Doksanlı yıllarda ortaya çıkan yönetim anlayışındaki değişmelere ayak uydurabilmek için, işletmelerin yalın ve esnek bir yapıya kavuşturulmaları gerekiyor. Bütün kurum ve kuruluşların bu güçlü değişim dalgalarıyla başedebilmeleri, katı hiyerarşik örgütlenmeden yalın örgütlenmeye geçebilmelerine bağlıdır.

Ömrünün en verimli dönemlerini finans kurumlarında geçirmiş yılların yöneticisi Fehmi Akın, Al Baraka Türk'ü son gelişmeler ışığında yeniden yapılandırarak, yalın bir yönetime kavuşturmaya çalışıyor. Özellikle hizmet kuruluşlarındaki ordu benzeri hiyerarşik örgütlenme, hızlı ve yoğun değişim dönemlerinde, çözülmesi oldukça güç yönetim sorunları ortaya çıkarmaktadır.

Yönetim bilimlerinde yapılan yeni araştırmalar gösteriyor ki, çalışma alanı ne olursa olsun, her kurum ve kuruluşta hiyerarşik katı yapılanma verimliliği düşürerek, işletmelerin ömrünü kısaltan yıkıcı bir işlev yükleniyor. Esneklik ve yalınlıktan uzak katı bir hiyerarşi, işletmelerin en büyük düşmanı haline geldi. Hiyerarşinin olumsuzluklarını görmek için, çevredeki KİT ya da KİT'leşmiş kuruluşlara bir göz atmak yeterlidir.

Dünya devi Toyota'nın kurucusu Sakichi Toyoda, Henry Ford'un ünlü T Model'ini pazara çıkardığı 1910 yılında Amerika'ya yaptığı uzun bir gezi sonunda "Artık otomobil çağındayız" diyerek, tekstilden araba endüstrisine geçmiş. Türkiye'deki bütün kurum ve kuruluşlar da "Artık yalın yönetim ve derin düşünce çağındayız" diyerek, işletmelerini yeniden yapılandırmak zorundalar.

Dünyada gözlerin Japonya'ya çevrilmesi 1974 yılındaki petrol krizinden sonra oldu. Bugün Japonya büyük bir ekonomik krizle karşı karşıya olsa da yine de dünyanın ikinci büyük ekonomisidir. Japonya üretimde olduğu gibi, yönetimde de dünyada öncüdür. Pek çok Japon şirketinde bırakın hiyerarşik yapılanmayı, doğru dürüst astları ve üstleri gösteren bir örgüt şeması bile yoktur. Çoğu Japon şirketinin nasıl örgütlendiğini kimse bilmez. Şirketlerde yalnızca, son derece esnek bir biçimde örgütlenmiş çok sayıda çalışma gruplarının olduğu bilinir.

Toyotizm, sıfır stok, hata, çelişki, boş zaman, bekleme süresi ve bürokrasi odaklı "entegre üretim", "yalın yönetim" ve "toplam kaliteye" dayanır. Toyota yalın yönetimle ellili yıllarda binlerle ifade edilen üretimini, ikibinli yıllarda milyonlara çıkararak, Amerika ve Avrupa'nın otomobil devleriyle yarışmıştır. Taiichi Ohno, Henry Ford'un akan üretim yöntemini sınırlı pazar ve kaynaklara göre geliştirmiş, yenilemiş ve yeniden örgütlemiştir.

James P. Womack ve Daniel T. Jones "Yalın Düşünce" isimli kitaplarında Toyota'nın öncülüğünü yaptığı "Yalın Üretim"in, değişik sektörlerde uygulanmasını örneklerle açıklamaktadırlar. Başta Amerika, Avrupa ve Japonya olmak üzere, bütün dünyada şirketler, karşı karşıya olunan ekonomik krizden zarar görmeden çıkabilmek için yalın yönetime büyük önem veriyorlar. Artık yalnızca ticari işletmelerde değil, kamu kurumlarında da hiyerarşi ve piremitsel yönetim çok yoğun bir biçimde sorgulanıyor.

Derin bilgi olmadan yalın yönetim olmaz. Çünkü yalın yönetim derin düşünce ister. Artık kurum ve kuruluşlarda emir komuta zinciri içinde itaate dayalı yönetim yerine karşılıklı görüş alışverişi içinde iknaya dayalı yönetim geçiyor. Hiyerarşiye dayalı yönetimde, astların görevi, üstlerden gelen talimatlara uymaktır. Onlardan beklenen düşünce değil, ürün üretmedir.

Bilginin öne çıktığı günümüzde, kuruluşlarda hiyerarşik örgütlenme geçerliliğini büyük ölçüde yitirdi. Artık bütün dünyada şirketler fiziksel ürünlerden daha çok hizmet ve bilgi satıyor. Hizmet ve bilgi hiyerarşik örgütte verimli bir biçimde üretilemez.

NAZİF GÜRDOĞAN

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu