Savaşın son günlerine geldik. Irak'ta büyük direnç ve direniş olmadı. Bağdat ya düştü ya düşmek üzere. Kimilerinin yaptığı gibi Bağdat'ın düşüşünü, Saddam'ın devrilmesini "demokrasi ve açık toplum" fikri etrafında yorumlamak "abesle iştigal" olur.

Bilinçli kazalarla sivillerin, gazetecilerin canlarını alan savaşın akışı da, sonrası da asıl amacı orta yerde tutuyor.

Saddam üzerinden ve Saddam gerekçesiyle başlatılan "petrol ve güç merkezli büyük bir paylaşım savaşı"nın ilk perdesi kapandı.

Asıl perde şimdi açılacak...

Irak'ta kurulacak rejimin yapısı, "iktidarın iç gruplar ve dış kuvvetler tarafından paylaşımı", BM çerçevesinde çıkması muhtemel sert tartışmalar ve kutuplaşmalar sorunu "Irak'tan başlayacak bölgeye ve dünyaya yayılacak bir karmaşık ve çatışmalı bir dönem"e işaret ediyor.

Bu sürecin özellikle Türkiye gibi çevre ülkeler açısından önemi ortada.

Bu koşullarda dev bir sorun olmayı sürdüren Kürt meselesi Türkiye'nin Avrupa'nın önde gelen ülkeleriyle, ABD'yle, hatta İran ve Suriye'yle kuracağı ilişkilerin "ana yörüngesi"ni oluşturacak...

Ne var ki ülke içindeki mevcut dengeler, hükümetin sorunlara yaklaşımı kısa vadede Kürt politikası ve Kuzey Irak'a bakışta yeni bir bakış, en azından "siyasi esneklik" üretilmesine müsaade edecek gibi değil.

Bu durum orta vadede "Türkiye'yi Kürt meselesinden hareketle tek boyutlu, hareket kabiliyeti az bir dış politikaya mahkum edecek" gibi görünüyor. Türkiye'nin bu koşullarda başını bölgeye gömmesi, özellikle asker üzerinden ABD ilişkilerine aşırı yoğunlaşması daha şimdiden ihtimal ötesinde ciddi bir durum.

Irak'ta kurulacak bir federal yapıda özerk Kürt bölgesinin Musul ve Kerkük petrollerini içermemesine yönelik resmi politika, Türkiye için hemen tüm diğer ilişki alternatiflerini feda edebileceği bir hapishane olmaya aday.

Bu tür bir dış politikanın, en azından "siyaset hiyerarşisinde dış politikanın birinci sırayı alması"nın ülke içi dengeler açısında da hayırlı olmadığı ortada.

Böyle bir ortamda askeri otorite-sivil otorite dengesinde ya da Türkiye'ye özgü devlet-siyaset ilişkilerinde bırakın değişiklik yaşanmasını, mevcut statükonun daha da derinleşmesi kimseyi şaşırtmamalı.

AB yolu da pek açık görünmüyor.

Türkiye'nin sadece Kopenhag kriterleri nedeniyle değil, yanı zamanda özellikle "Fransa ve Almanya'nın kültürel, ekonomik ve stratejik gerekçeli bir dışlama politikası"yla gerilen ilişkiler, Kürt sorununa endeksli muhtemel bir Türkiye–ABD işbirliği yakınlaşması sonucu düne oranla daha ciddi zorluklarla karşılaşma ihtimaline sahip.

Ayrıca tüm bu konjonktürde "toplumsal olarak içe kapanma geleneği olan bir ülkede, milliyetçi dalganın büyümesi, faydacı ve devlete endeksli siyaset algısının şaha kalması" ciddi tehlike olarak karşımızda duruyor.

Türkiye'nin tarihin bir tesadüfü sonucu savaşa aktif olarak katılmaması her şeye rağmen hem vicdani hem siyasi hem ilkesel açıdan büyük bir şans olmuştur.

Salt siyasi fayda açısından bile bakılsa, aksi durum Türkiye'nin savaş sonrası yaşanacak süreçteki zorluklarını ikiye katlayacaktı.

Aslında yine salt fayda açısından bakıldığında Türkiye'nin önünde yeni güçler dengesi içinde farklı bir yer tutmak açısından bir şans var.

Ancak bu şansın yukarıda saydığımız malum nedenlerden ötürü pek kullanılamayacağı da ortada...

Ne çarpıcı...

Her ciddi değişim ya da kırılma, istikameti ya da sonucu ne olursa olsun, bizim köhne siyasi yapımız ve bu yapının ürettiği köhne politikaları biraz ifşa ediyor...

Ne yazık...

Bu tür kırılmalar mevcut yapı ve politikaları değiştireceğine biraz daha pekiştiriyor, köhneleştiriyor...

Bu noktada siyasi iktidarlara, ne kadar dar alanda hareket ederse etsin, ne denli baskılara maruz kalırsa kalsınlar, önemli bir iş düşüyor.

ALİ BAYRAMOĞLU

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu