski harfli pekçok eserin bulunduğu İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi kapandı...

Çok yakından bildiğim ve çok değerli eserlerin bulunduğu Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nün kitaplığı da çok uzun zamandan beri elemansızlık yüzünden kapalı bulunmaktadır.

Daha önce başka türlü bürokratik bir depremin Hakkı Tarık Us Kütüphanesi'ni kullanılmaz hale getirdiğini biliyoruz...

Günümüz sorumlu idarecilerinin çok tekrarladıkları bir ifade: Bilgi çağı.

Ama bilginin temeli kitaplarla ilgilidir ve kütüphanelerimizden benim görebildiğim kadarıyla sadece Milli Kütüphane internette hizmet verebilmektedir. Üniversitelerimizde ise bu hizmeti verebilen sadece Boğaziçi Üniversitesi...

....Çocuk kütüphanelerine, semt kütüphanelerine ihtiyaç büyük. Evinde çalışma ortamı bulamayan, ansiklopedileri olmayan çocuklara evin dışında kendini bir yerlerde meşgul etmek istiyen yaşlılara ne büyük sığınak olur. Bilmiyorum semt kitaplıkları diye bir proje var mı? Keşke olsa." (İ. Enginün'ün bu güzel konuşması Türk Dili der. Haziran 2000 ve Dergâh der. 127-Eylül 2000'de yayımlandı).

Kütüphanelerimizin yurt çapında yaşadığı drama -hele kuş uçmaz, kervan geçmez kasaba ve köylerdeki okulları dahil edersek- bir konuşma değil bin konuşma bile yetmez.

Konu Bayezit Kütüphanesi'nin yeniden ihyası çerçevesinde Soroptimistler Derneği'nin girişimi ile basına taşındı. İyi de oldu.

Gönül isterdi ki bu girişime Yazarlar Birliği başta olmak üzere sayısız dernek ve vakıf el atmış olsun.

Hodri meydan.