Mart ayında % 3,2'lik bir artış gösteren Toptan Eşya Fiyatları, Nisan'ı sadece % 1,8'lik bir yükselmeyle tamamladı. Tüketici Fiyatları Endeksi'ndeki artış ise, Mart rakamından 1 puan gerileyerek Nisan'ı % 2,1 ile kapattı. Beklentilerden daha düşük bu rakamlar.

Yılbaşından bu yana % 3'ün altına düşmeyen TEFE, Irak Savaşı'nın henüz tam anlamıyla bitmediği Nisan ayında şeytanın bacağını kırarak bir sürpriz yaptı böylece. Üstelik mevsim normallerinin altında seyreden hava şartları dolayısıyla artan sebze–meyve fiyatlarına rağmen. TEFE içinde beşte birlik bir ağırlığa sahip tarım ürünlerinin fiyatları geçtiğimiz ay, % 7,2 oranında bir artış gösterdi. DİE'nün verilerine göre, % 1,8'lik artışın tamamından sebze ve meyve fiyatlarındaki bu artış sorumlu. Zira fiyatlar, madencilik sektöründe % 5,4, enerji sektöründe % 0,4 düşmüş, imalat sanayiinde ise topu topu % 0,2 artmış gözüküyor. Havalar bu azizliği yapmasa, 70'lerin sonlarından beridir enflasyonla yaşamaya alışmış olan bizler, büyük bir ihtimalle Nisan'da fiyatların düştüğünü görecektik.

Bu tarihi fırsat, henüz kaçmış değil. Kış şartlarının uzun sürmesi, ucuz tarım ürünlerinin piyasaya girmesini geciktirdiyse de, bu sene ürünün bereketli olması bekleniyor. Tarım ürünleri temel ihtiyaç kalemi olduğundan, esnek olmayan bir talep eğrisine sahip. Bu durum tüketiciye, ürünün bol olduğu dönemlerde bunların fiyatlarında aşırı bir düşüş olarak yansıyor. Bu aydan itibaren önümüzdeki aylarda tarım ürünlerinin fiyatlarında ciddi bir düşüş yaşanacaktır. Tarım ürünlerinin fiyatları, geçen senenin Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında da önemli oranlarda düşüş yaşamış, Ağustos'ta ise sadece % 0,9 oranında artmıştı. Zaten her yaz düşük geçen enflasyon, bu sene deflasyona dönüşebilir bu sayede.

Tabii bu ihtimal, imalat sanayiinde fiyat artışlarının düşük seviyelerde geçeceği varsayımına bağlı. Geçen sene yaz aylarında enflasyonun düşüş göstermemiş olması, bu dönemde imalat sanayi fiyatlarında ciddi artışların yaşanmış olmasından kaynaklanmıştı. Hatırlanacağı gibi, geçen sene ikinci çeyrekte % 13,7 oranında bir büyümeyle başlayan imalat sanayii hasılası, yıl sonuna kadar sürmüş, ancak imalat sanayi üretimi yıl boyunca bir yükselerek, bir düşerek istikrarsız bir seyir yaşamıştı. Kriz döneminde kapasite ve istihdamı kısan imalat sanayi, büyümeyi verimlilik ve ortalamanın üzerinde fiyat artışlarıyla başarmıştı. Haliyle TEFE, geçen senenin ilgili dönemlerinde tahminlerin altında azalmıştı.

Geçen sene yaşanan 14 katrilyonluk stok büyümesinin yıl sonuna doğru bilinçli olmaktan çıktığı gözönüne alınırsa, bu yılın ilk yarısında imalat sanayii üretiminin istikrarsız bir şekilde hareket edeceği tahmin edilebilir. Nitekim beklenti anketleri ve üretim endekslerindeki gelişmeler de bu yönde sinyaller vermekte. Haliyle piyasalarda oluşabilecek bir hareketlilik, ki bu yönde işaretler gelmektedir, ilk kertede imalat sanayiinde fiyat artışları anlamına gelebilir. Umarız, bu artışlar, önümüzdeki kritik aylarda enflasyonu fazlaca harekete geçirmez.

Uzun vadede enflasyonla mücadele, sadece Merkez Bankası'nın sıkı para politikası ile değil, beklentilerin kırılması, istikrarsızlıkların aşılması, kamunun borç yükünün azaltılarak finansman maliyetlerinin düşürülmesi ile başarılabilir. Hükümetin kamu borcunu düşürme yönündeki çalışmalarının başarılı olacağı varsayımından hareketle, bu yıl istikrarsızlığı körükleyecek temel amil, döviz kurlarındaki dalgalanmalar olacaktır. Son günlerde reel faizlerin düşmesiyle yaşanan dövizden kaçış, gerekli tedbirler alınmaz ise, birkaç ay içinde ödemeler dengesi hususundaki tedirginlikleri besleyecektir. Bu meyanda Merkez Bankası'nın piyasa dengeleyicisi rolünün piyasalara gösterilmesi gerekmektedir.

Aklı başında politikalarla bu meseleler kolaylıkla aşılabilir. Yeter ki, başta Merkez Bankası olmak üzere otoriteler, 2000 Kasımı'nda yaptıkları hataları yinelemesin.

MELİKŞAH UTKU

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu