ABD Temsilciler Meclisi Uluslararası İlişkiler Komitesi'nde ele alınan sözde Ermeni soykırımı karar tasarısı Demokrat Parti California milletvekili Tom Lantos ve Indiana Cumhuriyetçi Parti milletvekili Dan Burton'un bütün çabalarına rağmen, 2 çekimser ve 11 ret oyuna karşı 24 oyla kabul edildi. Tasarı oylamaya sunulmadan önce Cumhuriyetçi Dana Rohrabacher'in, bugünkü Türkiye Cumhuriyeti'nden soykırıma ilişkin tazminat talep edilmemesini içeren bir değişikliğin eklenmesi önerisi, oy birliğiyle kabul edildi. Tasarı, son haliyle, her yıl ABD başkanlarının 24 Nisan'da sözde "Ermeni soykırımını" resmi açıklamalarla tanımaları ve Amerikan dış politikasının buna göre şekillendirilmesini öngörüyor.

Komite başkanı süreyle oynadı

Komite'de yaklaşık 2.5 saat süren oturumda, Komite Başkanı Cumhuriyetçi Benjamin Gilman ile Burton arasında tartışmalara sahne oldu. Tasarıya karşı Türkiye'yi destekleyen Burton, Gilman'ın konuşma süresine sürekli müdahale etmesinden rahatsız oldu. Gilman, tasarıya karşı çıkan Lantos'un da sık sık sözünü kesti. Komitede milletvekillerinin söz aldıktan sonra konuşma süresi 5 dakika olarak belirleniyor. Gilman'ın Lantos'un konuşmasını zamanından önce kesmesine karşılık, Burton, kendi konuşma hakkını da Lantos'a vermek istedi.

Bunun üzerine Gilman, Lantos'a dönerek, "O zaman konuşma hakkınız 7 dakika oldu" diye karşılık verince bu, salonda gülüşmelere neden oldu. Lantos, konuşmasında bu tasarıya Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve ister Cumhuriyetçi, ister Demokrat olsun bugüne kadarki bütün ABD başkanları ile eski genelkurmay başkanları, savunma ve dışişleri bakanlarının tamamen karşı olduğunu söyledi.

'Yanlış yapıyoruz'

Lantos, ABD Başkanı Bill Clinton'ın her yıl 24 Nisan'da o dönemde yapılan katliamlardan duyduğu üzüntüyü dile getiren bir açıklamayı zaten yaptığını söyledi. Lantos'un talebi üzerine Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Başkanı Porter Goss, komitede ifade verdi. Goff, Ermeni tasarısının ABD için çok ciddi olumsuz sonuçlar doğurabileceğine işaret etti. "Eğer Türk milletini küstürürsek, bir gün çok üzüleceğimiz ortada" diye konuşan Goss, tasarı kabul edilirse, ABD'nin hem uzun dönemde, hem de kısa dönemde ulusal çıkarlarının zarar görebileceğini söyledi.

Tasarı Fransız Senatosu'da

Bu arada Fransa Senatosu Başkanlık Divanı'nın dünkü toplantısında, sözde Ermeni soykırımı tasarısı gündeme geldi. Toplantıda, daha önce Ulusal Meclis'te kabul edilen tasarının Senato'nun gündemine alınması için girişimde bulunulduğu belirtildi. Senato Başkanı Christian Poncelelt'nin bu girişim karşısında hükümetten konuyla ilgili görüş istediği kaydedildi. Fransa Meclisi Haziran 1998'de yaptığı oylamada, "Fransa Ermeni soykırımını tanır" şeklindeki yasa tasarısını kabul etmişti. n WASHİNGTON

Türk heyeti şaşkın

Ermeni tasarısına ilişkin olarak Türkiye'nin hassasiyetini iletmek üzere Washington'da bulunan beş kişilik TBMM heyeti oylamanın yapıldığı Uluslararası İlişkiler Komitesi oturumuna katıldı. TBMM heyetinden ANAP İstanbul Miletvekili Mehmet Ali İrtemçelik, Tom Lantos'un önerisi üzerine komitede konuşma yaptı. İrtemçelik, iddia edilen soykırımın bulunmadığını ve Türk milletinin bu iddiayı asla kabul edemeyeceğini bildirdi. Soykırım işlendiğine dair hiçbir tarihi belge bulunmadığını kaydeden İrtemçelik, bu tasarının kabul edilmesinin çok temel bir hata olacağını vurguladı.

Dışişleri: Son aşama iyi değerlendirilmeli

Dışişleri Bakanlığı, Temsilciler Meclisi üyelerinin, Uluslararası İlişkiler Komitesi'nde kabul edilen sözde Ermeni soykırımı tasarısıyla ilgili son aşamayı iyi değerlendirmesi gerektiğini bildirdi. Dışişleri'nden yapılan açıklamada, "Tasarının Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilmesinin, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesini ve Kafkasya'daki barış girişimlerini olumsuz etkileyeceğini, ayrıca, Türkiye-ABD ilişkileri üzerinde ciddi yansımaları olacağını 21 Eylül 2000 tarihindeki açıklamamızda belirtmiştik. Bu mesajlarımızın gereğince algılanmadığı anlaşılmaktadır. Temsilciler Meclisi üyeleri, bu son aşamayı iyi değerlendirmelidirler" denildi.

FP'li Bekaroğlu: Milli bir mesele oldu

FP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Bekaroğlu, Uluslararası İlişkiler Komitesi'nin sözde Ermeni soykırımı tasarısını kabul etmesinde "hükümetin ihmalinin" bulunduğunu belirtti. "Milli bir meseledir. İktidarla muhalefet biraraya gelecektir ve konunun takipçisi olacaktır" diye konuşan Bekaroğlu, "Bu karar sembolik gibi gözükse de iki ülke ilişkileri açısından iyi olmayacak. ABD'nin seçim endişesiyle böyle bir karar almasını talihsiz buluyoruz. Biz, ana muhalefet partisi olarak, hükümetin karar karşısındaki girişimlerini destekleyeceğiz" dedi.

Andican: Ermeniler'e hiçbir yararı olmaz

ANAP Genel Başkan Yardımcısı Ahad Andican, sözde Ermeni soykırımı tasarısının Uluslararası İlişkiler Komitesi'nde kabul edilmesinin, Türkiye ile ABD arasında uzun süredir devam eden "ayrıcalıklı" nitelikteki ilişkiler açısından ciddi bir sorun yaratacağını söyledi. Andican, tasarının kabulünün, Ermenistan'a ve Ermeni toplumuna hiçbir yarar sağlamayacağını kaydederek, "Tasarının kabul edilmesi, Ermeni toplumuna ve Ermenistan'a hiçbir yarar sağlamayacak, çünkü Ermenistan bölgesel olarak yaşamını sürdürebilmek için bir anlamda Türkiye'ye bağlıdır" diye konuştu.