Türkiye'yi milyonlarca dolar tazmina mahkum eden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne, yurt dışında yaşayan vatandaşların da çeşitli nedenlerden dolayı dava açtığı ve birçoğunun bu davaları kazandığı öğrenildi. İzmir Barosu avukatlarından Orhan Kemal Cengiz'in araştırmasına göre, başta ANAP lideri Mesut Yılmaz'a Macaristan'a yaptığı ziyareti sırasında yumrukla saldıran İsmail Koçkaya olmak üzere İrlanda, Hollanda, Güney Kıbrıs, Bulgaristan ve Yunanistan'da yaşayan 9 Türk vatandaşı, yaşadıkları ülkeleri AİHM'ye şikayet edip onbinlerce dolar tazminat kazandı.

Mesut Yılmaz Macaristan ziyareti sırasında otel lobisinde saldırıya uğramış, burnu kırılmıştı. Saldırının akabinde Türkiye, üç Türk vatandaşının Türkiye'ye iadesini istedi. Ancak Macar makamları bu tip bir eylemin Macar hukukuna göre suç olmadığını belirterek iade talebini reddetti. Bunun üzerine Türkiye, üç saldırgandan birisi olan İsmail Koçkaya'nın yeniden iadesini istedi, ancak bu defa Mesut Yılmaz'a yapılan saldırıyı değil de, bu kişinin adam öldürmeye azmettirme suçlamasıyla yargılandığı bir davayı gerekçe olarak gösterdi.

Koçkaya'nın Macar avukatı, olayın 1995 yılında meydana geldiğini belirterek, "Türkiye o zaman Koçkaya'nın nerede olduğunu biliyordu. Mesut Yılmaz'a yapılan saldırıya kadar iade falan istenmedi. Dolayısıyla şu andaki iadenin de cinayetle ilgilisi yoktur" dedi. Macar Adalet Bakanlığı da, bu tartışmayı ciddiye alarak iade talebini reddetti. Daha sonra İnterpol Ankara, bu kişi hakkında yakalama müzekkeresi düzenledi. Koçkaya, iade edilmek üzere gözaltına alındı. Bu arada Koçkaya, bu iade kararının hukuki değil siyasi olduğu gerekçesiyle Macaristan'ı AİHM'ye şikayet ederek, Türkiye'ye iade edildiği takdirde işkence göreceğini ileri sürdü. AİHM, başvuruyla ilgili ihtiyati tedbir kararı verdi ve Macaristan'a davayı esastan karara bağlayıncaya kadar bu kişiyi iade etmeme talimatı verdi.

Hasan, Raif ve Şerif davaları

Hollanda ve Güney Kıbrıs'ta yaşayan bir kısım Türkler, çeşitli nedenlerden dolayı bu ülkelerini AİHM'ye şikayet edip tazminat kazanırken, Sofya'daki Türk kökenli müftü Fikri Sali Hasan, Batı Trakyalı Türk öğretmen Adnan Raif ile müftü İbrahim Şerif'in açtığı davalar da Bulgaristan ve Yunanistan aleyhine sonuçlandı. Sofya'daki Müslüman cemaati 1992 yılında Fikri Sali Hasan'ı müftü olarak seçti. Fakat Hasan'dan önce müftülük görevini yürüten Nedim Gendzhev ve taraftarları bu seçimin geçersiz olduğunu, kendisinin müftü olmaya devam ettiğini ileri sürünce gruplar arasında sürtüşmeler başladı. Hasan'ın zorla müftülük makamından atılması üzerine olay AİHM'ye götürüldü. AİHM, Bulgaristan'ın keyfi bir biçimde din hürriyetine müdahale ettiği sonucuna vardı ve 20 bin Bulgar Levası tazminat ödemeye mahkum etti.

Yunanistan'a iki mahkumiyet

Yunanistan'da bir mahkeme tedbir kararı alarak Batı Trakyalı Türk Öğretmenler Sendikası'nı uyararak, "İsminde Türk ibaresi geçmesi Yunan yasalarına, birlik ve bütünlüğümüze aykırıdır. O ibareyi adından çıkaracaksın" dedi. Bunun üzerine çıkan anlaşmazlık AİHM'de sonuçlandı.

Yunanistan'da, Batı Trakyalı Türkler bir Cuma namazında İbrahim Şerif'i müftü olarak seçtiler. Yunan yetkilileri, "müftüyü biz atarız siz seçemezsiniz" diyerek bu kararı tanımadı. Daha sonra İbrahim Şerif hakkında bir ceza davası açıldı ve Şerif hapis cezası aldı, ceza paraya çevrildi. İbrahim Şerif bütün iç hukuk yollarını tüketip AİHM'ye başvurdu. AİHM, Yunanistan'ın bu tavrının demokratik çoğulculuğa aykırı olduğu, din ve vicdan hürriyetinin ihlal edildiği sonucuna ulaştı. Yunanistan, 700 bin drahmi tazminat ödemeye mahkum edildi.